SEVİL ŞAHİN, Duygu ÖZGEN, KEVSER ÖZDEMİR, ALAETTİN ÜNSAL

Bir Hastanede Çalışan Hemşirelerin Empati ve Tükenmişlik Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışma, hemşirelerin empati düzeylerinin saptanması ve empati ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: 1 Mayıs- 1 Kasım 2013 tarihleri arasında Ankara’da bir devlet hastanesinin Yoğun bakım, Acil servis, Dahili - Cerrahi servisler ve Poliklinik birimlerinde çalışan 334 hemşire üzerinde gerçekleştirilen tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Çalışmanın amacına uygun olarak önceden hazırlanmış olan anket formlar, gözlem altında hemşireler tarafından doldurulmuştur. Hemşirelerin empati düzeylerinin değerlendirilmesinde Jefferson Empati Skalası, tükenmişlik durumlarının değerlendirilmesinde ise Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizleri Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis testi ve Spearman Korelasyon Analizi ile değerlendirilmiştir. İstatistiksel anlamlılık değeri olarak p<0.05 kabul edilmiştir.Bulgular: Çalışma grubunu oluşturanların yaşları 19-42 arasında değişmekte olup, ortalama 30.22±6.17 yıl idi. Hemşirelerin 294’ü (%88.0) kadın, 40’ı (%12.0)ise erkektir. Empati Skalasından alınan puanlar 69-124 arasında değişmekte olup, ortanca puan 101.0 idi.Empati düzeyi ile Tükenmişlik Ölçeğinin Kişisel Başarı Duygusu alt alanından alınan puanlar arasında ise negatif yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0.05).Sonuç: Kadın hemşirelerin empati düzeyleri daha yüksek olduğu için hemşirelik mesleğine seçimde kadınlar açısından pozitif bir ayrımcılığın yapılması yararlı olacaktır. Empati düzeyi ile Kişisel Başarı Duygusu ters orantılıdır.

Anahtar Kelimeler:

hemşire, hastane, empati, tükenmişlik

Assessment of Empathy and Burnout Levels of Hospital Nurses

Objective: The objective of this study is to determine levels of empathy among nurses and to examine the relationship between empathy and levels of burnout.Methods: This is a descriptive study conducted on 334 nurses working at Intensive Care, Emergency, Internal Diseases-Surgical Units and Outpatient clinics of a public hospital in Ankara between May 1 and November 1, 2013. Survey forms prepared previously in line with the study objective were completed by the nurses under supervision. The Jefferson Scale of Empathy and the Maslach Burnout Inventory were used. Data analyses were assessed with Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test and Spearman’s Correlation Analysis. Statistical significance value was accepted as p < 0.05.Results: The age of nurses in the study group ranged from 19 to 49 with a mean age of 30.22 ± 6.17 years. 294 nurses (88.0%) were female and 40 (12.0%) were male. Scores obtained from the Scale of Empathy ranged from 69 to 124 with a median of 101.0. A negative relationship was determined between levels of empathy and Personal Accomplishment subscale of the Burnout Inventory (p<0.05).Conclusion: Higher levels of empathy in female nurses may result in positive discrimination towards women in selection of nursing as a profession. Levels of empathy and personal accomplishment are inversely related. Further and comprehensive studies are required to establish factors associated with the level of empathy and examine the relationship with burnout.

Keywords:

Nurse, hospital, empathy, burnout,

PDF

___

1. Şen H, Yılmaz F, Ünüvar Ö, Demirkaya F. Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Empatik Beceri Düzeyleri. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2012; 3(1): 6-12.
2. Arkonaç O. Psikiyatri Sözlüğü. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 1999.
3. Dökmen Ü. İletişim Çatışmaları ve Empati. 18. Baskı.Ankara: Sistem Yayıncılık; 2004. s. 151–155.
4. Yiğitbaş Ç, Deveci S, Açık Y, Ozan A, Oğuzöncül A. Sağlık Eğitimi Alan Bir Grup Öğrencinin Empatik Eğilim ve Becerisi. S.D.Ü Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013; 4(1): 7-13.
5. Şahin AZ, Özdemir KF. Hemşirelerin İletişim ve Empati Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi. G.O.P. Taksim E.A.H. Jaren. 2015;1(1):1-7.
6. Karaca A, Açıkgöz F, Akkuş D. Eğitim ile Empatik Beceri ve Empatik Eğilim Geliştirilebilir mi?: Bir Sağlık Yüksekokulu Örneği. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi.2013; (4): 118-122.
7. Duru E. Öğretmen Adaylarında Empatik Eğilim Düzeyinin Bazı Psikososyal Değişkenler Açısından İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2002; 2(12): 21-35.
8. Derin N, Demirel E. Tükenmişlik Sendromunun Örgütsel Bağlılığı Zayıflatıcı Etkilerinin Malatya Merkez’de Görev Yapan Hemşireler Üzerinde İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2012; 2(17): 509-530.
9. Kebapçı A, Akyolcu N. Acil Birimlerde Çalışan Hemşirelerde Çalışma Ortamının Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Türkiye Acil Tıp Dergisi. 2011;11(2):59-67.
10. Altay B, Gönener D, Demirkıran C. Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri ve Aile Desteğinin Etkisi. Fırat Tıp Dergisi 2010; 15(1): 10-16.
11. Kaya N, Kaya H, Erdoğan Ayık S. ve Uygur E. Bir Devlet Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Tükenmişlik. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi.2010; 7(2): 401-419.
12. Özcan H. Hemşirelerin Empatik Eğilim ve Empatik Becerileri: Gümüşhane Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi / Gümüşhane University Journal of Health Sciences: 2012; 1(2): 61-68.
13. Hojat M,Herman MW. Developing An İnstrument To Measure Attitudes Toward Nurses: Preliminary Psychometric Findings. Psychological Reports. 1985; 56: 571-579.
14. Yanık A, Saygılı S. Hemşirelik Öğrencileri İçin Jefferson Empati Ölçeğinin Türkçe Versiyonunun Geçerlik ve Güvenirliği. Turkiye Klinikleri J Medsci. 2014; 34 (1): 111-9.
15. Ergin, C. “Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Türkiye Sağlık Personeli Normları” 3P Dergisi. 1996; 4:1.
16. Maslach C, Jackson SE. The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behavior. 1981; 2: 99-113.
17. Yetişkinlere Yönelik Testler Ve Anketler. http://www.hiperaktivite.net/hah5_3.htm (availabledate: 25-04-2012).
18. Tutuk A, Al D, Doğan S. Hemşirelik Öğrencilerinin İletişim Becerisi ve Empati Düzeylerinin İncelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2002; 6(2): 36-41.
19. Dizer B, İyigün E. Yoğun Bakım Hemşirelerinde Empatik Eğilim Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2009; 12: 1.
20. Alver B. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Eğitimi Alan Öğrencilerin Empatik Beceri ve Karar Verme Stratejilerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2005; 14: 19-34.
21. Pala A. Öğretmen Adaylarının Empati Kurma Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2008; 23(1): 13-23.
22. Cevahir R, Çınar N, Sözer C, Şahin S, Kuğuoğlu S. Ebelik Öğrencilerinin Devam Ettikleri Sınıflara Göre Empatik Becerilerinin Değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2008; 7(3): 3-15.
23. Sayar K, Sayar NA, Aksöyek A, Aşık G, Ekenel M, Kanber Y. Sağlık Çalışanlarında Empati Becerisinin Değerlendirilmesi. Yeni Symposium. 1998; 36(1-2): 19-28.
24. Kumcağız H., Yılmaz M., Çelik B.S. ve Avcı A.İ. Hemşirelerin İletişim Becerileri: Samsun İli Örneği. Dicle Tıp Dergisi. 2011; 38: 49-56.
25. Kılıç T, Seymen O. Sağlık Sektöründe Tükenmişlik Sendromuna Etki Eden Faktörlerin Analizi ve Bir Araştırma, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2011; 16: 47-67.
26. Akgöz S., Özçakır A., Atıcı E., Altınsoy Y., Tombul K., Kan I. Uludağ Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Merkezinde Çalışan Hekimlerin Empatik Eğilimleri. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics Türk Psikiyatri Dergisi. 2005: 13(2): 97-104.
27. Öz F. Son Sınıf Hemşirelik Öğrencilerinin Empatik Eğilimleri, Empatik Becerileri İle Akademik Başarıları Arasındaki İlişki. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 1998:2 (2): 32-38.
28. Çınar N, Cevahir R., Şahin S., Sözeri C., Kuğuoğlu S.:Evaluation Of Theempathicskills Of Nursing Students With Respect To The Classes They Are Attending. Revista Electonica De Enfermagem. 2007; 9(3): 588-595.
29. Günüşen N. P, Üstün B. Turkish Nurses’ Perspectives on Programme to Reduce Burn out. İnternational Nursing Review. 2009; 56(2): 237-242.
30. Omdahl B.L, O’Donnell C. Emotional Contagion, Empathic Concern And Communicative Responiveness As Variables Affecting Nurses’ Stres And Occupational Commitment. Journal Of Advanced Nursing. 1999; 29(6): 1351-1359.
31. Baxter D. E. Empathy: Its Role İn Nursing Burn Out. Peabody College For Teachers Of Vanderbilt University. 1992.
32. Lee H, Song R, Cho Y. S, Lee G. Z, Daly B. A Comprehensive Model for Predicting Burn out in Korean Nurses. Journal Of Advanced Nursing, 2003; 44(5): 534–545.

ISSN: 1309-3878
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2009
Yayıncı: Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD adına Yrd.Doç.Dr.Cemil Işık Sönmez