Aslıhan ÖZTÜRK, Ayfer TEZEL, Fatma özlem ÖZTÜRK

Bir Ortaöğretim Kurumunda Akran Zorbalığının Değerlendirilmesi

Amaç: Zorbalık, önlem alınmazsa ciddi fiziksel ve ruhsal travmalara neden olabilen bir şiddet uygulama biçimidir. Okul döneminde öğrencilerin kişilik gelişimlerini ve akademik başarılarını olumsuz yönde etkileyen sorunlar arasında akran zorbalığı da yer almaktadır. Bu çalışma bir ortaöğretim kurumundaki öğrencilerin akran zorbalığına maruz kalma ve zorbalık yapma durumlarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan çalışma, 2015-2016 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Ankara İl Merkezi’nde 296 öğrencisi bulunan bir ortaokulda gerçekleştirilmiştir. Örneklem seçimine gidilmeden, araştırmaya katılmayı kabul eden 240 öğrenci çalışma kapsamına alınmıştır. Araştırmanın verileri kişisel bilgi formu, Akran Zorbalığı Kurbanlarını Belirleme Ölçeği (AZKBÖ) ve Akran Zorbalarını Belirleme Ölçeği (AZBÖ) ile toplanmıştır. Verilerin analizi SPSS 21.0 istatistik programı ile yapılmıştır.Bulgular: Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin %53,3’ünün erkek, %31,7’sinin 7. sınıf öğrencisi olduğu, %87,5’inin anne babası ile birlikte yaşadığı belirlenmiştir. Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin %10,8’inin zorbalık yaptığı, %13,8’inin zorbalığa maruz kaldığı, %4,6’sının hem zorba hem kurban ve %80’inin ne zorba ne de kurban olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet, öğrencinin okulu sevme durumu ile AZBÖ puan ortalamaları arasında, öğrencilerin okuduğu sınıf ile AZKBÖ puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (p<0,05). Sonuç: Öğrencilerin kurban, zorba veya hem zorba hem kurban rolünü üstlendikleri belirlenmiştir. Okul sağlığı hizmetleri kapsamında akran zorbalığını engellemeye yönelik stratejiler geliştirmeye ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Akran Zorbalığı, Zorba, Kurban, Ortaöğretim, Hemşirelik

Evaluation of Peer Bullying in a Secondary School

Objective: Bullying is a form of violence that can lead to serious physical and mental trauma unless measures are taken. Among the problems that affect the personality development and academic achievements of the students during the school period are peer bullying. This study was conducted in order to evaluate the cases of bullying and bullying by students in a secondary school.Methods: The descriptive study was conducted in a secondary school with 296 students in the Ankara City Center during the academic year of 2015-2016. 240 students who accepted to participate in the study were included in the study without going to the sampling selection. Data were collected by Personal Information Form, Identifying Victims of Peer Bullying Scale (IVPBS), Identifying Peer Bullies Scale (IPBS). Data were analyzed by statistical program SPSS 21.0.Results: It was determined that 53.3% of the students were male, 31.7% were in 7th grade student and 87.5% were living with their parents. It was determined that 10.8% of the students included in the survey were bullied, 13.8% were exposed to bullying, 4.6% were both bully and victim and 80% were neither bully nor victim. There was a statistically significant difference between sex and school liking status with IPBS score averages, and class of students with IVPBS score averages (p <0,05). Conclusion: It has been determined that the students take part in the role of victim, bully or both bully and victim. Within the context of school health services, there is a need to develop strategies to prevent peer bullying.

Keywords:

Peer Bullying, Bullying, Victim, Secondary School, Nursing,

PDF

___

https://www.merriam-webster.com/dictionary/bullying. Erişim Tarihi:02.01.2018
Güvenir T. Okulda Akran İstismarı. Kök Yayınları, Ankara, 2005.
Hughes G. The Relationship Between Bullying And Achievement; A Study Of Related School And Family Factors, Master Thesis, The Universty of Calgary, Alberta, Canada, 2005.
Mason KL. Cyber Bullying: A Preliminary Assessment for School Personel. Psychology in the Schools. 2008;45(4):323-48.
Karatoprak S, Özcan Ö. Akran Zorbalığı. Turkiye Klinikleri J Child Psychiatry-Special Topics 2017;3(3):195-203.
Gökler, R. Okullarda Akran Zorbalığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2009;6(2):511-37.
Menesini E, Salmivalli C. Bullying in Schools: The State of Knowledge and Effective İnterventions. Psychology, Health & Medicine. 2017;22(S1):240-53.
Kutlu F. The Effect of Bullying Mnagement Trainig on Bullying Behaviours of Elementary School Students, Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2005.
Skybo, T., (2005). Witnessing Violence: Biopsychosocial İmpact on Children, Pediatric Nursing; 31(4), 263–70.
Beaty LA, Alexeyev EB. The Problem of School Bullies: What There Search Tells Us. Adolescence. 2008;43(169):1-11.
Çankaya İ. İlköğretimde Akran Zorbalığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2011;24(1):81-92.
Tekin M. Sınıf Öğretmenlerinin İlköğretim Okullarında Öğrenim Gören Öğrencilerin Zorbalığa Maruz Kalmaları İle İlgili Tutum ve Görüşleri. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Şiddete Yönelik Alınabilecek Tedbirler Sempozyumu. İstanbul, 2006.
Rigby K. Consequences of Bullying in Schools. The Canadian Journal Of Psychiatr. 2003;48:583-90.
http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist. Erişim Tarihi: 05.02.2018
Craig W, Harel-Fisch Y, Fogel-Grinvald H, Dostaler S, Hetland J, Simons-Morton B, Molcho M, de Mato MG, Overpeck M, Due P, Pickett W, HBSC Violence&Injuries Prevention Focus Group, HBSC Bullying Writing Group. A Cross-National Profile of Bullying and Victimization among Adolescents İn 40 Countries. Int J Public Health 2009;54:216-24.
Gözüm S. Okul Dönemindeki Çocukların Sağlığının Geliştirilmesi. Vize Yayıncılık: Ankara, 2016.
Gültekin Z, Sayıl M. Akran Zorbalığını Belirleme Ölçeği Geliştirme Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 2005;15:47-61.
Pekel N, Uçanok Z. Akran Zorbalığı Gruplarında Yalnızlık ve Akademik Başarı ile Sosyometrik Statüye Göre Zorba/Kurban Davranış Türleri. Türk Psikoloji Degisi. 2005;20(56):77-92.
Deniz Yöndem Z, Totan T. Ergenlerde Zorbalık ve Stresle Başetme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2008;3(35):28-37.
Pişkin M. Examination of Peer Bullying Among Primary nnd Middle School Children in Ankara. Eğitim ve Bilim. 2010;35(156):176-89.
Burnukara P, Uçanok Z. İlk ve Orta Ergenlikte Akran Zorbalığı: Gerçekleştiği Yerler ve Baş Etme Yolları. Türk Psikoloji Yazıları. 2012;15(29):68-82.
Kartal H, Bilgin A. İlköğretim Öğrencilerinin Zorbalığın Nedenleri ile İlgili Algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2012;11(1):25-48.
Çelebi F, Aliyev R. Ortaöğretim Öğrencilerinin Boş Zaman Can Sıkıntısı Algılarının ve Zorbalık Durumlarının Karşılaştırılarak İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017;18(1):248-64.
Şirvanlı Özen D, Aktan T. Bağlanma ve Zorbalık Sisteminde Yer Alma: Başa Çıkma Stratejilerinin Aracı Rolü. Türk Psikoloji Dergisi.2010;25(65):101-13.
Gültekin Alduman G. 7-14 Yaş Grubu Çocuklarda Akran İstismarı ve Kendi Çözüm Önerileri. Kuramsal Eğitimbilim. 2010;3(2):13-26.
Nansel TR, Overpeck M, Pilla RS, Ruan WJ, Simon-Morton B, Scheidt P. Bullying Behavior among US Youth: Prevalence and Association with Psychosocial Adjustement. JAMA, 2001;285(16):2094-110.

ISSN: 1309-3878
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2009
Yayıncı: Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD adına Yrd.Doç.Dr.Cemil Işık Sönmez