SÖZLÜ MUSİKİ ESERİNİ OLUŞTURAN UNSURLAR VE YAHYA NAZÎM’İN “DÎDEM YÜZÜNE NÂZIR” ESERİNİN TAHLİLİ
Makalede, sözlü musiki eserini oluşturan unsulardan olan makam, beste, güfte, usul ve vezin gibi temel kavramlara değinilmekte, iyi bir eserin özellikleri ortaya konmaya çalışılmaktadır. Ayrıca kültür ve medeniyet açısından sözlü musiki eserler konusunda değerlendirme yapılmakta, söz (metin) ve saz (nağme) arasındaki ilişki ve etkileşimler üzerinde durulmaktadır. Tahlil çalışması 18. yüzyıl bestekâr şairlerinden Yahya Nazim’e ait “Dîdem Yüzüne Nâzır Nâzır Yüzüne Dîdem” adlı eseri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Eser, hem teknik hem de duygu yönleriyle incelenmiştir. Ayrıca eserin tahlilinde dinî ve tasavvufî özelliklerin tespitine ve ortaya konulmasına dikkat edilmiştir. Doğulu ve Batılı; Müslüman ve gayrimüslim birçok müzikolog ve muhtelif araştırmacıların tespitlerine yer verilmiş; ortak noktaları üzerinde yorumlar ileri sürülmüştür. Bunlardan en öne çıkan husus; şiirin ve musikinin ilâhi bir vergi olduğudur. Şiir ve musikinin birlikteliği duygu ve düşüncelerin gücünü artırmakta ve hem bireyler hem de toplum üzerinde ciddi etkiler göstermektedir. Makalede bu etkiler üzerinde de durulmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Türk İslam Edebiyatı, Klasik Osmanlı Şiiri, Klasik Osmanlı Musikisi, Yahya Nazim, Beste Tahlili
___
- Andrews, Walter G. Şiirin Sesi, Toplumun Şarkısı. Trc. Tansel Güney. İstanbul: İletişim Yayınları, 2000. Ayverdi, İlhan. Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyâtı, 2006. Beyatlı, Yahya Kemal. Edebiyata Dair. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti, 1997. Doğan, Muhammet Nur. Fuzûlî’nin Poetikası. İstanbul: Kitabevi, 1997. Finkelstein, Sidney. Bir Halkın Müziği Caz, Trc. M. Halim Spatar. İstanbul: Bilim ve Gelecek Kitaplığı, 1999.Finkelstein, Sidney. Müzik Neyi Anlatır. Trc. M. Halim Spatar. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2000.Güldaş, Saadet. Türk Musikisinde Prozodi. İstanbul: Kurtiş Matbaacılık, 1990. İbn Sînâ. Musiki, trc. Ahmet Hakkı Turabi. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2013.Kam, Rûşen Ferit. Bestegâr-Şâir Nazim. İstanbul: Hilâl Matbaası, 1933.Kılıç, Mahmut Erol. Sûfî ve Şiir Osmanlı Tasavvuf Şiirinin Poetikası. İstanbul: İnsan Yayınları, 2006.Köprülü, Fuad. Edebiyat Araştırmaları. Ankara: TTK, 1999.Ökten, Sadettin. Yahya Kemal’in Rüzgârıyla Duyuşlar ve Düşünceler. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2008.Öncel, Mehmet. Hasan B. Ahmed B. Ali El-Kâtib’in Kemâlü Edebi’l-Ğınâ Adlı Eseri. Dokrora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2017.Mehmet Öncel-Fazlı Arslan. “11.-14. Yüzyıllarda Musiki” Türk Din Musikisi El Kitabı. Ed. Ahmet Hakkı Turabi, 43-46. Ankara: Grafiker Yayınları, 2017.Özcan, Nuri-Çetinkaya Yalçın. “Musiki”. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları İslam Ansiklopedisi. 31: 257-261. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.Özkan, İsmail Hakkı. Türk Musikisi Nazariyatı ve Usulleri Kudüm Velveleleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2006.Öztuna, Yılmaz. Türk Musikisi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, 2000.Popescu-Judetz, Eugenia. Türk Musiki Kültürünün Anlamları. Trc. Bülent Aksoy. İstanbul: Pan Yayınları, 1996.Rauf Yektâ, Türk Musikisi. İstanbul: Pan Yayınları, 1986.Ridley, Aaron. Müzik Felsefesi Tema ve Varyasyonlar. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2004.Tanrıkorur Çinuçen. Müzik Kültür Dil. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2009.Tanrıkorur, Çinuçen. Osmanlı Dönemi Türk Musikisi. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2005.
- ISSN: 2564-677X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Kocaeli Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
SÖZLÜ MUSİKİ ESERİNİ OLUŞTURAN UNSURLAR VE YAHYA NAZÎM’İN “DÎDEM YÜZÜNE NÂZIR” ESERİNİN TAHLİLİ
Vefat İddeti Bekleyen Kadının Yas Tutması: Kâsânî ve Serahsî Örneği
Kurucu İmama Muhalefetin İmkan ve Sınırı -Hanefi Mezhebi Örneği
İslâm Düşüncesinde Ahlâkî Önermelerin Kaynağı
MUHTASARU’T-TAHÂVÎ’NİN HANEFÎ MEZHEBİ TARİHİNDEKİ YERİNE MÜELLİFİN TERCİHLERİNİN ETKİSİ
Efendimiz Osman’ın Halifeliği Sırasında Hicrî 27 Yılında Endülüs’ün (İspanya) Fethi