Afyon Manda Kaymağı ve Kaymakaltı Sütlerinde Bazı Ağır Metallerin ICP-MS ile Araştırılması

Endüstri gelişimine bağlı ortaya çıkan ve artarak devam eden ağır metal kirliliğinin süt ve süt ürünlerine bulaşması doğrudan ve dolaylı yollardan olabilmektedir. Bu çalışma, Afyonkarahisar ilinin bazı bölgelerin toplanan manda sütlerinin kaynatılması ile elde edilen kaymak ve kaymakaltı sütlerinde olası ağır metal varlığının ICP-MS cihazı ile araştırılması amaçlanmıştır. Afyonkarahisar ilinin beş farklı bölgesinden toplanan elli adet süt örneği 200 ml’lik cam kavanozlara alındı. Süt numunelerinin laboratuar ortamında beherler içinde kaynatılması ile kaymak ve kaymakaltı sütleri elde edildi. Yaş yakma yöntemiyle numuneler çözünürleştirildikten sonra ağır metal miktarları ICP-MS cihazıyla tayin edildi ve sonuçlar literatür bilgileriyle karşılaştırılarak değerlendirildi. Araştırmada kaymaktaki ortalama krom (Cr), mangan (Mn), demir (Fe), kobalt (Co), nikel (Ni), bakır (Cu), çinko (Zn), arsenik (As), selenyum (Se), molibden (Mo), gümüş (Ag), kadmiyum (Cd), baryum (Ba) ve kuşun (Pb) değerleri sırasıyla: 0,36 mg/kg, 0,56 mg/kg, 2,72 mg/kg, 0,08 mg/kg, 0,65 mg/kg, 0,09 mg/kg, 8,27 mg/kg, 0,14 mg/kg, 0,94 mg/kg, 0,00 mg/kg, 0,00 mg/kg, 0,00 mg/kg, 0,17 mg/kg, 0,01 mg/kg; kaymak altı sütünde ise 0,02 mg/L, 0,13 mg/L, 0,52 mg/L, 0,02 mg/L, 0,12 mg/L, 0,02 mg/L, 2,37 mg/L, 0,04 mg/L, 0,17 mg/L, 0,04 mg/L, 0,00 mg/L, 0,00 mg/L, 0,13 mg/L, 0,01 mg/L düzeylerinde tespit edildi. Sonuç olarak manda sütlerinden elde edilen kaymak ve kaymakaltı sütlerinde insan sağlığı açısından zararlı olabilecek bir ağır metal kontaminasyonun bulunmadığı görüldü. Bu çalışma ağır metallerin kaymakaltı sütünden ziyade kaymakta görülmesi nedeniyle kaymak yapımında kullanılan sütlerin ağır metal yönünden risk oluşturmaması için sütlerin kontaminasyonlarının önlenmesinin önemini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Afyon Manda Kaymağı, Ağır Metal, ICP-MS, Kaymakaltı Sütü, Afyonkarahisar, Kaymakaltı Sütü

Investigation of Some Heavy Metals with ICP – MS in Afyon Buffalo Kaymak and Skimmed Milk

According to industrial development heavy metal pollution affects milk and milk products directly and indirectly. It was aimed to evaluate occurrence of heavy metal in kaymak and skimmed milk, produced from boiled Anatolian buffalo milk and obtained from Afyonkarahisar, measurement performed by means of ICP-MS. Totally 50 milk samples were collected from 5 different regions of Afyonkarahisar. To get kaymak and skimmed milk, samples were boiled in beakers under laboratory circumstances. Samples were dissolved according to wet digestion method afterwards quantity of heavy metals were determined by ICP-MS and obtained results were compared with literature values. In the study, average values of chromium (Cr), manganese (Mn), iron (Fe), cobalt (Co), nickel (Ni), copper (Cu), zinc (Zn), arsenic (As), selenium (Se), molybdenum (Mo), silver (Ag), cadmium (Cd), barium (Ba) and lead (Pb) were determined in clotted cream: 0,36 mg/kg, 0,56 mg/kg, 2,72 mg/kg, 0,08 mg/kg, 0,65 mg/kg, 0,09 mg/kg, 8,27 mg/kg, 0,14 mg/kg, 0,94 mg/kg, 0,00 mg/kg, 0,00 mg/kg, 0,00 mg/kg, 0,17 mg/kg, 0,01 mg/kg; in skimmed milk: 0,02 mg/L, 0,13 mg/L, 0,52 mg/L, 0,02 mg/L, 0,12 mg/L, 0,02 mg/L, 2,37 mg/L, 0,04 mg/L, 0,17 mg/L, 0,04 mg/L, 0,00 mg/L, 0,00 mg/L, 0,13 mg/L, 0,01 mg/L respectively. Kaymak and skimmed milk obtained from Anatolian buffaloes milk did not have heavy metal contamination that may be harmful to human health. This study shows the importance of preventing heavy metal contamination of milk used for making kaymak because this contamination is important in kaymak than skimmed milk

Keywords:

Afyonkarahisar, Anatolian buffalo kaymak, heavy metals, ICP-MS,

PDF

___

Adam RC. Süt III. Çeşitli Ürünler ve Artıkları. E.Ü.Z.F. Yayınları, İzmir. 1971; No: 170.
Akalın AS, Gönç S, Ünal G, Ökten S. Determination of Some Chemical and Microbiological Characteristics of Kaymak. Grasas Y Aceites. 2006; 57 (4): 429-432.
Aslam B, Javed I, Khan FH. "Uptake of heavy metal residues from sewerage sludge in the milk of goat and cattle during summer season." Pakistan Veterinary Journal. 2011; 31 (1): 75-77.
Ayar A, Sert D, Akın N. Konya’da Tüketime Sunulan Süt ve Süt Ürünlerinin Ağır Metal İçeriklerinin Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi. 2007; 21 (41): 58 – 64.
Belitz HD, Grosch W, Schieberle P. Milk and Dairy Products. Food Chemistry. 4thed. München: Springer. 2009; P. 523.
Benıncasa C, Levıs J, Sındona G, Tagarellı A. The Use of Multi Element Profiling to Differantiate Between Cow and Buffalo Milk. Food Chemistry. 2008; 110: 257 – 262.
Çon AH, Gökçe R, Gürsoy O. Farklı Şekillerde Ambalajlanan Afyon Kaymaklarının Muhafaza Sürelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. VI Süt ve Süt Ürünleri Sempozyumu,. Tekirdağ. S. 2000; 557 – 566.
Enb A, Abou Donia MA, Abd-Rabou NS, Abou-Arab AAK, El-Senaity MH. Chemical Composition of Raw Milk and Heavy Metals Bahavior During Processing of Milk Products. Global Veterinaria. 2009; 3 (3): 268 – 275.
Goyer RA. Toxic effects of metals. In: Caserett and Doull’s Toxicology. The Basic Science of Poisons (Eds. Amdur M. O., Doull, J., Klaassen, C. D.) Pergamon Press, New York. 1991; 1032.
Güven A, Kahvecioğlu Ö, Kartal G, Timur S. Metallerin Çevresel Etkileri-III. TMMOB Metalurji Mühendisleri Odası. Metalurji Dergisi. 2004; 138: 64-71.
İpek H. Molibden, YYÜ. Vet. Fak. Derg. 2003; 14(1): 73-76.
İstanbulluoğlu H, Oğur R, Tekbaş FÖ, Bakır B. Süt ve Süt Ürünlerinde Ağır Metal Kirliliği. Türkiye Klinikleri J. Med. Sci. 2013; 33 (2): 410 – 419.
Kahvecioğlu Ö, Kartal G, Güven A, Timur S. Metallerin Çevresel Etkileri-I. Metalurji Dergisi. 2003; 136: 47 – 53.
Kılıçel F, Tarakçı Z, Sancak H, Durmaz H. Otlu Lorların Mineral Madde ve Ağır Metal İçerikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi. Tarım Bilimleri Dergisi. 2004; 14(1): 41- 45.
Kurt A, Özdemir S. Erzurum’da Yapılıp Satılan Kaymakların Bileşimi ve Mikrobiyolojik Kalitesi. Gıda, 1988; 13: 205 – 208.
Küçükoğlu M. Zebra Balığının (Brachydanio rerio) Embriyolojik Gelişimi Üzerine Kadmiyum Klorür ve Çinko Klorür gibi Çevre Kirleticilerinin Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi. Adana. 1996.
Öksüztepe G, İncili KG, Uysal Aİ. Elazığ’da Satılan Çökelek ve Kurutların Mineral Madde ve Ağır Metal Düzeyleri. E – Jornal New World Science Academy. 2013; 8 (3): 1 – 9.
Özçetin M, Yılmaz R, Mendil D, Koçyiğit R, Çedik Kulak D. Presence of Toxic Heavy Metals in Human Breast Milk. Journal of Clinical and Analytical Medicine, 2013; 4 (2): 89 – 92.
Özlü H, Atasever AM, Urçar S, Atasever M. Erzurum’da Tüketime Sunulan Kaşar Peynirlerinin Mineral Madde İçeriği ve Ağır Metal Kontaminasyonu. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 2012; 18 (2): 205 – 208.
Soylu A, Temiz H. (2011). Samsun’da Sanayi Emisyonlarının Yöre Sığır Sütlerinin Ağır Metal İçeriğine Etkisi. Samsun Sempozyumu.
Şanlı Y. Veteriner Klinik Toksikoloji, Güngör Matbaacılık, Ankara. 2002.
Tekinşen C. “Süt Ürünleri Teknolojisi”, Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya. 2000.
Temurci H, Güner A. "Ankara’da Tüketime Sunulan Süt ve Beyaz Peynirlerde Ağır Metal Kontaminasyonu." Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi. 2006; 1.2.
Yalçın Ö, Tekinşen KK. Konya’da Tüketime Sunulan Salamura, Tulum ve Kaşar Peynirlerinin Ağır Metal İçeriklerinin Araştırılması. Etlik Vet. Mikrobiyol. Derg. 2010; 21: 5 – 10.
Yüzbaşı N, Sezgin E. Süt Ve Ürünlerindeki Metalik Kontaminantların Toksikolojik Etkileri, Gıda. 2002; 27 (2): 121-127.
Zheljazkov VD, Nielsen NE. Effect of Heavy Metals on Peppermint and Commint. Plant and Soil. 1996; 178 (1): 59-66.