Okul Yönetiminde Mizah Kullanımına İlişkin Yönetici Görüşleri
Okul yöneticilerinin görev, sorumluluk ve rollerine yönelik çok fazla araştırma yapılmıştır ancak, okul yöneticilerinin kişilik özellikleri ile ilgili olarak sınırlı sayıda araştırma yapıldığı görülmektedir. Başarılı okul yöneticilerinin önemli özelliklerinden birisi olan okul müdürlerinin mizah anlayışı ve bunun yönetime olan yansımaları konusunda çok sınırlı araştırma olduğu bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı okul yönetiminde mizahın kullanımına ilişkin okul yöneticilerinin görüşlerini belirlemektir. Araştırma, nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın örneklemini Ankara ili Mamak ilçesine bağlı olan ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan gönüllü 15 okul yöneticisi oluşturmuştur. Okul yöneticilerinden veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla elde edilmiştir. Toplanan verilerin analizi içerik ve betimsel analiz yöntemi ile yapılmıştır. Araştırma sonucunda, araştırmaya katılan okul yöneticilerinin mizaha olumlu bir atıfta bulundukları görülmüştür. Araştırmaya katılan okul yöneticilerinin, katılımcı mizah tarzını göreceli olarak diğerlerine göre daha fazla kullanıldığı, en az kullanılanın ise saldırgan mizah olduğu söylenebilir. Okul yöneticilerinin mizah tarzlarına olumlu ve olumsuz olarak gruplayarak bakıldığında, bu araştırmadaki okul yöneticilerinin olumlu mizah tarzlarını daha çok kullandıkları söylenebilir. Okul yöneticilerine göre mizahın yönetime olan olumlu etkileri; mizahın iş ortamında motivasyonu ve verimliliği arttırdığı, stresli durumlarda ortamı yumuşattığı, öfke ve sıkıntıları dağıttığı, iletişimi arttırdığı, anlatılmakta sıkıntı yaşanan konuların anlatımını kolaylaştırdığı ve sorunları daha kolay çözüme ulaştırdığı bulunmuştur. Okul yöneticilerine göre mizahı yönetimde kullanmanın olumsuz etkileri de yanlış anlaşılmalara sebep olması, mizah ile yöneticinin saygınlığı ve otoritesinin azalabileceği, disiplinsizliğe sebep olabileceği, mizahın çalışanları aşağılamaya ve incitmeye neden olabileceği, yöneticinin işini ciddiye almadığı, bilgisiz ve yetersiz olduğu algısının oluşacağı endişesi olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Okul yöneticilerinin mizah tarzları hakkında bilgilendirilerek, olumlu mizah tarzları kullanmalarına teşvik edilmesi yararlı olabilir.
Anahtar Kelimeler:
Mizah, Mizah tipleri, Nitel araştırma, Okul yöneticisi
Opinions of Administrators’ Humor Use in School Administration
Although, there have been many research conducted on duties, responsibilities and roles of school administrators, there is limited research on school administrators’ personality traits. There is also limited research on humor which is one of the important characteristics of successful school administrators, and the effect of school principals’ humor understanding on administration. The aim of this study is to determine the opinion of school administrators’ use of humor in school administration. This research was conducted in Mamak, Town of Ankara by using qualitative research. The participants included 15 volunteer school administrators from elementary, middle and high schools in Mamak. Data were collected through semi-structured interviews and analyzed by using descriptive and content analysis. It was found that school administrators attribute positive meaning to humor. Participants relatively use affiliative humor style more compared to others, and use aggressive humor style the least. When school administrators’ humor styles are grouped as positive and negative, it seems that school administrators use positive humor style. It was found that there are positive effects of using humor in school administration such as; humor using in workplace increase the productivity and motivations, relaxing the people in stressful situations, causing disappear of anger and burdens, enhancing the communication, helps to discuss problems more easily and facilitates the solution for the problems. It was also found that the negative effect of using humor in school administrations are causing, the misunderstanding, lessening the power and reputation of school administrators, causing the lacking the discipline, causing insulting and hurt of the employees, administrators who are not taking the duties as seriously and perceived as incompetent and insufficient in doing their jobs. Informing school administrators about humor styles may be beneficial for them to use positive humor style at work.
___
- Akturan, U., ve Esen, A. (2008). Fenomenoloji (ss. 83-98), Nitel Araştırma Yöntemleri, (Editörler: Baş, T. ve Akturan, U.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Aydın, İ. (2008). İş yaşamında stres. Ankara: Pegem A.
- Berk, R. A. (2001). The active ingredients in humor: Psychophysiological benefits and risks for older adults. Educational Gerontology. 27, 323–339.
- Çelikten, M. ve Çelikten, Y. (2018). Okul yöneticilerinin mizah ve disiplin anlayışı. OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8 (Gençlik Araştırmaları Özel Sayısı), 453-467.
- Erözkan, A. (2009). Ergenlikte yanlızlığın yordayıcıları, İlköğretim Online, 8(3), 809-819.
- Hurren, B.L. (2006). The effects of principals’ humor on teachers’ job satisfaction, Educational Studies, 32(4), 373–385. Çeviren: E. Recepoğlu. (2008). Okul Müdürlerinin Mizah Yeteneğinin Öğretmenlerin İş Doyumlarına Etkisi, Eğitim ve Bilim, 33(150), 74-86.
- İlhan, T. (2005). Öznel iyi oluşa dayalı mizah tarzları modeli (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Gürbüz, R., Erdem, E. & Yıldırım, K. (2013). Başarılı okul müdürlerinin özellikleri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (2013) 167-179.
- Kara, H. (2014). Yöneticilerin mizah tarzlarının uygulamadaki durumunun kuramsal ve uygulamalı olarak açıklanması. Tarih Okulu Dergisi, 7(17). 701-724.
- Martin, R.A., P Puhlik-Doris, P. Larsen, G. Gray, J. & Weir, K. (2003). Individual differences in uses of humor and their relation to psychological well-being: Development of the Humor Styles Questionnaire, Journal of Research in Personality, 37, 48–75.
- Özdemir, S., Sezgin, F., Kaya, Z. ve Recepoğlu, E. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin stresle başa çıkma tarzları ile kullandıkları mizah tarzları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(3), 405-428.
- Recepoğlu, E.ve Özdemir, S. (2012). Okul Müdürlerinin Mizah Tarzları ile Öğretim Liderliği Davranışları Arasındaki İlişki, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 23-42.
- Savaş, S. (2009). İlköğretim 7. sınıf Türkçe derslerinde mizah kullanımının öğrenci tutum ve başarısına etkisi ( Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
- Sepetçi, C. (2010). Okul yöneticilerinin mizah tarzlarının betimlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
- Şenol, B. (2013). İlköğretim okulu müdürlerinin yaratıcılık davranışları ve mizah anlayışları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Tümkaya, S. (2006). Öğretim elemanlarının mizah tarzları ve mizahı yordayıcı değişkenleri. Eğitim Araştırmaları, 23, 200-208.
- Yerlikaya, E. E. (2003). Mizah tarzları ölçeğinin uyarlama çalışmaları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
- Yılmaz, K. (2011). Okul Yöneticilerinin Mizah Tarzlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 27-44.
- Yıldırım, A. Ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.
- Yirci, R., Özdemir , T. Y., ve Kartal, E.E. (2016). Okul Yöneticilerinin Mizah Yönelimleri, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 2479-2495.
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Kocaeli Üniversitesi