Din Görevlilerinin Kurumsal Aidiyet Algısı İle İş Performansları Arasındaki İlişki

Aidiyet, bireyin kendisini bir konu, yer ve toplulukla ilişkilendirerek bir grubun parçası olarak algılaması durumu olarak tanımlanabilir. Kurumsal aidiyet ise bireyin herhangi bir kuruma dair hissettiği bütünleşme ve özdeşleşme boyutu olup, çalışanın, kendini kurumu ile özdeşleştirmesi ve kurumsal faaliyetlere aktif katılım isteği göstermesi olarak belirtilebilir. Günümüzde yaşanan hızlı değişim ve gelişim, maddi alanda olduğu gibi manevi alanda da etkili olmaktadır. Bu nedenle din görevlilerinin kurumsal aidiyet bilincine sahip olması son derece önemlidir. Bu bağlamda çalışmanın amacı; “Din görevlilerinin kurumsal aidiyet düzeyleri ile iş performansları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunup bulunmadığının” test edilmesidir. Nicel araştırma yöntemine göre yürütülen araştırmada tarama modeli uygulanmıştır. Araştırmanın evrenini, Çorum İl müftülüğüne bağlı toplam 1494 din hizmetleri sınıfı personeli; örneklemini ise bu kişiler arasından seçilen 320 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Anket formunun bir bölümünde katılımcı din görevlilerinin demografik nitelikleri ve kişisel bilgilerini belirlemeye yönelik 6 soru bulunmaktadır. İkinci bölümünde Demir (2022) tarafından geliştirilen “Kurumsal Aidiyet Ölçeği” yer almaktadır. Ölçek yüksek derecede güvenilirlik değerine sahip olup, Cronbach Alpha değeri 0,93’ tür. Alt boyutlar olarak da Psikolojik Sahiplenme 0,93; Özdeşleşme 0,83 ve Algılanan İçsel Statü 0,86 ile yüksek derecede güvenlik değerlerine sahiptir. Ölçekte toplam 27 madde bulunmaktadır. Üçüncü bölümde ise “İş Performansı Ölçeği” yer almaktadır. Görev Performansı ve Bağlamsal Performans olmak üzere iki boyut ve 16 maddeden oluşan ölçekte yer alan 9 madde Goodman ve Syvantek tarafından görev performansını belirlemek üzere; diğer 7 madde ise Jawahar ve Carr tarafından geliştirilmiştir. Ölçeğin Türkçeye uyarlanması ile geçerlik ve güvenirlik çalışmaları Bağcı (2014) tarafından yapılmıştır. Yüksek derecede güvenilirlik değerine sahip olan ölçeğin Cronbach Alpha katsayısı 0,90; Görev Performansı alt boyutu için 0,89; Bağlamsal Performans alt boyutu için 0,83’ tür. Veriler SPSS ortamında frekans analizlerine, homojenlik testine ve korelasyon analizine tabi tutularak değerlendirilmiştir. Katılımcıların kurumsal aidiyet boyutlarına ilişkin bulgulara göre en yüksek ortalamaya sahip olan faktörün Özdeşleşme boyutu; İş performansı boyutlarında da en yüksek ortalamaya sahip olan faktörün Bağlamsal Performans olduğu görülmektedir. Korelasyon analizleri verilerine göre de kurumsal aidiyet boyutları ile iş performansı boyutları arasındaki korelasyon katsayılarının en yükseğinin 0,52 çıkması orta düzeyde bir ilişki olduğunu göstermektedir. Demografik faktörler (cinsiyet, yaş, medeni durum, öğrenim durumu, kıdem) olarak bakıldığında da aralarında anlamlı fark görülmeksizin bütün gruplarda kurumsal aidiyette en yüksek ortalamaya sahip faktör “özdeşleşme”; iş performansında ise “Bağlamsal Performans” olduğu görülmektedir. İstisna olarak medeni durum gruplarından boşanmış/dul grubu ile eğitim gruplarından lisansüstü mezunları grubunda iş performansının boyutları açısından en yüksek ortalamaya sahip olan faktörün Görev Performansı olduğu görülmektedir. Araştırmada ulaşılan sonuçlardan, katılımcıların kurumsal aidiyet boyutlarından olan “özdeşleşme”ye ilişkin bulgular Koç (2020) ve Uygur'un (2007) araştırma sonuçları ile örtüşmekte, Öztop’un (2014) sonuçları ile örtüşmemektedir. Araştırmada korelasyon analizi ile elde edilen kurumsal aidiyet düzeyi ile iş performansı arasındaki pozitif yönde doğrusal ilişki şeklindeki bulgular konuya ilişkin olarak yapılan diğer bazı çalışmalardan Arı ve Şahin (2016) ve Uludağ (2018) tarafından yapılan araştırmaların sonuçları ile de benzerlik içermektedir. Bu veriler ışığında; değişkenler arasında çok yüksek düzeyde bir ilişki olmasa da pozitif bir ilişkinin bulunmuş olmasına dayanılarak “kurumsal aidiyet düzeyi arttığında iş performansının da artacağını” söylemek mümkündür. Din görevlilerinin kurumsal aidiyet duygularını arttırabilmek için, kurumsal açıdan kurum kültürünün aidiyet duygusunu geliştirecek nitelikte kurgulanması bir öneri olarak sunulabilir.

Anahtar Kelimeler:

Din Eğitimi, Din Görevlisi, Aidiyet, Kurumsal Aidiyet, İş Performansı

The Relationship between Religious Officials' Perception of Institutional Belonging and their Job Performance

Belonging can be defined as the individual's perception of himself as part of a group by associating himself with a subject, place and community. Institutional belonging, on the other hand, is the dimension of integration and identification that the individual feels about any institution, and can be defined as the employee's identification with his institution and his willingness to actively participate in corporate activities. The rapid change and development experienced today effective in the spiritual as well as in the material field. For this reason, it is extremely important for religious officials to have a sense of institutional belonging. In this context, the aim of the study is to test whether there is a statistically significant relationship between the level of institutional belonging of religious officials and their job performance. In the research carried out according to the quantitative research method, the scanning model was applied. The universe of the research is 1494 religious services class personnel affiliated to Çorum Provincial Mufti and the sample consists of 320 people selected from among these people. Questionnaire form was used as data collection tool in the research. In the first part of the questionnaire, there are six questions to determine the demographic characteristics and personal information of participating religious officials. In the second part, there is “Institutional Belonging Scale” developed by Demir (2022). The scale has a high degree of reliability and its Cronbach Alpha value is 0.93. As sub-dimensions; psychological ownership (0.93); it has high reliability values with identification (0.83) and perceived internal status (0.86). There are 27 items in total in the scale. In the third part, there is the job performance scale. Nine items in the scale consist of two dimensions, task performance and contextual performance, and sixteen items were developed by Goodman and Syvantek, and the other seven items were developed by Javahar and Carr to determine task performance. The Turkish adaptation of the scale and its validity and reliability studies were carried out by Bağcı (2014). The Cronbach Alpha coefficient of the scale, which has a high degree of reliability, is 0.90, 0.89 for the task performance sub-dimension, and 0.83 for the contextual performance sub-dimension. The data were evaluated by subjecting them to frequency analysis, homogeneity test and correlation analysis in the SPSS environment. According to the findings regarding the organizational belonging dimensions of the participants, the factor with the highest average is the “identification” dimension. It is seen that the factor with the highest average in job performance dimensions is “contextual performance”. According to the correlation analysis data, the highest correlation coefficient between the dimensions of institutional belonging and the dimensions of job performance is 0.52, which indicates a moderate relationship. Considering the demographic factors (gender, age, marital status, education level, seniority), it is seen that the factor with the highest average in institutional belonging in all groups, is identification and contextual performance in job performance, without any significant difference between them. As an exception, it is seen that the factor with the highest average in terms of the dimensions of job performance in the divorced/widowed group from the marital status groups and the postgraduate graduates group from the education groups is “task performance”. Among the results obtained in the research, the findings related to identification, which is one of the organizational belonging dimensions of the participants, overlap with the research result of Koç (2020) and Uygur (2007), but not with the result of Öztop (2014). The findings in the form of a positive linear relationship between the level of institutional belonging and job performance obtained by the correlation analysis in the research also contain similarity with the results of the studies conducted by Arı and Şahin (2016) and Uludağ (2018), which are some other studies on the subject. In the light of these data, it is possible to say that job performance will increase when the level of institutional belonging increases, based on the fact that there is a positive relationship, although not a very high level, between the variables. In order to increase the sense of institutional belonging of the participants, it can be suggested that the institutional culture should be designed in a way that will improve the sense of belonging.

Keywords:

Religious Education, Religious Official, Belonging, Institutional Belonging, Job Performance.,

PDF

___

Akdoğan, A. Asuman - Köksal, Onur. “Aidiyet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinde Yöneticiye Güvenin Aracılık Rolü”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 18/1 (2014), 25-43.
Alptekin, Duygu. Toplumsal Aidiyet ve Gençlik: Üniversite Gençliğinin Aidiyeti Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma”,. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
Altunkaya, Göktuğ. Motivasyon ve Örgütsel Aidiyet İlişkisi: Batman Üniversitesinde Bir Araştırma. Batman: Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
Arı, Sertaç - Şahin, Esen. “Örgütsel Aidiyet ve İş Performansı Arasındaki Psikolojik Bağın Kavramsal Açıdan İncelenmesi”. Interaction on Management and New Paradigms, I. International Management Research, Congress. 1-16. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 2016.
Arıcı, İsmail. “Din Görevlilerine Göre Camiler ve Din Görevlileri Haftası”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22 (Özel Sayı) (2018), 729-743.
Bağcı, Zübeyir. “Çalışanların İş Doyumunun Görev Ve Bağlamsal Performansları Üzerindeki Etkisi”. Journal of Management and Economics Research 12/24 (01 Mart 2014), 58-72. https://doi.org/10.11611/JMER534
Başkaya, Yasemin. Türkiye’deki Ebelerin Mesleki Aidiyeti ve Tükenmişlik Düzeyleriyle İlişkisi. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 2018.
Bıyık, Yunus - Sökmen, Alptekin. “Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Özdeşleşme, Kişi-Örgüt Uyumu ve İş Tatmini İlişkisi: Bilişim Uzmanlarına Yönelik Bir Araştırma”. Bilişim Teknolojileri Dergisi 9/2 (25 Mayıs 2016), 221-227.
Boezeman, E.J. - Ellemers, N. “Volunteering for charity: pride, respect, and the commitment of volunteers”. Journal of Applied Psychology 92/771-785 (2007).
Cardy, Robert L. Performance Management, Consepts, Skills and Exercises, ,. New York: M.E. Sharpe Inc., 2004.
Christensen, Larry B. vd. “Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz”. çev. Emine Gümüş. ed. Ahmet Aypay. 367-399. Ankara: Anı Yayıncılık, 2. Basım, 2015.
Demir, İsmet. Aidiyet Düzeyine Etki Eden Faktörler: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Örneği. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
Demir, Tuğba Güner. Öğretim Elemanlarının Görüşlerine Göre Örgütsel Gurur ve Kurumsal Aidiyet İlişkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
Doğan, Ahmet. Din Görevlilerinin Mesleki Aidiyetleri, Mesleki Tükenmişlik Tutumları ve Hizmet İçi Eğitime Bakışları. Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi, 2013.
Doğan, Hüsna. “İş Performansı ve Performans Değerleme Sistemi Üzerine Kavramsal Bir Değerlendirme”. Uluslararası İşletme ve Ekonomi Çalışmaları Dergisi 2/1 (2020), 44-55.
Doğan, Rukiye - Bayraktar, Osman. “Özel Sağlık Sektöründe Yıldırma ile İş Performansı Arasındaki İlişki: Hemşireler Üzerine Bir Araştırma”. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi 2/1 (25 Nisan 2020), 53-67. https://doi.org/10.38009/ekimad.691218
El-Amin, Abeni. “Organizational Climate Change: Diversity, Equity, Inclusion and Belonging”. Implementing Diversity, Equity, Inclusion and Belonging Management in Organizational Change Initivaties. ed. Abeni El-Amin. Chapte-1,1-24. USA: IGI Global Publishing, 2019.
Göküş, Şeref. “Din Görevlilerinin Örgütsel Güven Düzeyleri ile Mesleki Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi 9/22 (2019), 85-310.
Gören, Safiye Çiğdem. Sosyal Adalet Liderliği, Okul Yaşam Kalitesi Ve Okula Aidiyet Duygusu İlişkisi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
Gürbüz, Sait - Şahin, Faruk. Sosyal bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 5. Basım, 2018.
İnce, Mehmet - Bozkurt, Onur Yaşar. “İşe Bağlılık ile İş Performansı Arasındaki İlişkide İş Zanaatkârlığının Aracılık Rolü: Zanaatkârlar Üzerine Bir Araştırma”. Kosbed 38 (2019), 69-84.
Kanderun, Mehmet Berkay - Cengi̇l, Muammer. “Çalışma Yaşamında Örgütsel Bağlılık: Din Görevlilerinin Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Çeşitli Sosyo-Demografik Değişkenlere Göre Analizi”. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD). https://doi.org/10.48146/odusobiad.1061414
Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık, 14. Basım, 2000.
Kathy Davis vd. “Introduction”. Practices, Biogrophies. ed. Kathy Davis vd. 1-19. UK: Emerald Publishing, 2018.
Kavadar, Neslihan Sayraç. Ahlaki Temeller, Ahlaki Kayıtsızlık ve Bilişsel Kapalılık İhtiyacı Arasındaki İlişkiye Grup Aidiyetinin Etkisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
Koca, Hüseyin Kasım. Kültürel Aidiyet Bilinci Kazandırılmasında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinin Rolü (Sivas İli Örneği). Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
Koç, Ahmet. “KKTC Hala Sultan İlahiyat Koleji Mezunlarının Kurumsal Memnuniyet ve Aidiyet Düzeyleri”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/2 (30 Aralık 2020), 1457-1490. https://doi.org/10.17859/pauifd.806815
Koehrsen, Jens - Huber, Fabian. “A field perspective on sustainability transitions: The case of religious organizations”. Environmental Innovation and Societal Transitions 40/September (2021), 408-420.
L ́opez-Cabarcos, M. Angeles vd. “An approach to employees’ job performance through work environmental variables and leadership behaviours”, , 140 (2022), ss.361-369”. Journal of Business Research 140 (2022), 361-369.
Meyer, John P. - Allen, Natalie J. Commitment in the Workplace Theory, Research and Application. USA: SAGE Publications, 1997.
Nunn, Lisa M. College Belonging. United State: Rutgers University Press, 2021.
Öztop, Sezai. “Kurumsal Aidiyet Bilincinin Çalışanların Örgütsel Değişim Algısı Üzerinde Etkisi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19/1 (01 Mart 2014), 299-316.
Ross, Howard J. - Tartaglione, Jonrobert. Our Search For Belonging. United State: Bennett Koehler Publishers, 2018.
Serkissian, Anı. The Varieties of Religious Repression, Why Goverments Restrick Religion. New York, USA: Oxford University Press, 2015.
Sharma, Anuradha. Management and Job Performance. Yeni Delhi: Glan Publishing House, 1974.
Sharma, Anuradha. Management and Job Performance. Gian Publishing House, 1986.
Slagmulder, Regine vd. “Introduction”. Managing for Performance Excellence. ed. Regine Slagmulder vd. Belgie: Lannoo Campus Pub., 2012.
Smith, Thomas J. vd. “School belonging and math attitudes among high school students in advanced math”. International Journal of Educational Development Volume 80 (Ocak 2021). https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2020.102297
Sorlie, Henrik O. vd. “Daily autonomy and job performance: Does person-organization fit act as a key resource?” Journal of Vocational Behavior 133 (2022), 1-15.
Söylev, Ömer Faruk. “Din Hizmetlerinde İnovasyon ve Din Görevlilerinin Bireysel Yenilikçilik Özellikleri”. DEUİFD Din Piskolojisi Özel Sayısı, 115-147.
Taşkesen, Suat. Modern Dünyaya Özgü Bir Aidiyet Anlatısı: Aidiyet Siyaseti. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
Töre, Nazlı. “Değişen Dünyada Vatandaşlık”. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 10 (29 Aralık 2017), 553-595.
Uludağ, Gökhan. “Örgütsel Bağlılık İle İşgören Performansı İlişkisini İncelemeye Yönelik Bir Alan Araştırması”. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/1 (2018), 171-193.
Uygur, Akyay. “Örgütsel Bağlılık İle İşgören Performansı İlişkisini İncelemeye Yönelik Bir Alan Araştırması”. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi 1 (01 Mart 2007), 71-85.
Weedon, Chris. Chris , Identity and Culture, Narratives of Difference and Belonging. USA: Open University Press, 2004.
Wolff, Alida Miranda. Cultures of Belonging,. USA: Harper-Collins Publishers, 2022.
Wright, Sarah. “Belonging ”,. International Encyclopedia of Human Geography (Second Edition). 293-298. USA: Elsevier Ltd., 2020.
Yıldız, Bora - Çakı, Neşe. “Algılanan Örgütsel Desteğin Bağlamsal Performans Üzerindeki Etkisinde Bireysel Şükranın Aracı Rolü”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 32 (13 Temmuz 2018), 69-86. https://doi.org/10.30794/pausbed.424505
Yusufoğlu, Ömer Şükrü - Cerev, Gökçe. “Gençlerde Aidiyet Düzeyinin Akademik Başarıya Etkisi: Fırat Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Örneği”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 29/2 (30 Ağustos 2019), 289-302. https://doi.org/10.18069/firatsbed.536882