Gizem ÖZKOL, Gün PAKYÜREK

Aleksitimi düzeyi farklılaşan üniversite öğrencilerinde duygu yüklü kelimelerin açık ve örtük bellek üzerindeki etkileri

Çalışmanın amacı kelimelerin duygusal yükünün (olumlu, olumsuz ve nötr) aleksitimi düzeyi düşük ve yüksekolarak farklılaşan bireylerde açık ve örtük bellek performansları bakımından incelenmesidir. Çalışmanın örneklemini ilk aşamada Aydın Adnan Menderes Üniversitesi’nde lisans düzeyinde öğrenim gören, yaşları 18ile 26 arasında değişen (Ort. = 20.48, S = 1.73) 381 katılımcı; ikinci aşamada ise yaşları 18 ile 26 arasındadeğişen (Ort. = 21.07, S = 2.21) 95 katılımcı oluşturmaktadır. Katılımcılara ilk aşamada Demografik BilgiFormu ve Toronto Aleksitimi Ölçeği uygulanmıştır. Aleksitimi puanlarına göre düşük ve yüksek düzey puanlarını sağlayan katılımcılar ikinci aşamaya davet edilmiş ve bu aşamada örtük bellek görevi olan kelime kökütamamlama (KKT) ve açık bellek görevi olan serbest hatırlama (SH) uygulanmıştır. Yapılan 2 (AleksitimiDüzeyi: düşük ve yüksek) x 3 (Kelimelerin Duygusal Yükü: olumlu, olumsuz, nötr) faktörlü ANOVA’ya göreaçık bellek testinde aleksitimi düzeyi açısından anlamlı fark bulunmuştur. Aleksitimi düzeyi yüksek katılımcılar düşük katılımcılara göre daha az kelime hatırlamışlardır. Nötr kelimelerde aleksitimi düzeyine göre anlamlı bir farklılık bulunmazken; aleksitimi düzeyi yüksek grup aleksitimi düzeyi düşük gruba göre olumlu veolumsuz kelimeleri nötr kelimelere kıyasla daha az hatırlamıştır. Örtük bellek performansı açısından aleksitimidüzeyi ve kelimelerin duygusal yükü ortak etkisi anlamlı bulunmamıştır. Bulgulara göre aleksitimi düzeyininaçık bellek üzerinde bir bozulmaya yol açtığı fakat örtük bellek üzerinde bir bozulmaya yol açmadığı görülmüştür. Aleksitimi düzeyinin açık bellek ve örtük bellek görevlerinde duygu yüklü kelimeleri hatırlama performansındaki etkisi bellek artırım etkisi ve ilgili alanyazın bağlamında tartışılmıştır.

Effects of emotional load of words on explicit and implicit memory in university students who have a different level of alexithymia

The aim of this study was to investigate the effect of emotional load of words (positive, negative and neutral) on explicit and implicit memory performances of participants with low and high alexithymia levels. The sample of the study consisted of 381 participants who were undergraduate students studying at Aydın Adnan Menderes University (M = 20.48, S = 1.73), with the age range between 18 and 26, and the second stage was consisted of 95 participants (M = 21,07, S = 2.21) with the age range between 18 and 26. Demographic Information Form and Toronto Alexithymia Scale were applied to the participants at the first stage. Participants who obtained one standard deviation below and above from Toronto Alexithymia Scale were invited to the second stage. Then the word completion task (implicit memory task) and free recall task (explicit task) were applied. The experimental design was 2 (Alexithymia Level: low and high) x 3 (Emotional Use of Words: positive, negative, neutral) mixed ANOVA. The results showed significant difference between low and high alexithymia on explicit memory task. Participants with high levels of alexithymia remembered fewer words than those with low levels. There was no significant difference in neutral words on the main effect of emotional load according to alexithymia level. However, the group with high alexithymia remembered positive and negative words less than neutral words as compared to low alexithymia group. There was no significant difference in implicit memory performance according to interaction effect of alexithymia level and emotional load. Findings showed that high alexithymia level caused a deterioration on explicit memory but did not cause an impairment on implicit memory. The effect of alexithymia level on performance of remembering emotional words in explicit memory and implicit memory tasks was discussed in the light of emotional memory enhancement effect and related literature.

PDF

___

Adelman, J. S. ve Estes, Z. (2013). Emotion and memory: A recognition advantage for positive and negative words independent of arousal. Cognition, 129(3), 530-535.
Akdemir, A., Cangöz, B., Örsel, S. ve Selekler, K. (2007). Hafif kognitif bozukluğu olan hastalarla alzheimer tipi demans hastalarının örtük bellek performansı açısından karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(2), 118- 128.
Apgáua, L. T. ve Jaeger, A. (2019). Memory for emotional information and alexithymia a systematic review. Dementia and Neuropsychologia, 13(1), 22–30.
Baran, Z., Cangöz, B. ve Özel-Kızıl, E. T. (2014). The impact of aging and Alzheimer's disease on emotional enhancement of memory. European Neurology, 72, 30-37.
Bower, G. H. (1981). Mood and memory. American Psychological Association, 36(2), 129-148.
Bowen, H. J., Kark, S. M. ve Kensinger, E. A. (2018). Never forget: Negative emotional valence enhances recapitulation. Psychonomic Bulletin & Review, 25(3), 870-891.
Bradley, M. M., Sabatinelli, D., Lang, P. J., Fitzsimmons, J. R., King, W., ve Desai, P. (2003). Activation of the visual cortex in motivated attention. Behavioral Neuroscience, 117(2), 369-380.
Brandt, L., Pintzinger, N. M. ve Tran, U. S. (2015). Abnormalities in automatic processing of illness-related stimuli in self-rated alexithymia. Plos One, 10(6), 1-13.
Cangöz, B. (2002). İleri yaşlılar ile genç yetişkinlerde kodlama düzeyinin örtük ve açık bellek üzerindeki etkisi. Türk Geriatri Dergisi, 5(4), 125-131.
Dereboy, İ. F. (1990a). Aleksitimi özbildirim ölçeklerinin psikometrik özellikleri üzerine bir çalışma. Yayınlanma mış Uzmanlık Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Dereboy, İ. F. (1990b). Aleksitimi: Bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 1(3), 157-165.
Dressaire, D., Stone, C. B., Nielson, K. A., Guerdoux, E., Martin, S., Brouillet, D. ve Luminet, O. (2014). Alexithymia impairs the cognitive control of negative material while facilitating the recall of neutral material in both younger and older adults. Cognition and Emotion. 29(3), 442-459.
Donges, U. S. ve Suslow, T. (2015). Alexithymia and memory for facial emotions. Universitas Psychologica, 14(1), 103-110. Emik, G. ve Cangöz B, (2012). Alzheimer tipi demans ve hafif bilişsel bozukluğu olan hastaların dikkat, bellek ve yönetici işlevler açısından değerlendirilmesi. Türk Geriatri Dergisi, 15(3), 306-318.
George, D. ve Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: A simple guide and reference (14. baskı). Routledge.
Graf, P. ve Schacter, D. L. (1985). Implicit and explicit memory for new associations in normal and amnesic subjects. Journal of Experimental Psychology Learning, Memory and Cognition, 11(3), 501-518.
Hamann, S. (2001). Cognitive and neural mechanisms of emotional memory. Trends in Cognitive Sciences, 5(9), 394-400.
Joubert, C., Davidson, P. S. ve Chainay, H. (2018). When do older adults show a positivity effect in emotional memory? Experimental Aging Research, 44(5), 455-468.
Karabekiroğlu, K., Gımzal, A. ve Berkem M. (2005). Psikiyatrik bozukluklarda bellek sorunları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6, 188-196.
Kaynak, H. ve Cangöz, B. (2010). Anlık ve gecikmeli örtük bellek yaşlanmadan etkilenir mi? Türk Geriatri Dergisi, 13(1), 26-35.
Kensinger, E. A. (2009). Remembering the details: Effects of emotion. Emotion Review, 1(2), 99-113.
Kensinger, E. A. ve Corkin, S. (2003). Memory encancement for emotional words: Are emotional words more vividly remembered than neutral words? Memory and Cognition. 31(8), 1169-1180.
Kensinger, E. A. ve Ford, J. H. (2020). Retrieval of emotional events from memory. Annual Review of Psychology, 71, 251-272. Koçak, R. (2002). Aleksitimi: Kuramsal çerçeve tedavi yaklaşımları ve ilgili araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(12), 183-212.
Lesser, I. M. (1981). A review of the alexithymia concept. Psychosomatic Medicine, 43(6): 531-543.
Lesser, I. M. (1985). Current concepts in psychiatry: Alexithymia. The New England Journal of Medicine, 312(11), 690-692.
Luminet, O., Rimé, B., Bagby, R. M. ve Taylor, G. (2004). A multimodal investigation of emotional responding in alexithymia. Cognition and emotion, 18(6), 741-766.
Luminet, O., Vermeulen, N., Demaret, C., Taylor, G. J. ve Bagby, R. M. (2006). Alexithymia and levels of processing: Evidence for an overall deficit in remembering emotion words. Journal of Research in Personality, 40(5), 713-733.
Mather, M. (2007). Emotional arousal and memory binding: An object-based framework. Perspectives on Psychological Science, 2(1), 33-52.
Mather, M. ve Carstensen, L. L. (2005). Aging and motivated cognition: The positivity effect in attention and memory. Trends in Cognitive Sciences, 9(10), 496-502.
Meltzer, A. M. ve Nielson, A. K. (2010). Memory for emotionally provocative words in alexithymia: A role for stimulus relevance. Consciousness and Cognition. 19(4), 1062-1068.
Motan, İ. ve Gençöz, T. (2007). Aleksitimi boyutlarının depresyon ve anksiyete belirtileri ile ilişkileri. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(4), 333-343.
Ramponi, C., Handelsman, G. ve Barnard, P. J. (2010). The memory enhancement effect of emotion is absent in conceptual implicit memory. Emotion, 10(2), 294-299.
Sayar, F. ve Cangöz, B. (2013). Genç ve yaşlı bireylerin duygusal bellek işlevleri açısından karşılaştırılması. Turkish Journal of Geriatrics, 16(2), 177-184.
Sharot, T., Delgado, M. R., ve Phelps, E. A. (2004). How emotion enhances the feeling of remembering. Nature Neuroscience, 7(12), 1376-1380.
Sifneos, P. E. (1988). Alexithymia and its relationship to hemispheric specialization affect and creativity, Psychiatric Clinics of North America, 11(3), 287-293.
Sifneos, P. E. (1996). Alexithymia: Past and present. The American Journal of Psychiatry, 153, 137-142.
Suslow, T., Kersting, A. ve Arolt, V. (2003). Alexithymia and incidental learning of emotional words. Psychological Reports, 93(3), 1003-1012.
Talmi, D. ve Moscovitch, M. (2004). Can semantic relatedness explain the enhancement of memory for emotional words? Memory and Cognition, 32(5), 742-751.
Taylor, G. J., Bagby, R. M. ve Parker, J. D. A. (1991). The alexithymia construct: A potential paradigma for psychosomatic medicine. Psychosomatics, 32(2), 153-164.
Taylor, G. J., Ryan, D. ve Bagby, M. (1985). Toward the development of a new self-report alexithymia scale. Psychotherapy and psychosomatics, 44(4), 191-199.
Tosun, A. ve Dağ, G. (2000). Depresif duygudurumu olan ve olmayan kişilerin, örtük bellek görevinde duygudurum tutarlı bellek yanlılığı açısından karşılaştırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 15, 29-39.
Vermeulen, N. ve Luminet, O. (2009). Alexithymia factors and memory performances for neutral and emotional words. Personality and Individual Differences, 47, 305- 309.
Vermeulen, N., Luminet, O. ve Corneille, O. (2006). Alexithymia and the automatic processing of affective information: Evidence from the affective priming paradigm. Cognition & Emotion, 20(1), 64-91.
Wotschack, C. ve Klann-Delius, G. (2013). Alexithymia and the conceptualization of emotions: A study of language use and semantic knowledge. Journal of Research in Personality, 47(5), 514-523.