Ayşe Ferda Ocakçı, Çiğdem Müge Haylı, Aylin Akça Sümengen

SOKAKTA ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN SAĞLIĞININ KORUNMASINDA HEMŞİRELERİN ROLÜ

Çocuk işçiliği, dünyada yaygın olarak ve farklı boyutlarda görülen sosyal bir sorundur. Yoksulluk, muhtaçlık, işsizlik, sığınmacı göçü, bölgeler arasıiç göç, kentleşme süreci doğrudan veya dolaylı olarak toplumun tüm nüfus gruplarını etkilemektedir. Bu etkilerden birisi de çocuğun sokakta gelirgetirici faaliyetleri yapmasını sağlayıcı aktivitelerdir. Çocuk, sokakta gelir getirici aktiviteleri yaparken birçok riskle de karşı karşıya kalmaktadır.Sokakta çalışan çocuk günlük yaşamının birçoğunu sokaklarda, caddelerde, parklarda, cami avluları, alışveriş merkezi çıkışları, restoran çıkışları gibimekânlarda geçirmektedir. Bu durum, çocuğun sağlık düzeylerini biyolojik, fiziksel ve ruhsal olarak olumsuz etkilemekte, toplum kökenli hastalıklarriskleri ile karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır. Bu çalışmanın hedefi, sağlık hizmetleri kapsamında sokakta çalışan çocuklarda sık görülen sağlıkproblemleri, hemşirelerin sokak çocuklarına yönelik tutumları ve sağlık hizmetleri sunumunda üstlendikleri rollerin belirlenmesidir.

THE ROLE OF NURSES IN PROTECTING HEALTH OF CHILDREN WORKING IN STREETS

Child labor is a social problem that is widespread all over the world. Poverty, neediness, unemployment, asylum seeker migration, inter-regional migration, urbanization process directly or indirectly affects all population groups of the society. One of these effects is the activities that enable the child to perform income generating activities on the street. The child is exposed to many risks when performing income-generating activities on the street. Children working on the streets spend most of their daily life in streets, streets, parks, mosque courtyards, shopping center exits, restaurant exits. This situation adversely affects the health levels of the child biologically, physically and spiritually causes the risk of community-acquired diseases. The aim of this study is to determine the common health problems of children working on the streets, attitudes of nurses towards street children and their roles in the provision of health services.

PDF

___

1. International Labour Organization. The twin challenges of child labour and youth employment in the Arab States an overview. http://www.ilo.org/ipecinfo/product/download.do?type=docum ent&id=27702. 30 Mart 2019’da erişildi.
2. Barış İ. Sokakta yaşayan çocuklar ve aileleri (İstanbul örneği). Sosyoloji Konferansları Dergisi. 2011;39:87-114. https://dergipark.org.tr/download/article-file/100900. 18 Mayıs 2019’da erişildi.
3. Avşar Z, Öğütoğulları D. Çocuk işçiliği ve çocuk işçiliği mücadele stratejileri. Sosyal Güvenlik Dergisi. 2012;2(1):9-42.
4. Alparslan Ö, Karaoğlan B. Araştırma sokakta çalışan çocukların yaşam koşulları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;15(4):268-274.
5. Panter-Brick Catherine. Street children, human rights, and public health: A critique and future directions. Annual Review of Anthropology Journal. 2002;31(1):147-171. doi:10.1146/annurev.anthro.31.040402.085359.
6. Beyene Y. Health and social problems of street children in nazareth town. Addis Ababa University Magazine. 2015;3(2):15-28.
7. Okumuş E. Sokak çocukları’nın sosyolojisi: Diyarbakır örneği. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 2009;9(1):9-37.
8. Yeşil MB. Sokakta Çalışan Çocukların Çalışma Şartları: Malatya örneği. [yüksek lisans tezi]. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2009.
9. Yıldız Ö. Türkiye’de çocuk işçi sorununun toplumsal görünümü. Journal Of Qafqaz University. 2006;18:134-139.
10. Etiler N, Çağlayan Ç, Yavuz CI, Hatun Ş, Hamzaoğlu O. Çalışmanın çocuk bedeni üzerine etkisi: İzmit’te yapılan iki araştırma sonuçlarının karşılaştırılması. Türk Pediatri Arşivi. 2011;46(2):111-117.
11. Karakuş B. Sokakta çalıştırılan/yaşayan çocuklar kavramının genel ve yerel açıdan tanımlanması. http://www.sosyalhizmetuzmani.org/sokaktacalisan_sokaktayas ayan2.htm. 12 Ocak 2019’da erişildi.
12. Erdoğdu MY. Sokakta çalışan çocukların depresif belirti düzeylerinin taranması: karşılaştırılmalı çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2012;28:77-87.
13. Altuntaş B. Mendile, simite, boyaya, çöpe Ankara sokaklarımda çalışan çocuklar. 1. Baskı. İstanbul, Türkiye. İletişim Yayınları; 2003.
14. Singh A, Purohit B. Street children as a public health fiasco. Peace review magazine. 2011;23(1):102-109. doi:10.1080/10402659.2011.548270
15. Zengin N. Sağlık hakkı ve sağlık hizmetlerinin sunumu. Sağlıkta performans ve kalite dergisi. 2010;1(1):44-52.
16. Alptekin K. Sokakta çalışan çocuklar ve aileleri: Düzce örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi. 2011;22(1):25-48.
17. Çapar G. Suriyeli Mülteci Çocuklarda Görülen Enfeksiyon Hastalıkları ve Hastane Yönetiminin Aldığı Önlemler; Şanlıurfa İli Örneği [yüksek lisans tezi]. İstanbul: Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2016.
18. Milanca Vieira C. Gine-Bissau’da Sokakta Çalışan Çocuklar: Bissau Örneği [yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı; 2017.
19. Şen B, Kahraman F. Oyun hakkının uzağında yaşamak: Türkiye’de içgöç ve çocuk emeği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2012;27:167-189.
20. Mert K, Kadıoğlu H. Nursing interventions to help prevent children from working on the streets. International Nursing Review. 2016;63:429-436. doi:10.1111/inr.12301
21. Subaşı Baybuğa M, Kubilay G. Sokakta yaşayan/çalışan çocukların aile ve yaşadıkları konutun özellikleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2003;2:34-46.
22. Yıldız, S, Özakar Akça, S. Riskli çevredeki adolesanlar ve hemşirelik. Literatür Sempozyum Dergisi. 2016;9:33-39.
23. Yıldız Ö, Adaş EB. Gaziantep’te sokak çocukları üzerine bir araştırma. Sosyoloji Dergisi. 2007;18:249-268.
24. Ennew J. Sokak Çocukları ve Çalışan Çocuklar, Planlama için Bir Rehber. 4 Basım. Türkiye, TR: UNICEF Türkiye Temsilcilisi Yayınları, 2003.
25. Jensen SK, Berens AE, Nelson CA. Effects of poverty on ınteracting biological systems underlying child development. Lancet Child Adolesc Health. 2017;1:225-239. doi:10.1016/S2352-4642(17)30024-X
26. Bilgin R. Sokakta çalışan çocukları bekleyen risk ve tehlikeler: Diyarbakır örneği. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 2012;8(15):79- 96.
27. Kelebek G. Sokakta çalışan çocukların karşılaştığı tehlikeler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Kongresi Dergisi 2017;1(3):375-382.
28. Güngör M. Eğitim hakkı ve sokakta yaşayan/çalışan çocuklar: Mersin İli örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009;5(1):28-42.
29. Akşit B, Karanci N, Gündüz Hoşgör A. Turkey Working Street Children in Three Metropolitan Cities: A Rapid Assessment. Geneva: ILO; 2001. IWFCL, No 7.
30. İlik B, Türkmen Z. Sokakta çalışan çocuklar. Ankara: Ankara sokaklarında çalışan çocuklar merkezi. http://ayrintidergi.com.tr/calisan-cocuk-ve-ruh-sagligi. 17 Mayıs 2019’da erişildi.
31. Şiman Y. Sokakta çalışan çocukların yaşam koşulları ve gelecek beklentileri. Sosyal Bilimler Dergisi. 2006;2:251-276
32. Gürarslan Baş N, Karataş B. Yoksulluğun 1-4 yaş grubu çocuklarda hastalanma sıklığı üzerine etkileri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;16(3):141-147.
33. Eryurt MA, Koç İ. Yoksulluk ve çocuk ölümlülüğü: Hane halkı refah düzeyinin çocuk ölümlülüğü üzerindeki etkisi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2009;52:113-121.
34. Ögel K, Yücel H. Sokakta yaşayan ergenler ve sağlık durumları. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2005;6:11-18.
35. TÜİK. Seçilmiş göstergelerle Nevşehir. https://docplayer.biz.tr/2571251-Secilmis-gostergelerlenevsehir-2013.html. 20 Mayıs 2019’da erişildi.
36. Bisai S, Ghosh T, Bose K. Prevalence of underweight, stunting and wasting among urban poor children aged 1-5 years of West Bengal, India. International Journal of Current Research. 2010;6:39-44.
37. Mullen JE, Pate MFD. Caring for critically ill children and their families. Care Curriculum for Pediatric High Acuity, Progressive and Critical Care Nursing. 2nd ed. Slota MC, America. Saunders Company, St Louis; 2006:1-33.
38. Ball JW, Bindler RC. Nurse’s Role in Care of The Child: Hospital, Community Settings and Home. Child Health Nursing: Partnering with Children and Families. 2 nd ed. New Jersey, America. Pearson Education; 2010:1-30.