TOPLUMDA DEĞİŞEN KADIN ROLLERİNİN REKLAMLARA YANSIMASI: KÜÇÜK EV ALETLERİ MARKALARINA YÖNELİK BİR ANALİZ

Biyolojik cinsiyet erkek ve kadın olarak doğuştan gelen, toplumsal cinsiyet ise kadını ‘dişil’, erkeği ‘eril’ olarak açıklayan sonradan edinilen özelliklerdir. Toplumsal cin- siyet rolleri kadın ve erkekten beklenen davranış kalıplarını içermektedir. Tarihsel sürece bakıldığında kadının toplumdaki rolü eşi ve çocuklarıyla ilgilenen anne, ev işlerine hâkim olan ve yemek yapan ev kadını olarak özel alanla sınırlandırılmıştır. Ancak günümüzde kadınlar kamusal alanda varlıklarını göstermiş ve gerek iş hayatında, gerekse özel yaşa- mında hırslı, özgür ve mücadeleci bir imaj oluşturmuştur. Toplumda var olan kültürel kalıpları ve rolleri yansıtan reklamlar da kadının toplumda değişen rolünden etkilen- miştir. Bu bağlamda araştırmanın amacı küçük ev aletleri markalarının günümüzde ya- yınlanan reklamlarında toplumsal cinsiyet rollerini ve kadın imgesini nasıl yansıttıklarını ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda, amaçlı örnekleme yoluyla seçilen Karaca, Emsan ve Korkmaz küçük ev aletleri markalarının 2018 ve 2019 yılları içerisinde ya- yınlanan reklamları ele alınmış ve göstergebilimsel analize tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda; Karaca, Korkmaz ve Emsan markalarının günümüzde yayınlanan reklam filmlerinin kadını ev alanında temel rolden çıkarıp; kadın ve erkeğin eşit bir biçimde konumlandırıldığı reklam filmlerine dönüştüğü görülmektedir. Karaca ve Korkmaz mar- kalarının reklamlarında kadının kamusal alanda aktif rol aldığı da görülmektedir. Bu doğrultuda reklamlarda kadın hem çalışan hem de ev işlerini yürüten başarılı ve güçlü bir imaj çizmektedir.

Anahtar Kelimeler:

toplumsal cinsiyet, kadın imgesi, reklamlar, göstergebilimsel analiz

PDF

___

Adaçay, F. R. (2014). Toplumsal Cinsiyet ve Kalkınma. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım. Akbulut, N. T., & Bilgili, C. (2009). Kitle İletişimi ve Toplumsalın Üretimi. İstanbul: Beta Yayınları.
Akdoğan, H. (2004). Medyada Kadın. İstanbul: Ceylan Yayınları.
Aktaş, P. Ü. (2018). Toplumsal Cinsiyete Dair Değişimlerin Reklamlara Yansıması: Ka- dınlara Yönelik Reklamlara Göstergebilimsel Bir Bakış. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi , 2 (3), 87-101.
Altun, D., & Toker, H. (2017). Toplumsal Cinsiyet: Farklı Disiplinlerden Yaklaşımlar. An- kara: Nika Yayınevi.
Atabek, G. Ş., & Atabek, Ü. (2007). Medya Metinlerini Çözümlemek. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri. (Çev. Vardar,B. ve Rifat,M.) Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Bilgin, N. (2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çimen, D. (2011, Ekim). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bağlamında Televizyon Reklamların- da Kadın. Uzmanlık Tezi . Ankara: Ankara: T.C. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu.
Dağtaş, B. (2003). Reklamı Okumak. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Darıcı, S. (2017). Bilinçaltı Reklamcılık ve İletişim Teknikleri. İstanbul: Abaküs Kitap Ya- yın Dağıtım.
Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Eme- ği. Toplum ve Bilim Dergisi (86), 139-170.
Dumanlı, D. (2011). Reklamlarda Toplumsal Cinsiyet Kavramı ve Kadın İmgesinin Kulla- nımı; Bir İçerik Analizi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi (2), 132-149.
Dyer G. (2010). İletişim Olarak Reklamcılık. (Çev. Nurdan M. ve Taşkıran Ö.) İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım Fidan, F. (2000, Ocak). Kapitalizmin Gelişme Sürecinde Kadının Çok Yönlü Konumu (Medya Örneği). Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi , 117-133.
Guiraud, P. (1994). Göstergebilim. (M. Yalçın, Çev.) İstanbul: İmge Kitabevi
Günay, G., & Bener, Ö. (2011). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri Çerçevesinde Aile İçi Yaşamı Algılama Biçimleri. TSA (3), 157-171.
Hülür, B., & Çat, A. K. (2018). Gıda Reklamlarında Kadının Temsili. Abant Kültürel Araş- tırmalar Dergisi , 3 (6), 1-12. İmançer, D. (2006). Medya ve Kadın. Ankara: Ebabil Yayıncılık.
Işık, T., & Kılıçaslan, S. C. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve Efsaneden Gerçeğe Türkiye’de Kadın. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kandemiroğlu, A. G. (2019). Kadınlara Yönelik Marka Reklamlarında Kadın Kullanımı İle Marka Sadakati İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi . İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü .
Kongar, E. (1995). İmparatorluktan Günümüze Türkiye’nin Toplumsal Yapısı (Cilt 1-2). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Nicholson, L. (1994). Interpreting Gender. The University Of Chicago Press Journals , 20 (1), 79-105.
Özdemir, H. (2018). Türkiye’de Yerli Televizyon Dizilerinde Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Kadının Sunumu: Aşk-ı Roman Örneği. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi , 3 (1), 90-107.
Özdemir, S. (1998). Medya Emperyalizmi ve Küreselleşme. İstanbul: Timaş Yayınları.
Pekel, E. (2019). Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Kadının Çalışma Hayatındaki Konumu. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi (1), 30-39.
Peltekoğlu, F. B. (2010). Kavram ve Kuramlarıyla Reklam. İstanbul: Beta Basım.
Sarı, Ü. (2013). Reklamlarda Kadın Objesinin Kullanımı: Örnek Olarak “Maccoffe Strong-Sert Kadın” Reklamı. Atatürk İletişim Dergisi (5), 85-104.
Tosun, N. B. (2018). Reklam Yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, (2008). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı 2008-2013.
Ünal, S. (2014). Göstergebilimsel Açıdan Sembolik Tüketim. Ankara: Detay Yayıncılık. Yüksel, N. A. (1999). Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’deki Toplumsal Cinsiyet Kalıplarının Televizyon Dizilerindeki Yansımaları . Kurgu Dergisi (16), 67-81.
İnternet Kaynakları: Türk Dil Kurumu; (2019). “İmge sözcüğünün tanımı”, https://sozluk.gov.tr/?kelime=i%- C5%9Fitsel%20imge, Erişim Tarihi: 08.12.2019
Korkmaz Youtube Kanalı; (2019). “Lezzet Proline İster, Reklam Filmi”, https://www. youtube.com/watch?v=f_4MESTWu8o, Erişim Tarihi: 30.12.2019
Karaca Youtube Kanalı; (2019) “Yemeği Hazırlamak Mı, Sofrayı Kaldırmak Mı, Reklam Filmi”, https://www.youtube.com/watch?v=GRuS-q9FP8k, Erişim Tarihi: 30.12.2019
Emsan Youtube Kanalı; (2019) “Halka Az Kampanyası, Reklam Filmi”, https://www. youtube.com/watch?v=vkW7YzMlsbY, Erişim Tarihi: 30.12.2019