Süleyman TEMEL, Bilal KESKIN, Selma ÇAKMAKÇI, Ramazan TOSUN

Iğdır Koşullarında Ot Verim ve Kalite Özellikleri Açısından Uygun Yem Bezelyesi Çeşitleri ve Kışlık Ekim Zamanlarının Belirlenmesi

Çalışmanın amacı ot verim performansı açısından Iğdır bölge ekolojisine uygun yem bezelyesi çeşidi ve kışlık ekim zamanlarını belirlemektir. Bu doğrultuda 2018-2019 ve 2019-2020 yetişme sezonunda dört yem bezelyesi çeşidi (GAP pembesi, Kirazlı, Taşkent ve Özkaynak) ile bunların 3 farklı kışlık ekim zamanı (Ekim sonu, Kasım başı ve Kasım sonu)’nı içeren bir çalışma planlanmıştır. Araştırma Iğdır Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkez Müdürlüğü araştırma sahasında tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırma sonucunda incelenen parametreler üzerine çeşitlerin (asit deterjan lif oranı hariç, diğer özelliklerde), yılların (çiçeklenmeye başlama zamanı, dal sayısı, kuru madde oranı, ham protein oranı, asit deterjan lif, nötr deterjan lif ve nispi yem değeri) ve ekim dönemlerinin (sadece çiçeklenemeye başlama zamanı) etkisi önemli bulunmuştur. Sonuç olarak incelenen parametreler göz önüne alındığında, yüksek verim ve kaliteye sahip ot üretimi için Taşkent ve Özkaynak çeşitlerinin bölge ekolojisi için uygun olduğuna karar verilmiştir. Ayrıca ekim zamanlarının etkisi her ne kadar önemli bulunmasa da Kasım ayı başında yapılan ekimlerin daha iyi sonuçlar verdiği kanısına varılmıştır.

Determination of Suitable Forage Pea Varieties and Winter Sowing Dates in Terms of Herbage Yield and Quality Characteristics in Iğdır Conditions

The aim of this study is to determine the suitable forage pea variety and falling sowing times for the regional ecology of Iğdır, Turkey in terms of herbage yield performance. For this purpose, during 2018- 2019 and 2019-2020, a study including four forage pea varieties (GAP Pink, Kirazlı, Taşkent and Özkaynak) and 3 different falling sowing times (late October, early November and late November) were conducted. The study was established according to a complete randomized blocks design in split plots in experimental fields of Iğdır University Agricultural Application and Research Center. As a result of the research, the effect of years (the time to start blooming, number of branches, dry matter ratio, neutral detergent fiber, acid detergent fiber and relative feed value), varieties (all the parameters except for acid detergent fiber) and sowing times (only the time to start blooming) on the examined parameters was found to be significant. As a result, considering all the parameters examined, it was concluded that the Taşkent and Özkaynak varieties were suitable for herbage production with high yield and quality. In addition, although the effect of sowing times is not considered as significant, it was of the opinion that the sowing made in early November is more appropriate compared to the others.

PDF

___

Acar Z, Tan M, Ayan İ, Önal Aşçı Ö, Mut H, Başaran U, Gülümser E, Can M, Kaymak G 2020. Türkiye’de Yem Bitkileri Tarımının Durumu ve Geliştirme Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisleri IX. Teknik Kongresi, 13-17 Ocak 2020, Ankara.
Açıkgöz E 2001. Yem Bitkileri. III. Baskı, U.Ü. Güçlendirme Vakfı Yay. No: 182, Bursa, 584 sy. Açıkgöz E, Çakmakçı S, 1986. Bursa Koşullarında Adi Fiğ ve Tahıl Karışımlarının Ot Verimi ve Kalitesi Üzerinde Araştırmalar. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 5: 67-73.
Açıkgöz E, Üstün A, Gül İ, Anlarsal E, Tekeli AS, Nizam İ, Avcıoğlu R, Geren H, Çakmakçı S, Aydınoğlu B, Yücel C, Avcı M, Acar Z, Ayan İ, Uzun A, Bilgili U, Sincik M, Yavuz M 2007. Yem Bezelyesi (Pisum sativum L.)’nde Genotip x Çevre İlişkileri ve Kuru Madde ile Tohum Veriminde Stabilite Analizleri. 7.Tarla Bitkileri Kongresi 25- 27 Haziran 2007, Erzurum.
Anonim 2020. Başbakanlık DMİ Genel Müdürlüğü Meteroloji Bültenleri, Ankara. Anonim 2021. Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/ medas/?kn=92&locale=tr. (Alınma Tarihi: 21.01.2021).
AOAC 1997. Official Methods of Analysis. Association of Official Analytical Chemists. 16. ed. 3. revision. Arlington, VA, USA. 125 p.
Ateş E, Tekeli AS 2017. Farklı Taban Gübresi Uygulamalarının Yem bezelyesi (Pisum arvense L.)’nin Ot Verimi ve Kalitesine Etkisi. KSÜ Doğa Bil Derg 20(Özel Sayı): 13-16.
Bilgili U, Uzun A, Sincik M, Yavuz M, Açıkgöz E, Üstün A, Gül İ, Anlarsal E, Tekeli AS, Nizam İ, Avcıoğlu R, Geren H, Çakmakçı S, Aydınoğlu B, Yücel C, Avcı M, Acar Z, Ayan İ 2007. Farklı Yaprak Tiplerindeki Yemlik Bezelye Hatlarının Verim ve Bazı Verim Özelliklerinin Belirlenmesi. 7.Tarla Bitkileri Kongresi 25-27 Haziran 2007, Erzurum.
Çil AN, Çil A, Yücel C, Açıkgöz E 2007. Harran Ovası Koşullarında Bazı Bezelye (Pisum sativum L.) Hatlarının Verim ve Verim Özellikleri. 7. Tarla Bitkileri Kongresi 25-27 Haziran 2007, Erzurum. Gençtan T 2012. Tarımsal Ekoloji. Namık Kemal Üniversitesi Ders Kitabı. Genel Yayın: 6 Yayın No:3, Tekirdağ, 264 sy.
Geren H, Alan Ö 2012. Farklı Ekim Zamanlarının İki Bezelye (Pisum sativum L.) Çeşidinde Ot Verimi ve Diğer Bazı Özellikler Üzerine Etkileri. Anadolu Dergisi 22(2): 37-47.
Gündoğdu Y 2006. Farklı Ekim Zamanı Uygulamaların Bezelye (Pisum sativum ssp. arvense L.)’de Verim ve Verim Öğelerin Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 52 sy.
Kacar B 2012. Toprak Analizleri. Nobel Akademik Yayıncılık, Yayın No: 484, Ankara.
Kadıoğlu S, Tan M 2018. Erzurum Şartlarında Bazı Yem Bezelyesi Hat ve Çeşitlerinin Tohum Verimleri ile Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 49(2): 143-149.
Kavut YT, Çelen AE, Çıbık ŞE, Urtekin MA 2016. Ege Bölgesi Koşullarında Farklı Sıra Arası Mesafelerinde Yetiştirilen Bazı Yem Bezelyesi (Pisum arvense L.) Çeşitlerinin Verim ve Diğer Bazı Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 25(Özel sayı-2): 225-229.
Konuk A, Tamkoç A 2018. Yem Bezelyesinde Kışlık ve Yazlık Ekimin Bazı Tarımsal Özellikler Üzerine Etkisi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi 7(1): 39-50.
Moore JE, Undersander DJ 2002. Relative Forage Quality: A Proposal for Replacement for Relative Feed Value. 2002 Proceedings National Forage Testing Association.
Mukherjee D, Sharma BR, Mani JK 2013. Influence of Different Sowing Dates and Cultivars on Growth, Yield and Disease Incidence in Garden Pea (Pisum sativum) under Mid Hill Stuation. Indian Journal of Agricultural Sciences 83: 918- 923.
Okuyucu F, Okuyucu BR, Baltacıöz T 1994. Bornova Koşullarında Beş Farklı Yem Bezelyesinin Verim ve Diğer Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. 1. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan 1994, İzmir. Özkan U, Demirbağ NŞ, 2016. Türkiye’de Kaliteli Kaba Yem Kaynaklarını Mevcut Durumu. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 9(1): 23-27.
Pulvento C, Riccardi M, Lavini A, D’Andria R, Lafelice G, Marconi E 2010. Field Trial Evaluation of Two Chenopodium Quinoa Genotypes Grown under Rain-Fed Conditions in a Typical Mediterranean Environment in South Italy. Journal of Agronomy and Crop Science 196: 407- 411.
Sağlam A 2004. Ağır Kuraklık Stresi Geçirmiş Ctenanthe setosa Bitkisinin Yeni Kuraklık Koşullarına Adaptasyon Yeteneğinin Araştırılması. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 53 sy.
Sarıkaya MF 2019. Eskişehir Ovasında Ekim Zamanı ve Bitki Sıklığının Yem Bezelyesinin Ot Verimi Üzerine Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 59 sy.
Sayar MS 2007. Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Yem Bezelyesi (Pisum arvense L.) Hat ve Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 63 sy.
Seydoşoğlu S 2013. Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Yem Bezelyesi (Pisum sativum L.) Genotiplerinin Verim ve Verim Unsurları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13: 121-131.
Shaukat SA, Ahmad Z, Chodry YA, Shaukat SK 2012. Effect of Different Sowing Dates and Row Spacing on Then Growth, Seed Yield and Quality of Off- Season Pea (Pisum sativum L. cv. Climax) under Temperate Conditions of Rawalakot Azad Jammu and Kashmir. Scientific Journal of Agricultural 1: 117-125.
Sheaffer CC, Moncada KM 2012. Introduction to Agronomy-Food, Crops and Environment. 2nd ed. 704 p. Delmar, Clifton Park, NY.
Sheaffer CC, Peterson MA, Mccalin M, Volene JJ, Cherney JH, Johnson KD, Woodward WT, Viands DR 1995. Acide Detergent Fiber. Neutral Detergent Fiber Concentration and Relative Feed Value. North American Alfalfa Improvemnt Conference. Minneapolis.
Tamkoç A 2007. Kışlık Olarak Ekilen Yem Bezelyesi Hatlarının Verim ve bazı Bitkisel Özellikleri. 7. Tarla Bitkileri Kongresi 25-27 Haziran, Erzurum.
Tan M, Koç A, Dumlu Gül Z, Elkoca E, Gül I 2013. Determination of Dry Matter Yield and Yield Component of Local Forage Pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) Ecotypes. Tarım Bilimleri Dergisi 19: 289-296.
Tekeli AS, Ateş E 2003. Yield and Its Components in Field Pea (Pisum arvense L.) Lines. Journal of Central European Agriculture 4(4): 313-317.
Tekeli AS, Ateş E, 2007. Farklı Biçim Dönemlerinin Yem Bezelyesi (Pisum arvense L.)-Buğday (Triticum aestivum L.) Karışımının Yem Verimi ve Kalitesi ile Tetani Oranına Etkileri. 7. Tarla Bitkileri Kongresi 25-27 Haziran 2007, Erzurum.
Temel S, Şahin K 2011. Iğdır İlinde Yem Bitkilerinin Mevcut Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1): 64-72.
Temel S, Yazıcı E 2021. Ağrı-Eleşkirt Koşullarında Yazlık Olarak Farklı Zamanlarda Ekilen Yem Bezelyesi Çeşitlerinin Bazı Ot Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 7(2): 306-314.
Timurağaoğlu KA, Genç A, Altınok S 2004. Ankara Koşullarında Yem Bezelyesi Hatlarında Yem ve Tane Verimleri. Tarım Bilimleri Dergisi 10(4): 457-461.
Ton A 2013. Çukurova Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Bezelye (Pisum sativum ssp. sativum L.) Çeşitlerinde Verim ve Verim Öğelerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 69 sy.
Uzun A, Gün H, Açıkgöz E 2012. Farklı Gelişme Dönemlerinde Biçilen Bazı Yem Bezelyesi Çeşitlerinin Ot, Tohum ve Ham Protein Verimlerinin Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 26(1): 27-38.
Van Soest PJ, Robertson JD, Lewis BA, 1991. Methods for Diatery Fibre, Neutral Detergent Fibre and Non-Starch Polysaccharides in Relation to Animals Nutrition. J Dairy Sci 74: 3583-3597.