Hemodiyaliz Hastalarında Bedensel Duyumları Büyütme ve Somatizasyon

Amaç: Böbrek yetmezliği hastalarında; yaşamlarının bir parçası olan hemodiyaliz tedavisi ile birlikte; sağlık ekibine ve ailelerine bağımlı hale gelen, ekonomik güvencede bozulma, boş vakit ve sosyal etkinliklere azalma ve beraberinde sosyal ilişkilerde bozulma, beden işlev kaybı ve bozulmuş beden imgesi, artmış ölüm kaygısı ile pek çok psikiyatrik semptom ortaya çıkabilmektedir. Biz çalışmamızda; kronik böbrek yetmezliği tanılı ve diyaliz programına giren hastaların depresyon-anksiyete düzeyleri, bedensel belirtileri abartma ve somatizayon düzeylerini incelemeyi amaçladık.Gereç ve Yöntem: Çalışmamıza 78 hasta ve 60 sağlıklı kontrol grubu dahil ettik. Tüm katılımcılara; sosyodemografik veri formu, Hastane Anksiyete-Depresyon Ölçeği (HADÖ), Bedensel Duyumları Büyütme Ölçeği (BDBÖ), Somatizasyon Ölçeği (SÖ) uygulandı.Bulgular: Çalışma durumu ve sosyoekonomik düzey haricinde, hasta ve kontrol grubunun sosyodemografik verileri arasında istatistiksel anlamlı farklılık yoktu (p>0.05). Uygulanan ölçeklere bakıldığında; BDBÖ ve SÖ için hasta grubunda alınan puanlar kontrol grubundan oldukça yüksekti (Her iki ölçek için de p<0.001). HADÖ hem anksiyete hem de depresyon alt boyutta kontrol grubu ile istatistiksel farklılık yoktu (p>0.05).Sonuç: Böbrek yetmezliği hastalarında, hastalara daha fazla yardımcı olabilmek ve hastaların işlevselliklerini arttırmak ve gözden kaçan psikiyatrik semptomları fark edip tedavi edebilmek için hastaların ruh sağlığı ve hastalıkları hekimi ile işbirliği içinde değerlendirilmesinin faydalı olabileceği düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Hemodiyaliz, Depresyon, Anksiyete

Somatosensory Amplification and Somatization in Hemodialysis Patients

Objective:Along with hemodialysis treatment which is a part of daily life in patients with renal insufficiency, patients may become dependent on health professionals and family members, lose economic self-confidence, experience decreases in pastime and social activities resulting in impairments in social relations. These patients may also have loss of bodily functions and distorted body image, increased death anxiety and many other psychiatric symptoms. The aim of the present study was to determine depression-anxiety, somatosensory amplification and somatization levels of patients in dialysis programs due to chronic renal failure.Methods:The study included 78 patients and60 healthy controls. All participants were evaluated using sociodemographic data form, Hospital Anxiety-Depression Scale (HADS), Somatosensory Amplification Scale (SSAS) and Somatization Scale (SS).Results:There was no difference between the patient andcontrol groups for socioeconomic data except for working status and socioeconomic level (p>0.05). In terms of scales used, SASS and SS points were markedly higher in patient group compared to healthy control group (p<0.001 for both scales). Neither anxiety nor depression subscale points of HADS scale was significant between patient and control groups (p>0.05).Conclusions:It has been concluded that evaluation of patients together with mental health and disease doctors would be useful to help patients better, to increase their functionalities, to notice overlooked symptoms and to start treatment for these symptoms in patients with renal failure.

Keywords:

Hemodiyaliz depresyon, anksiyete, bedenselleştirme,

PDF

___

Referans 1. Lipowsky ZJ. Somatization: the concept and its clinical application. Am J Psychiatry 1988;145:1358-1368.
Referans 2. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, beşinci baskı. Amerikan Psikiyatri Birliği. E Köroğlu (Çev. Ed.), Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 2013.
Referans 3. Jones MP, Schettler A, Olden K, Crowell MD. Alexithymia and somatosensory amplification in functional dyspepsia. Psychosomatics 2004;45:508-516.
Referans 4. Nakao M, Barsky AJ, Kumano H, Kuboki T. Relationship between somatosensory amplification and alexithymia in a Japanese psychosomatic clinic. Psychosomatics 2002;43:55-60.
Referans 5. Güleç H, Sayar K, Özkorumak E. Depresyonda bedensel belirtiler. Turk Psikiyatri Derg 2005;16:90-96.
Referans 6. Beşer E, Kara S, Dicleli T ve ark. Kayseri İlindeki hemodiyaliz hastalarını yaşam kalitesi ve ilişkili faktörler. Türkiye Halk Sağlığı Derg 2010;8(2):83-94.
Referans 7. Esen B, Gökmen ES, Atay AE, SarI H. Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Renal Replasman Tedavilerine Göre Anksiyete ve Depresyonun Varlığı ve Etkileyen Faktörler. Turk Neph Dial Transpl 2015;24(3): 270-277.
Referans 8. Balaban ÖD, Aydin E, Keyvan A, Yazar MS, Tuna Ö, Özgüven HD. Hemodiyaliz Uygulanan Hastalarda Psikiyatrik Komorbidite, Cinsel İşlev Bozukluğu ve Yaşam Kalitesi: Bir Vaka Kontrol Çalışması. Arsv Noropsychiatry 2017;54(2): 137.
Referans 9. Topbaş E, Bingöl G. Psikososyal Boyutu ile Diyaliz Tedavisi ve Uyum Sürecine Yönelik Hemşirelik Girişimleri. Nefroloji Hemşireliği Derg 2017; 12(1): 36-42.
Referans 10. Pehlivan F, Yüksel Ş, Ahsen A, Coşkun K, Güzel H, Mayda H. Kronik böbrek yetmezliği olan hastaların mizaç ve karakter özellikleri ve yaşam kalitesi. ODÜ Tıp Derg 2016; 3(1).
Referans 11. Maiorca R, Cancarini GC. Outcome of peritoneal dialysis: comparative studies. In: Gokal R (ed). The Textbook of Peritoneal Dialysis. Kluwer Academic Publishers 1994; 699-734.
Referans 12. Zigmond AS, Snaith PR. The Hospital Anxiety and Depression Scale. Acta Psychiatr Scand 1983;67:361-370.
Referans 13. Aydemir Ö. Hastane Anksiyete Ve Depresyon Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik Ve Güvenilirliği. Türk Psikiyatri Derg 1997;8: 280-287.
Referans 14. Barsky AJ, Wyshak G, Klerman GL. The somatosensory amplification scale and its relationship to hypochondriasis. J Psychiatr Res 1990;24:323-34.
Referans 15. Güleç H, Sayar K, Güleç M. Bedensel Duyumları Abartma Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirliği. Düşünen Adam 2007;20:16-24.
Referans 16. Hathaway SR, Mckinley JC. Minnesota Multiphasic Personality Inventory, Pyschological corporatation, New York, 1943.
Referans 17. Dülgerler Ş. İlköğretim okulu öğretmenlerinde somatizasyon ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması (Yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 2000.
Referans 18. Sağduyu A, Şentürk V, Sezer S, Emiroğlu R, Öze S. Hemodiyalize Giren ve Böbrek Nakli Yapılan Hastalarda Ruhsal Sorunlar, Yaşam Kalitesi ve Tedaviye Uyum. Türk Psikiyatri Derg 2006; 17(1):22.
Referans 19. Son dönem böbrek yetmezliği olan hastalarda depresyon ve bilişsel çarpıtmalar. Özgecan Tuna. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Bakırköy Bölgesi İstanbul ili Kamu Hastaneleri Genel Sekreterliği İstanbul Bakırköy Prof.Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı Ve Sinir Hastalıkları Psikiyatri Kliniği. Yayınlanmamış uzmanlık tezi, İstanbul, 2014.
Referans 20. Çelik HC, Acar T. Kronik hemodiyaliz hastalarında depresyon ve anksiyete düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Fırat Tıp Derg 2007;12(1): 23-27.
Referans 21. Hedayati SS, Daniel DM, Cohen S, Comstock B, Cukor D, et al Rationale and design of A Trial of Sertraline vs. Cognitive Behavioral Therapy for End-stage Renal Disease Patients with Depression (ASCEND) Contemp Clin Trials 2016;47: 1-11.
Referans 22. Özçetin A, Bicik Bahçebaşı Z, Bahçebaşı T, Cinemre H, Ataoğlu A. Diyaliz uygulanan hastalarda yaşam kalitesi ve psikiyatrik belirti dağılımı. J Anatolian Psychiatry 2009;10:142-150.
Referans 23. Bilge U, Ünlüoğlu İ, Yenilmez Ç. Bir üniversite hastanesi dahiliye polikliniğine başvuran kronik bedensel hastalığı olan hastalarda ruhsal bozuklukların belirlenmesi J Neurologic Sci 2012;29(2):316-328.
Referans 24. Yilmaz A, Ucmak F, Dönmezdil S, Kaya MC, Tekin R, Günes M, et al. Somatosensory amplification, anxiety, and depression in patients with hepatitis B: Impact on functionality. Medicine 2016;95(21).
Referans 25. Taycan O, Özdemir A, Taycan SE. Depresyon Hastalarında Aleksitimi ve Bedenselleştirme: Belirtileri Bedensel Nedenlere Bağlama Biçiminin Rolü. Arsv Nöropsychiatr 2017;54(2):99.
Referans 26. Kumar V, Avasthi A, Grover S. Somatosensory amplification, health anxiety, and alexithymia in generalized anxiety disorder. Ind Psyc J 2018;27(1):47.

ISSN: 1309-3878
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2009
Yayıncı: Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD adına Yrd.Doç.Dr.Cemil Işık Sönmez