Savaş ASLAN, Elçin Latife ASLAN, Recep KARA

COVID-19 PANDEMİ SÜRECİNİN GIDA TÜKETİM DAVRANIŞI VE HİJYEN ALIŞKANLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

AMAÇ: Bu araştırma ile koronavirüs (COVID-19) küresel salgınının yaşandığı bu dönemde, bireylerin pandemi ile ilgili bilgi düzeylerinin, gıda hijyeni ve gıda alışverişlerindeki tutumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışma Türkiye’nin farklı illerinde ikamet eden ve yaşları 18 ile 65 arasında değişen gönüllü bireyleri içermektedir. Araştırmaya katılan bireylerin demografik özelliklerini, mutfak kullanımı ve gıda alışverişi esnasında hijyen ile ilgili konularda bilgi ve tutumlarını belirlemeyi amaçlayan 17 sorudan ve 505 katılımcıdan oluşan çevrimiçi bir anket çalışmasıdır. BULGULAR: Çalışmaya katılan bireylerin %53,9’unun yaşları 18 ile 65 arasında olan erkeklerden oluşmaktadır. COVID-19’un bir viral enfeksiyon olduğunu bilen bireylerin oranı %68 iken bu etkene karşı önlem almayanların oranı ise %3.8 olarak belirlenmiştir. Ankete katılanların %54.4’ü COVID-19 PCR testini yaptırdığını bildirirken bunların %19,4’ü pozitif olduğunu belirtmiştir. Etkenin gıdalar aracılığıyla bulaşmadığını fakat gıda ambalajları ile bulaşabileceğini düşünenlerin oranı ise %39.8 olarak belirlenmiştir. Ayrıca, bireylerin yaşları büyüdükçe, öğrenim ve ekonomik gelir durumu arttıkça, COVID-19’un gıdalar ile bulaşmayacağını düşünenlerin sayısı anlamlı derecede artmıştır. Bununla birlikte kendisini büyük risk altında olduğunu düşünenlerin oranı %40 olarak tespit edilirken COVID-19’dan korunmak için alınan tedbirler arasında en fazla (%46,7) maske, eldiven, dezenfektan ve sosyal mesafenin birlikte kullanılması görülmüştür. Yapılan market alışverişleri sonrasında ürünleri hiç bekletmeden kullanan bireyler, kendilerini risk altında görmemektedirler. Çalışmaya katılanların %51.7’si el yıkama alışkanlıklarındaki değişiklikleri ve su tüketim miktarlarındaki artışları bildirmişlerdir. Ayrıca çalışmaya katılan bireylerin bağışıklıklarını güçlendirmek için en yüksek oranla (%38.7) organik beslenmeyi tercih ettikleri görülmüştür. SONUÇ: Pandemi sürecinde, gıda hijyenine verilen önemin anlamlı derecede arttığı görülürken, eş zamanlı olarak su tüketimi ve el yıkama alışkanlıklarının da değiştiği görülmüştür. Bunun yanı sıra bireylerin COVID-19’un bulaşma yolları ile ilgili bireylerin bilgi seviyelerinin, bireylerin eğitim düzeyleri, gelir seviyeleri ve yaşa göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca bireylerin, organik beslenmeye yönelmesi ve vitamin takviyeleri alması, beslenme alışkanlıklarının da etkilendiğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

COVID-19, Gıda, Hijyen

THE EFFECT OF THE COVID-19 PANDEMIC PROCESS ON FOOD CONSUMPTION BEHAVIOR AND HYGIENE HABITS

OBJECTIVE: In this study, it was aimed to evaluate the knowledge level of individuals about the pandemic, and their attitudes towards food hygiene and food shopping during this period when the coronavirus (COVID-19) global epidemic was experienced. MATERIAL AND METHODS: It consists of volunteer individuals residing in different provinces of Turkey and aged between 18 and 65. It is an online questionnaire study consisting of 17 questions and 505 participants, aiming to determine the demographic characteristics of the individuals participating in the study, their knowledge and attitudes about hygiene during kitchen use and food shopping. RESULTS: 53.9% of the individuals participating in the study consisted of men between the ages of 18 and 65. While the rate of individuals who know that COVID-19 is a viral infection is 68%, the rate of those who do not take precautions against this factor is 3.8%. While 54.4% of the respondents reported that they had the COVID-19 PCR test, 19.4% of them stated that they were positive. The rate of those who think that the agent is not transmitted through food, but can be transmitted through food packaging, was determined as 39.8%. In addition, the number of people who think that COVID-19 will not be transmitted by food has increased significantly as the age of the individuals, education, and economic income increase. However, the rate of those who think that they are at great risk was determined as 40%, and among the measures taken to protect themselves from COVID-19, the most (46.7%) were the use of masks, gloves, disinfectants, and social distance together. Individuals who use products without waiting after grocery shopping do not see themselves at risk. 51.7% of the participants in the study reported changes in hand-washing habits and increases in water consumption. Moreover, it was observed that the individuals participating in the study preferred organic nutrition with the highest rate (38.7%) to strengthen their immunity. CONCLUSIONS: While the importance given to food hygiene has increased significantly during the pandemic process, it has been observed that water consumption and hand-washing habits have changed simultaneously. In addition, it has been determined that the level of knowledge of individuals about the transmission routes of COVID-19 differs according to the education level, income level, and age of the individuals. Also, the fact that individuals turn to organic nutrition and take vitamin supplements has shown that their nutritional habits are also affected.

Keywords:

COVID-19, Food, Hygiene,

PDF

___

1. Fathizadeh H, Maroufi P, Momen-Heravi M, et al. Protection and disinfection policies against SARS-CoV-2 (COVID-19). Infez Med. 2020;28(2):185-91.
2. Xiao Y, Torok ME. Taking the right measures to control COVID-19. Lancet Infect Dis. 2020;20(5):523-4.
3. WHO. Coronavirus Disease (Covid-19) Outbreak: Rights, Roles And Responsibilities Of Health Workers, Including Key Considerations For Occupational Safety And Health. 2020.
4. He M, Xiong J, Huang S, Bian Y, Yan P, Redding SR. Airborne precautions recommended in Wuhan, China for bedside fiberoptic bronchoscopy examination of patients with COVID-19. J Infect. 2020;81(1):75-7.
5. Xu C, Jin J, Song J, et al. Application of refined management in prevention and control of the coronavirus disease 2019 epidemic in non-isolated areas of a general hospital. Int J Nurs Sci. 2020;7(2):143-7.
6. Cascella M, Rajnik M, Aleem A, Dulebohn SC, Di Napoli R. Features, Evaluation, and Treatment of Coronavirus (COVID-19). StatPearls. Treasure Island (FL). 2021.
7. Guo ZD, Wang ZY, Zhang SF, et al. Aerosol and Surface Distribution of Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 in Hospital Wards, Wuhan, China, 2020. Emerg Infect Dis. 2020;26(7):1583-91.
8. TÜBA. Covid-19 pandemi değerlendirme raporu. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları. 2020(34).
9. Ongan D, Bozdağ SAN, Ayer Ç. COVID-19 Salgını Sürecinde Besin Tedariği ve Güvencesi(zliği). İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2020;2(5):215-20.
10. Finger J, Lima EMF, Coelho KS, Behrens JH, Landgraf M, Franco B, et al. Adherence to food hygiene and personal protection recommendations for prevention of COVID-19. Trends Food Sci Technol. 2021;112:847-52.
11. Olaimat AN, Shahbaz HM, Fatima N, Munir S, Holley RA. Food Safety During and After the Era of COVID-19 Pandemic. Front Microbiol. 2020;11:1854.
12. Özçakmak S, Var I. Covid-19 Salgınının Yayılmasını Önleyici Hijyen Uygulamaları. Akademik Gıda. 2020;18(4):433-41.
13. Choi K, Sim S, Choi J, et al. Changes in handwashing and hygiene product usage patterns in Korea before and after the outbreak of COVID-19. Environ Sci Eur. 2021;33(1):79.
14. Çulfa S, Yildirim E, Bayram B. COVID-19 Pandemi Süresince İnsanlarda Değişen Beslenme Alışkanlıkları ile Obezite İlişkisi Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;6(1):135-42.
15. Kalkan Uğurlu Y, Durgun H, Nemutlu E, Kurd O. COVID-19 Salgını Sırasında Bireylerin Sosyal El Yıkama Bilgi ve Tutumunun Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği. Journal of Contemporary Medicine. 2020;10(4):617-24.
16. Ceylan Z, Meral R, Cetinkaya T. Relevance of SARS-CoV-2 in food safety and food hygiene: potential preventive measures, suggestions and nanotechnological approaches. Virusdisease. 2020;31(2):154-60.
17. Macit MS. Covid-19 salgını sonrası yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıklarındaki değişikliklerin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;13(3):277-88.
18. Dimassi H, Haddad R, Awada R, Mattar L, Hassan HF. Food shopping and food hygiene related knowledge and practices during the COVID-19 pandemic: The case of a developing country. Ital J Food Saf. 2021;10(2):9384.
19. Gorur N, Topalcengiz Z. Food safety knowledge, hygiene practices, and eating attitudes of academics and university students during the coronavirus (COVID-19) pandemic in Turkey. J Food Saf. 2021:e12926.
20. Muslu M, Özçelik Ersü D. Yeni Koronavirüs (SARS-CoV-2/COVID-19) Pandemisi Sırasında Beslenme Tedavisi ve Önemi Beslenme ve Diyet Dergisi. 2020;48(1):73-82.
21. Sağdiç O, Kayacan S, Dertli E, Arici M. Gıda Güvenliği Açısından COVID-19 Etmeni SARS-CoV-2’nin Değerlendirilmesi ve Korunma Yöntemleri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2020(18):927-33.
22. Magdalena Smiglak-Krajewska J-S. Consumer versus Organic Products in the COVID-19 Pandemic: Opportunities and Barriers to Market Development. Energies. 2021;14(17).
23. Dilber A, Dilber F. Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Bireylerin Beslenme Alışkanlıkları Üzerindeki Etkisi: Karaman İli Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2020;8(3):2144-62.
24. Kutlu N, Ekin M, Alav A, Ceylan Z, Meral R. Covıd-19 Pandemi Sürecinde Bireylerin Beslenme Alışkanlığında Meydana Gelen Değişimin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. International Journal of Social, Political and Economic Research. 2021;8(1):173-87