Kentsel Rekreasyon Alanlarının Engellilere Yönelik Tasarım ve Planlama İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi: Göztepe 60. Yıl Parkı

Eylemin nesnel, ruhsal ve toplumsal açıdan kısıtlanması anlamına gelen engeller her insanın hayat döngüsü içerisinde bir yerde karşısına çıkmaktadır. Düzenlemelerin, planlamaların ve tasarımların mümkün olduğunca herkese yönelik olması, özellikle çocuk ve yaşlıların, farklı bir büyüklük ve yeteneğe sahip kişilerin ve engelli bireylerin bu engelleri rahatlıkla aşabilmelerini sağlamaktadır. Bu doğrultuda ön plana çıkan evrensel tasarımın amacı, herkesin aynı olanakları kullanmasını sağlamak için teori, ilke ve çözümler geliştirmektir. Sözü geçen kişilerin günlük yaşam rutinlerini aksatmadan hayatlarına devam edebilmeleri evrensel tasarımın 7 ana ilkesini temel alan düzenlemeler ile mümkün olabilmektedir. İster geçici, ister kalıcı nitelikte bir engele sahip olan kişilerin kent yaşamı ve aktiviteleri ile bütünleşebilmeleri için özellikle mimarlara, peyzaj mimarlarına ve endüstriyel tasarımcılara büyük görev düşmektedir. Peyzaj mimarları için, engelli bireylerin özel yaşam alanlarından kentsel açık yeşil alanlara ulaşımı ve bu alanları kullanımına yönelik temel hedefler engelsiz fiziksel çevreler oluşturmak, mevcut çevrelerin niteliğini iyileştirmek ve erişilebilirliğini arttırmaktır. Bu çalışmanın amacı, evrensel tasarım ilkeleri ve sözü edilen temel hedefler doğrultusunda İstanbul-Göztepe 60. Yıl Parkında yapılmış olan düzenlemeleri değerlendirmek ve öneriler getirmektir.

Anahtar Kelimeler:

: Evrensel Tasarım, Peyzaj Tasarımı, Engellilik, Kentsel Rekreasyon

Evaluation of Urban Recreation Areas in terms of Design and Planning Principles for the Disabled: Istanbul-Göztepe 60th Anniversary Park

Obstacles that imply the action's objective, psychological, and social restriction come across every human being somewhere in their life cycle. Arrangements, planning, and design works, which are as much as possible for everyone, allow children and old people, people of different sizes and abilities, and disabled persons to quickly overcome obstacles. The universal design that stands out in this direction aims to develop theories, principles, and solutions to ensure that everyone uses the same opportunities. For the people mentioned above, it can be possible to continue their lives without disrupting their daily life routines with the arrangements based on the seven main principles of universal design. Architects, landscape architects, and industrial designers have a significant role in integrating disabled people with urban life and activities, whether they have a temporary or permanent obstacle. For landscape architects, the main objectives directed to the access and use of urban green spaces by disabled people are to create accessible physical environments, improve the quality of existing environments, and increase their accessibility. This study aims to evaluate the arrangements that are made in the 60th Anniversary Park of İstanbul-Göztepe through the universal design principles and the pre-mentioned primary objectives and to bring forward some proposals.

Keywords:

Universal design, Landscape design, Disability, Urban recreation,

PDF

___

ASLAKSEN, F., BERGH, S., BRINGA, O.R., HEGGEM, E.K. (1997). Universal Design: Planning and Design for All, Cornell University ILR School DigitalCommons ILR. BM (2022). https://www.un.org/development/desa/disabilities/resources/factsheet-on-persons-with-disabilities.html Erişim Tarihi: 11.10.2022 CEUD (Centre for Excellence in Universal Design) (2019). Building for Everyone: A Universal Design Approach, Planning and Policy (9), Dublin, Ireland ERGENOĞLU, A.S. (2013). Mimarlıkta Kapsayıcılık: “Herkes için Tasarım”, YTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, İstanbul ERLANDSON, R. F. (2008). Universal and Accessible Design for Products, Services and Processes., CRC Press, USA, ISBN 13:978-0-8493-7493-7 EVANS, P.S., DONNELY, B. and NATATA, R. (1993). Accesible Landscapes Designing for Inclusion, The Department of Plant Operations, San Francisco State University Publishing.
EYHGM (2022). Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni (Ağustos 2022) https://www.aile.gov.tr/media/117257/eyhgm_istatistik_bulteni_agustos2022.pdf Erişim Tarihi: 17.10.2022
IBB (2019a). https://sehirharitasi.ibb.gov.tr/ Erişim Tarihi: 28.08.2019
IBB (2019b). Erişim Tarihi : 01.09.2019 http://www. .com/parklarimi z.php?ilce=Kad %C4%B1k%C3%B6y&park=G%C3%B6ztepe%2060.%20Y%C4%B1l%20Park%C4%B1&no=304
KOCA, C. (2010). Engelsiz Şehir Planlaması Bilgilendirme Raporu, Dünya Engelliler Vakfı, İstanbul
NEWELL, A.F., GREGOR, P. (2002). Design for older and disabled people – where do we go from here?, Universal Access in the Information Society, 2: 3–7
RODMAN D., FREDERICK P., WUENSCHE, M., TURNBULL G., THOROGOOD, D., RICHARDSON E., and KOVACS, M. (2009). Plan and Design for Choice Universal Design Guidelines for Outdoor Spaces, Canada.
SEELAND, K. , NICOLE, S. (2006). Public Green Space and Disabled Users, Urban Forestry&Urban Greening (5), 29-34.
TANDOĞAN, O. (2017). Evrensel Tasarım Kavramı ve Kentsel Peyzaj İle İlgili Örnekler Üzerinden Değerlendirilmesi, Artium Vol. 5, Sayı 2, 51-66.
TUIK (2010). Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, https://ailevecalisma.gov .tr/ media/5602/ozurlulerin-sorun-ve-beklentileri-arastirmasi-2010.pdf Erişim Tarihi: 03.06.2019
TUIK (2021), Haber Bülteni No: 37227, 18 Mart 2021. data.tuik.gov.tr Erişim tarihi: 01.09.2019