Havasız (anaerobik) çürütme atık ve çamur stabilizasyonunda kullanıldığı zamanlardan günümüze farklı reaktör uygulamaları ile çamurdan biyokütleye, evsel atıksudan endüstriyel atıksuya çeşitli türde atıksu-atık stabilizasyonunda ve enerji eldesinde kullanılan önemli bir biyolojik arıtım prosesidir. Konvansiyonel aktif çamur prosesi ile işletilen kentsel atıksu arıtma tesislerinin (AAT) enerji maliyetinin yüksek oranda karşılanarak tam kapasite işletilmesine olanak sağlayan havasız çamur çürütme üniteleridir. Sağladığı enerji eldesi ile arıtma tesislerini cazip hale getiren havasız prosesin ülkemizde yaygınlaşabilmesi için tasarım ve işletim özelliklerinin sahada karşılaşılan problemler ışığında iyileştirilmesi gerekmektedir.Havasız arıtma sistemlerinde ilk yatırım ve işletme maliyeti ciddi seviyelere çıkmakta, kurulan sistemin menşei yurtdışı olduğundan arıza durumlarında zaman ve para kayıpları yaşanmaktadır. Proses sırasında oluşan ve kontrolü gereken ürünler, ekipman hassasiyeti, atıksu karakterindeki baskın faktörler sebebiyle tasarımın dışında oluşan durumlar ve işletme zorlukları görülebilmektedir. Yapılan bu çalışmada Türkiye genelinde kentsel AAT bünyesinde anaerobik çamur çürütücü tesisleri ve işletimleri incelenerek karşılaşılan işletme problemleri (H2S kontrolü, köpük oluşumu, arızalar, vb), ilgili tasarım kriterleri ve çözüm önerileri sunulmuştur.

Anaerobic digestion has been the most important biological treatment process used in a wide scale from sluage to biomass, municipal to industrial wastewaters with different reactor configurations since the times of its application to waste and sludge stabilization. It is the only biological treatment and stabilization process that gives a product with higher energy level than its substrate. It provides full-capacity operation to municipal wastewater treatment (WWTP) with conventional activated sludge process with the energy produced at a high recovery ratio. The need for operational amelioration requires further correlation and adaptation of operational measures to design characteristics. Investment and operational costs are high for anaerobic systems as strictly insulated reactors are built. In case of maintenance or break-down, loss of time and money reach severely high levels. Operational burdens, problems and out-of-design situations can originate from several dominant factors produced during the process due to products, equipment sensitivity and wastewater characteristics. This study summarizes experience obtained in municipal WWTP investigation on operational problems in anaerobic digestion in Turkey. Operational problems such as H2S control, foaming, sludge management and break-down incidences related design and solution suggestions are presented with support from ongoing research in the international literature.