Türkçe “Mondegreen”ler ve Bunların Ortaya Çıkma Nedenleri Üzerine

“Mondegreen”ler, bir ifadenin veya şarkı sözünün yanlış işitilmesi veya yanlış yorumlanmasından kaynaklanan sözcük dizileridir. Türkçe dışında birçok dildeki “mondegreen”ler üzerine muhtelif dil araştırmaları yapılmış ve bunların fonetik ya da fonolojik özellikleri ortaya konmuştur. Bu çalışmada ise Türkçe “mondegreen”ler dilsel açıdan ele alınmış ve bunların ortaya çıkışındaki fonetik ya da fonolojik nedenler Türk dili açısından değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu yapılırken “mondegreen”ler ile ilgili literatür özetine değinilmiş, çalışmanın yöntem ve hedefleri açıklanmış ve Türkçeden seçilen çeşitli “mondegreen” örnekleri üzerinden fonetik ya da fonolojik birçok yorum ortaya konmuştur. Böylelikle, Türkçe “mondegreen”lerin ortaya çıkma sebepleri ve dil özellikleri dikkatlere sunulmuş, sağlıklı bir iletişimin sağlanması yolunda bir engel olarak değerlendirilebilecek yanlış işitmelerin Türk dilindeki yapısı hakkında çeşitli tespitler dile getirilmiştir. Türkçe “mondegreen”lerin dil yapılarını ve meydana çıkış nedenlerini ortaya koymak, diğer dillerdeki “mondegreen” yapıları ile Türk dilindeki “mondegreen” yapılarının dilsel anlamda karşılaştırılmasına olanak sağlayacak, böylece yanlış işitmelerin çeşitli dillerdeki karakteristik nitelikleri hakkında ortak birtakım çıkarımlar yapılabilmesine ortam hazırlayarak sağlıklı iletişimin unsurlarını anlama yolunda bir katkı sunmuş olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Mondegreen, Türkçe, yanlış işitme.

On the Turkish Mondegreens and the Reasons for Their Occurrence

“Mondegreens” are strings of words that result from the mishearing or misinterpretation of a phrase or lyric. Various language researches have been carried out on “mondegreens” in many languages other than Turkish and their phonetic or phonological properties have been revealed. In this study, Turkish “mondegreens” were discussed from a linguistic point of view and the phonetic or phonological reasons for their emergence were tried to be evaluated in terms of the Turkish language. While doing this, the literature review on “mondegreens” was mentioned, the methods and objectives of the study were explained and many phonetic or phonological interpretations were put forward through various “mondegreen” examples selected from Turkish. Thus, the reasons for the emergence of Turkish “mondegreens” and their linguistic characteristics were brought to the attention and various determinations were expressed about the structure of mishearings in the Turkish language, which can be considered as an obstacle to ensuring a successful communication. Revealing the structures of the Turkish “mondegreen”s and the reasons for their occurence will enable the comparison of the “mondegreen” structures in other languages with those in Turkish. In this way, it will contribute to understanding the elements of successful communication by preparing an environment for making common inferences about the characteristic features of mishearings in various languages.

Keywords:

Mondegreen, Turkish, mishearing.,

PDF

___

Abdurrahman, I. B. ve Abdurrahman, R. B. (2012). A Phonological Study of Mondegreens in English. Journal of Tikrit University for the Humanities, 19(1).
Ahmadian, M. ve Matour, R. (2014). The Effect of Explicit Instruction of Connected Speech Features on Iranian EFL Learners’. International Journal of Applied Linguistics and English Literature, 3(2), 227-236.
Aronson, J. (2009). When I Use a Word… Words Misheard: Medical Mondegreens. QJM: An International Journal of Medicine, 102(4), 301-302.
Ayabakan İpek, M. (2019). Türkçe Sözlük’te Eş Dizimli Ögelerin Sunumu ve Görünümleri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Balmer, F. (2007). Phonetic, Phonological and Prosodic Triggers for Mondegreens. http://www.ambiguitaet.unituebingen.de/minigrad/balmer/Balmer_(2007)_Phonetic,_Phonological_and_ Prosodic_Triggers_for_MondegreensFINAL.pdf, [Erişim Tarihi: 04.06.2022].
Balmer, F. (2008). Processing Connected Speech: Triggers for Mondegreens. http://www.ambiguitaet.uni-tuebingen.de/minigrad/balmer/Balmer_(2008-11-29)_Processing_Connected_Speech_Triggers_for_Mondegreens.pdf, [Erişim Tarihi: 04.06.2022].
Banguoğlu T. (1990). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Beck, C. – vd. (2014). Mondegreens and Soramimi as a Method to Induce Misperceptions of Speech Content – Influence of Familiarity, Wittiness, and Language Competence. PLoS ONE, 9(1): e84667.
Content, A. – vd. (2000). The Role Of Syllable Structure in Lexical Segmentation: Helping Listeners Avoid Mondegreens. A. Cutler, J.M. McQueen, R. Zondervan (ed.), Spoken Word Access Processes, içinde (ss. 39-42). Nijmegen, Hollanda: Max Planck Institute For Psycholinguistics.
Çimen Özmert, E. (2019). Raising Connected Speech Awareness To Foster 8th Grade Turkish Efl Learners’ Listening Comprehension And Pronunciation Skills. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi.
Doğan, Y. (2008). İlköğretim Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Dinleme Becerisini Geliştirmede Etkinlik Temelli Çalışmaların Etkililiği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 261-286.
Elman, J. L. ve McCleland, J.L. (1983). Speech Perception as a Cognitive Process: The Interactive Activation Model. Speech and Language, 10, 1-47.
Ergenç, İ. (1989). Türkiye Türkçesinin Görevsel Sesbilimi. Ankara: Engin Yayınları.
Fant, G. (1960). Acoustic Theory Of Speech Production. The Hague, Mouton.
Fowler, C. A. (1986). An Event Approach to the Study of Speech Perception from a Direct–Realist Perspective. Journal of Phonetics, 14(1), 3-28.
Fraser, H. (2014). When Teaching Phonology isn’t Enough: Insights from Mondegreens. Speak Out, (50), 29-33.
Goldinger, S. D. – vd. (1989). Priming Lexical Neighbors of Spoken Words: Effects of Competition and Inhibition. Journal of Memory And Language, 28(5), 501-518.
Goss, B. (1982). Listening as Information Processing. Communication Quarterly, 30(4), 304-307.
Hickok, G. ve Poeppel, D. (2007). The Cortical Organization of Speech Processing. Nature Reviews Neuroscience, 8(5), 393-402.
İmer, K. – vd. (2011). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Jančík, J. (2018). Lady Mondegreen. Komunikace Řečí, Komunikace Lidí...: Sborník Pro Marii Bořek-Dohalskou, 75.
Kılıç, M. A. ve Erdem, M. (2008). Türkiye Türkçesindeki “Yumuşak G” Ünsüzünün Fonetik Analizi. VI. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, 20-25 Ekim 2008, Ankara: Türk Dil Kurumu.
Klasinc, L. (2009). Mondegreens, Mishearings And Similar Phenomena-A Survey. (Lisans Tezi). Graz: Karl-Franzens-Universität Graz.
Klatt, D. H. (1979). Speech Perception: A Model of Acoustic–Phonetic Analysis and Lexical Access. Journal of Phonetics, 7(3), 279-312.
Kozak, M. A. ve Doğan, M. (2014). Dinleme davranışının müşterinin satın alma niyeti ve satın alma davranışına etkisi: Seyahat acentası satış temsilcileri kapsamında bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 57-84.
Kröger, B. J. – vd. (2009). Towards a Neurocomputational Model of Speech Production and Perception. Speech Communication, 51(9), 793-809.
Lahiri, A. ve Marslen-Wilson, W. (1991). The Mental Representation of Lexical Form: A Phonological Approach to the Recognition Lexicon. Cognition, 38(3), 245-294.
Liberman, A. M. ve Mattingly, I. G. (1985). The Motor Theory of Speech Perception Revised. Cognition, 21(1), 1-36.
Malkoç, E. (2001). Adli Amaçlı Konuşma ve Konuşmacı Tanımadaki Etmenlerden Biri Olarak Prosody (Bürün) Öğeleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Marslen-Wilson, W. D. ve Welsh, A. (1978). Processing Interactions And Lexical Access During Word Recognition in Continuous Speech. Cognitive psychology, 10(1), 29-63.
Massaro, D. W. (1989). The Logic of the Fuzzy Logical Model of Perception. Behavioral and Brain Sciences, 12(4), 778-794.
McClelland, J. L. ve Elman, J. L. (1986). The TRACE Model of Speech Perception. Cognitive Psychology, 18(1), 1-86.
Nakata, H. (2016). Hearing Japanese Words in English Songs: Mondegreen Phenomena by Nonnative Listeners. Bulletin Of Seikei Unıversity, 50(2), 1-16.
Norris, D. – vd. (2000) Merging Information in Speech Recognition: Feedback Is Never Necessary. Behavioral and Brain Sciences 23, 299-370.
Norris, D. (1994). Shortlist: A Connectionist Model of Continuous Speech Recognition. Cognition, 52(3), 189-234.
Sağır, M. (2002). Ses Olayları Bakımından Anadolu Ağızları. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 20, 1-7.
Sığın, A. (2010). Ayran Buyurun, Ay İnanmıyorum. Dilbilirim E-Dergi, 9, 15-17.
Slowiaczek, L. M. – vd. (2000). Phonological Representations In Prelexical Speech Processing: Evidence from Form-Based Priming. Journal Of Memory And Language, 43(3), 530-560.
Smith, G. P. (2003). Music And Mondegreens: Extracting Meaning From Noise. ELT Journal, 57(2), 113-121.
Sodhi, S. S. – vd. (2021). Mondegreen: A Post-Processing Solution to Speech Recognition Error Correction for Voice Search Queries. Proceedings of the 27th ACM SIGKDD Conference on Knowledge Discovery & Data Mining, içinde (ss. 3569-3575). New York, A.B.D.: Association for Computing Machinery.
Stevens, K. N. ve Blumstein, S. E. (1978). Invariant Cues For Place Of Articulation in Stop Consonants. The Journal of the Acoustical Society of America, 64(5), 1358-1368.
Stevens, K. N. ve Halle, M. (1967). Remarks on Analysis by Synthesis and Distinctive Features. W. Wathen-Dunn (Ed.), Models for the Perception of Speech and Visual Form, içinde (ss. 88-102). Cambridge: MIT Press.
Tversky, A. ve Kahneman, D. (1973). Availability: A Heuristic for Judging Frequency and Probability. Cognitive Psychology, 5(2), 207-232.
Wines, J. A. (2012). Mondegreens: A Book of Mishearings. Londra: Michael O'Mara Books.
Wolff, F. I. – vd. (1983). Perceptive Listening. New York: CBS College Publishing.
Wright, Sylvia. 1954. The death of Lady Mondegreen. Harper’s Magazine, 209, 48–51.
Yurtbaşı, M. (2017). Türkiye’de 2000-2017 Döneminde Oluşan veya Yaygınlaşan Yeni Sözler (Neolojizmler). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(40), 491-562.
İnternet Kaynakları
URL-1 https://www.thefreedictionary.com/Mondegreen [Erişim Tarihi: 04.05.2022].
URL-2 https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce [Erişim Tarihi: 04.05.2022].
URL-3 https://en.wikipedia.org/wiki/Animutation [Erişim Tarihi: 07.05.2022].
URL-4 https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/67413/mod_resource/content/0/9-10%20Dinleme%20Be cerisi.pdf [Erişim Tarihi: 07.05.2022].
URL-5 http://web.mnstate.edu/houtsli/tesl551/Phonology/page2.htm [Erişim Tarihi: 12.05.2022].
URL-6 https://dictionary.apa.org/speech-perception [Erişim Tarihi: 14.05.2022].
URL-7 https://stanford.edu/class/linguist205/index_files/Handout%2015%20-%20Theories%20of%20Speech%20Perception.pdf [Erişim Tarihi: 24.05.2022].
URL-8 https://docplayer.biz.tr/202026146-Isitme-ve-konusma-algisi-konusma-zinciri-ve-unsurlari.html [Erişim Tarihi: 24.05.2022].
URL-9 https://sozluk.gov.tr/ [Erişim Tarihi: 28.05.2022].
URL-10 https://www.steubenvillelibrary.org/our-services/history-and-genealogy/soundex-codes/ [Erişim Tarihi: 28.05.2022].
URL-11 https://www.picproje.org/index.php?topic=58344.0 [Erişim Tarihi: 01.06.2022].
URL-12 https://eksisozluk.com/yanlis-anlasilmis-sarki-sozleri--92210 [Erişim Tarihi: 01.06.2022].
URL-13 https://tr.wikipedia.org/wiki/Kalam%C4%B1%C5%9F [Erişim Tarihi: 04.06.2022].
URL-14 https://eksisozluk.com/beni-birakin--232978 [Erişim Tarihi: 04.06.2022].