Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2011 ile 2015 Yılları Arasındaki Partikül Madde ve Kükürt Dioksit Ölçümlerinin Değerlendirilmesi

Amaç: Dünyada birçok bölgede olduğu gibi Türkiye‘nin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde (GDA) de hava kirliliği önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu nedenle bu çalışmada 2011- 2015 yılları arasında GDA hava kalitesi düzeylerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu kesitsel çalışma için veriler T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hava Kalitesi İzleme İstasyonları Web Sitesinden alınmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri; PM10 ve SO2 iken bağımsız değişkenleri; il, kış sezonu, yaz sezonu ve yıldır. Ölçümler WHO sınır değerleri ile karşılaştırılmıştır. Bulgular: GDA'da SO2 ortalama 26.05±72.85'dir. İllere göre Adıyaman 9.94±11.50, Batman 15.93±23.47, Diyarbakır 10.91±12.19, Gaziantep 12.03±14.55, Kilis 6.31±5.43, Mardin 20.95±24.30, Siirt 21.39±31.38, Şanlıurfa 8.83±11.01, Şırnak 138.07±186.87'dir. GDA'da PM10 ortalama 62.33±54.47'tür. İllere göre Adıyaman 63.42±45.14, Batman 86.12±62.14, Diyarbakır 55.88±42.82, Gaziantep 76.29±55.46, Kilis 42.68±39.94, Mardin 57.60±62.33, Siirt 96.09±63.29, Şanlıurfa 52.98±44.68, Şırnak 29.89±30.48'dir. GDA illere göre PM10 ve SO2 ortalamaları arasındaki farklılık istatistiksel olarak anlamlıdır (p

Evaluation of Particulate Matter and Sulfurdioxide Measurements between 2011 and 2015 Years in Southeastern Anatolia Region

Objective: The air pollution is a major public health problem in Southeastern Region (SEA) of Turkeyas in many regions of the World. Therefore this study intends to assess and evaluate air quality levels in SEA through the years of 2011-2015. Methods: The data for this cross-sectional study was taken from the website of the air quality monitoring stations at ministry of environment and urbanization of Turkey. Dependent variables of the study were; PM10 and SO2 values and independent variables were; province, winter season, summer season and whole year. The measurements were compared with the WHO limit values. Results: The average SO2 at SEA is 26.05±72.85. For the provinces, Adıyaman 9.94±11.50, Batman 15.93±23.47, Diyarbakır 10.91±12.19, Gaziantep 12.03±14.55, Kilis 6.31±5.43, Mardin 20.95±24.30, Siirt 21.39±31.38, Şanlıurfa 8.83±11.01, Şırnak 138.07±186.87'. The average PM10 at SEA is 62.33±54.47. and for the provinces Adıyaman 63.42±45.14, Batman 86.12±62.14, Diyarbakır 55.88±42.82, Gaziantep 76.29±55.46, Kilis 42.68±39.94, Mardin 57.60±62.33, Siirt 96.09±63.29, Şanlıurfa 52.98±44.68, Şırnak 29.89±30.48. The difference in the average of PM10 and SO2 of the provinces in SEA is statistical significance (p

Tam Metin

Kaynakça

Güler Ç, Acar Vaizoğlu S. Çevre Sağlığı. In: Güler Ç, Akın L, Eds. Halk Sağlığı Temel Bilgiler, 2. Baskı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2012;670-91.

World Health Organization (WHO). Ambient (outdoor) Air Quality And Health. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs313/en/# (Erişim tarihi:23.09.2016)

T.C. Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Öncelikli Çevre Sorunları 2012.http://www.csb.gov.tr/db/ced/webicerik/webicerik273.pdf (Erişim tarihi:23.09.2016)

T.C. Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Öncelikli Çevre Sorunları 2014.https://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/GuneydoguBolgesi_2014.pdf (Erişim tarihi:23.09.2016)

T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hava Kalitesi İzleme İstasyonları Web Sitesi. http://www.havaizleme.gov.tr/hava.html (Erişim tarihi:28.03.2016)

Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği. http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.12188&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=hava %20kalitesi (Erişim tarihi:28.03.2016)

Bayram H, Dörtbudak Z, Evyapan Fişekçi F, ve ark. ―Hava kirliliğinin insan sağlığına etkileri, dünyada, ülkemizde vebölgemizde hava kirliliği sorunu‖ paneli ardından.Dicle Tıp Dergisi 2006;33(2):105-12.

T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Türkiye Çevre Durum Raporu 2011. Yayın no: 11. Ankara: 2011.

T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. Hava Kalitesi Değerlendirme Raporu. http://hava.cygm.gov.tr/hava/Files/Birimler/HavaKalitesi/Hava%20Kalitesi%20De%C4%9Ferlendirme%20Rap oru.pdf (Erişim tarihi:26.09.2016)

Akdur R, Çöl M, Işık A, et al. Halk Sağlığı, 1. Baskı. Ankara: Antıp, 1998;85-7.

Beyhun NE, Vançelik S, Acemoğlu H, ve ark. Erzurum ili kent merkezinde 2003- 2006 yılları arasında hava kirliliği. TAF Prev Med Bull 2008;7(3):237-42.

The United Nations Development Programme (UNDP). Lebanon Rapid Environmental Assessment for Greening Recovery, Reconstruction and Reform 2006. http://www.undp.org.lb/communication/archives/REA.cfm (Erişim tarihi:11.10.2016)

Sofuoğlu A. Hava Kirliliği. https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon2023/csk/EK-6.pdf (Erişim tarihi:26.09.2016)

Cavkaytar Ö, Uysal Soyer Ö, Şekerel BE.Türkiye‘de hava kirliliğinden kaynaklanan sağlık sorunları.Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi 2013;2:105–11.

Mayda AS, Yılmaz M. Düzce hava kalitesi izleme istasyonu 2007-2011 yılları arası verilerinin değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull 2013;12(1):11-8.

Bolu F, Zoroğlu G, Mayda AS. Düzce hava kalitesi izleme istasyonu 2014 yılı verilerinin saatlik, günlük ve mevsimsel değişimlerinin incelenmesi. TAF Prev Med Bull 2015;14(5):387-93.