Kedi ve Köpeklerde Uyuza Neden Olan Üç Farklı Etkenin Cinsiyet, Yaş ve Bazı Davranış Değişiklikleri ile İlişkisinin Araştırılması

Uyuz, kedi ve köpeklerde sıklıkla gözlenen paraziter bir hastalıktır. Bu hastalık hayvanlar arasında kolaylıkla yayılabilmektedir. Ayrıca zoonoz olması açısından da önem arz etmektedir. Uyuz hastalığına yakalanan hayvanlarda kaşıntı, korku, huzursuzluk, saldırganlık, hırlama ve iştahsızlık gibi davranış problemleri meydana gelebilmektedir. Bu davranış değişiklikleri hayvanlar ve sahipleri arasında iletişim problemlerine neden olabilmektedir. Bu durumda hayvanın hem sağlığı hem de refahı kötü etkilenmektedir. Hastalık ile ilişkili davranış değişikliklerinin tespit edilmesi bu davranış problemlerinin giderilmesine olanak tanımaktadır. Çalışmada kedi ve köpeklerde uyuz hastalığını meydana getiren etkenler ile uyuz hastalığı sırasında meydana gelen davranışsal değişiklikler, hayvanların cinsiyetleri ve hayvanların yaşı arasındaki ilişki varlığı araştırılmıştır. Sonuç olarak köpeklerde uyuza neden olan etkenler ile kafa sallama, korkma, iştahsızlık ve kulak-ayak refleksi arasında anlamlı bir ilişki belirlenirken, saldırganlık ve hırlama davranışları ile uyuz etkenleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Kedilerde ise uyuz hastalığını meydana getiren etkenler ile saldırganlık ve iştahsızlık arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu ancak korkma, hırlama ve kulak-ayak refleksi arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı görülmüştür. Hayvanların yaşı ve cinsiyeti ile uyuz etkenleri arasında bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Davranış değişikliği, Deri hastalıkları, Kulak-ayak refleksi, Uyuz

The Investigation of the Relationship of Three Different Agents Causing Scabies in Cats and Dogs with Gender, Age and Some Behavioral Changes

Scabies is a common parasitic disease in cats and dogs. This disease can easily spread between animals. It is also important in terms of zoonosis. Behavioral problems such as itching, fear, restlessness, aggression, growling, and loss of appetite may occur in animals infected with mange. These behavioral changes can cause communication problems between animals and their owners. In this case, both the health and welfare of the animal are adversely affected. Detection of behavioral changes associated with the disease allows the elimination of these behavioral problems. In this study, the relationship between the causative agents of scabies in cats and dogs and the behavioural changes that occur during scabies, the relationship between the causative agents of scabies and the sex of the animals, as well as the relationship between the causative agents of scabies and the age of the animals were investigated. As a result, a significant correlation was found between the causative agents of scabies in dogs and head shaking, fear, anorexia, and pinnal-pedal reflex. However, no significant correlation was found between aggression and growling behaviors and scabies causative agents in dogs. In cats, it was determined that there was a significant relationship between aggression and anorexia with the factors causing scabies, but there was no significant relationship found between fear, growling, and pinnal-pedal reflex. Finally, the research found no relationship between the age and sex of the animals and scabies agents.

Keywords:

Behavioral change, Pinnal-pedal reflex, Scabies, Skin diseases,

PDF

___

Akgöl,J., & Köroğlu, A. Uyuz Hastalığı (Skabiyes) Tedavisi ve Uyuz Hastalığı Tedavisinde Kullanılan Bitkiler (2022). Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 46 (2), 600-618.
Arlian, L. G., Runyan, R. A., Achar, S., & Estes, S. A. (1984). Survial and infectivity of sarcoptes scabici var. Canis and var. Journal of the American Academy of Dermatology, 11, 210-5.
Aydın, L. (2017). Akar Enfestasyonları (UYUZ). Veteriner Hekimliğinde Parazit Hastalıkları. İzmir: Türkiye Parazitoloji Derneği.
Basavashree, K., Halmandge, S.C., & Patil, N. A. (2022). Diagnosis and therapeutic management of feline scabies. The Pharma Innovation Journal, 11(10), 1847-1848.
Beerda, B., Schilder, M. B., Van Hooff, J. A., De Vries, H. W., & Mol, J. A. (1998). Behavioural, saliva cortisol and heart rate responses to different types of stimuli in dogs. Applied Animal Behaviour Science, 58(3-4), 365-381.
Behera, S.K., Dimri, U., Singh, S.K., & Mohanta, R.K. (2011). The curative and antioxidative efficiency of ivermectin and ivermectin+ vitamin E-selenium treatment on canine Sarcoptes scabiei infestation. Veterinary Research Communications, 35, 237-244.
Bennett, S.L., Litster, A., Weng, H. Y., Walker, S.L., & Luescher, A.U. (2012). Investigating behavior assessment instruments to predict aggression in dogs. Applied Animal Behaviour Science, 141(3-4), 139-148.
Bhunu, C.P., Mushayabasa, S., & Monero, T. G. (2013). Assessing the impact of vaccination on controlling the spread of human scabies. ISRN Computational Biology, 2013,362973.
Canpolat, İ., Çakır, S., & Aktaş, C. (2018). İstanbul ilindeki Veteriner Kliniklerine Getirilen Kedi ve Köpeklerde Deri Hastalıklarının Görülme Oranlarının Araştırılması, Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 15 (2), 110-116.
Cebecioğlu, V.H., & Aslıhan D.(2012). Deri sağlığı ve tüy kalitesinde beslenmenin önemi. Petinfo, 46:18-25.
Centers for Disease Control and prevention, web cite (2020). https://www.ede.gov/parasites/scabies/prevent.html
Chadwick, A., Mayer, U., Ordeix, L., & Prélaud, P. (2016). Microscopic diagnosis of ectoparasites. https://vetgrad.com/core_modules/entityshow.php?Entity=10MinuteTopUps&ID=119.
Chee, J.H., Kwon, J.K., Cho, H.S., Cho, K.O., Lee, Y.J., Abd El-Aty, A.M., Shin, S.S. (2008). A survey of ectoparasite infestations in stray dogs of Gwang-ju City, Republic of Korea. The Korean Journal of Parasitology, 46(1), 23-27
Curtis, C.F. (2004). Current trends in the treatment of Sarcoptes, Cheyletiella and Otodectes mite infestations in dogs and cats. Veterinary Dermatology, 15 (2), 108–114.
Çakmak A., & Vatansever Z., (1997). Hayvanlarda Uyuz Hastalığı, Artropod Hastalıkları ve Vektörler. Türkiye Parazitoloji Derneği Yayınları, 13, 317- 337.
Deger, S., Taşçı, S., Akgül, Y., Alkan, İ. (1994). Van ve Yöresinde Evcil Hayvanlarda Ektoparaziter Dermatitisler. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 5(1), 155-161.
Ellis, S. L. (2018). Recognising and assessing feline emotions during the consultation: history, body language and behaviour. Journal of feline medicine and surgery, 20(5), 445-456.
Flint, H. E., Coe, J. B., Pearl, D. L., Serpell, J. A., & Niel, L. (2018). Effect of training for dog fear identification on dog owner ratings of fear in familiar and unfamiliar dogs. Applied Animal Behaviour Science, 208, 66-74.
Ghubash, R. (2006). Parasitic miticidal therapy. Clinical techniques in small animal practice, 21(3), 135-144. Hayden, K. M. (2016). Sarcoptic mange in dogs: Diagnosis and management. Veterinary Medicine: Research and Reports, 7, 109-115.
Hill, P.B. (2006). Survey of the prevalence, diagnosis and treatment of dermatological conditions in small anımals in general practive. Veterinary Record, 158 (16), 533 -39.
Kandi, V. (2017). Laboratory diagnosis of scabies using a simple saline mount: a clinical microbiologist's report. Cureus, 9(3).
Kaya, Ö.M., Akküçük, Ş., Karagöz, M., Zerek, A., & Yaman, M. (2018). A Survey of Mange-Mite in Stray Dogs from Hatay province. Van Veterinary Journal, 29(2), 67-70.
Malik, R., Stewart, K. M., Sousa, C. A., Krockenberger, M. B., Pope, S., Ihrke, P., ... & Walton, S. (2006). Crusted scabies (sarcoptic mange) in four cats due to Sarcoptes scabiei infestation. Journal of Feline Medicine and Surgery, 8(5), 327-339.
Miller, W. H., Griffin, C. E., & Campbell, K. L. (2012). Muller and Kirk's small animal dermatology. Elsevier Health Sciences.
Mosallanejad, B., Alborzi, A., Katvandi, N. (2012). A Survey on Ectoparasite Infestations in Companion Dogs of Ahvaz District, South-west of Iran. J Arthropod Borne Dis, 6(1), 70-78.
Mueller, R., Bettenay, S. V., & Shipstone, M. (2001). Value of the pinnal‐pedal reflex in the diagnosis of canine scabies. Veterinary Record, 148(20), 621-623.
Muir, W. W., & Hubbell, J. A. E. (2009). Handbook of veterinary anesthesia (4th ed.). Mosby Elsevier.
Nayak, D.C., Tripathy, S.B., Dey, P.C., Ray, S.K., Mohanty, D.N., Parida, G.S., ... & Das, M. (1997). Prevalence of canine demodicosis in Orissa (India). Veterinary Parasitology. 73(3-4), 347-352.
Oğuz, K. (2016). Kedi ve Köpeklerin Bakım ve Beslenmesi ile Beslenmeye Bağlı Bazı Problemler ve Davranışlar Arasındaki İlişkiler. Mustafa Kemal Üniversitesi Hatay, Doktora Tezi.
Perego, R., Spada, E., Foppa, C., & Proverbio, D. (2019). Critically appraised topic for the most effective and safe treatment for canine generalised demodicosis. BMC Veterinary Research, 15 (17), 1-7.
Rataj, A.V., Posedi, J., & Bidovec, A. (2004). Ectoparasites: Otodectes cynotis, Felicola subrostratus and Notoedres cati in the ear of cats. Slovenıan Veterınary Research, 41, 89-92.
Rodriguez-Vivas, R.I., Ortega-Pacheco, A., Rosado-Aguilar, J.A., Bolio, G.M. (2003). Factors affecting the prevalence of mange-mite infestations in stray dogs of Yucatan, Mexico. Veterinary Parasitology, 115(1), 61-65
Saygın, B. (2022). Uyuz ile doğal enfeste köpeklerde bazı kimyasal ve esansiyel yağların karşılaştırılması. Bursa Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
Scott, D. W., Millier, W.H., & Griffen, C.E. (2001). The prevalence of dermatophytosis in dogs and cats. William, H., Miller, J., Griffin, C.E., Karen, L. Cds. In : Muller and kirk’s small animal dermatology. Philadelphia PA : W.B. Saunders company, PP. 432-38.
Sivajothi, S., Sudhakara Reddy, B., Rayulu, V. C., & Sreedevi, C. (2015). Notoedres cati in cats and its management. Journal of Parasitic Diseases, 39, 303-305.
Şimşek, E., Keskin, A., & Dağcıoğlu, B. F. (2019). Sık Rastlanan ve Sık Atlanan Hastalık Uyuz: Olgu Sunumu, Ankara Medical Journal, (1), 205-9
Taylor, M.A., COOP, R. L., & Wall, R.L. (2007). Veterinary Parasitology Fourth Edition: Susssex, UK : Wiley Black Well.
Thomas, C., Coates, S.J., Engelman, D., Chosidow, O., & Chang, A. Y. (2020). Ectoparasites : Scabies. Journal of the American Academy of Dermatology, 82 (3), 533-548.
Xhaxhiu, D., Kusi, I., Rapti, D., Visser, M., Knaus, M., Lindner, T., Rehbein, S. (2009). Ectoparasites of dogs and cats in Albania. Parasitology Research, 105(6), 1577-1587.
Yipel, F.A. (2015). Kedilerde Otodectes Cynotis’ in Kulak Problemleri Arasındaki Yeri: Güncel Tanı ve Tedavi Yaklaşımları. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi., 10(1).