TÜRKİYE’DE COĞRAFİ İŞARET KAVRAMINA GENEL BAKIŞ

Amaç: Coğrafi işaret kavramı, bir malın veya ürünün coğrafi özelliklerine ilişkin bilgi veren işaretleri kapsamaktadır. Bilgi çağında gerçekleşen bilimsel gelişmelerle birlikte, küreselleşen dünyada malların ya da ürünlerin ticari faaliyetlerinin yapısı ve pazarlama yaklaşımları değişim göstermektedir. Bu doğrultuda, uluslararası alanda ticari faaliyetlerde önemli olan coğrafi işaret kavramı, Türkiye’de de önem kazanmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) anlaşmasının imzalanmasından itibaren günümüze kadar Türkiye’de coğrafi işaret kavramına yönelik yapılan gelişmeleri incelemek ve günümüze kadar tescil almış ve tescil almayı bekleyen coğrafi işaretlerin yıllara göre dağılımlarını gözlemlemektir. Ek olarak, bu çalışma Türkiye’de tescil edilen coğrafi işaretlerin işlevselliğini arttırabilmesine yönelik olarak sistematik bir yaklaşım sunmaktadır. Yöntem: Türk Patent ve Marka Kurumu’nun sitesinden temin edilen tescil almış ve tescil almayı bekleyen coğrafi işaret sayılarının yıllara göre dağılımları oluşturulmuştur. Türkiye’de tescil edilen coğrafi işaretlerin işlevselliğini arttırabilmesine yönelik şematik bir yaklaşım sunulurken, bilgi çağında önemi artan istatistik ve bilgisayar biliminin kullanımına örneklerle dikkat çekilmektedir. Bulgular: Bu çalışmanın sonucunda, coğrafi işaret kavramı irdelenmiştir. Türkiye’de coğrafi işaret kavramının uygulama sürecinde karşılaşılan sorunlar ortaya konmaktadır ve coğrafi işaretlerin uygulanabilirliğinin artırılmasına yönelik bir metodoloji özetlenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Coğrafi İşaret, Yöresel Ürün, Sınai Mülkiyet Kanunu, Coğrafi Karakterizasyon

OVERVIEW OF THE CONCEPT OF GEOGRAPHICAL INDICATIONS ON TURKEY

Objectives: The concept of geographical indications includes the signs, which give information about geographical features of goods or products. Along with the scientific developments that take place in the information age, the structure of the commercial activities of the goods or products in the globalizing world, and the marketing approaches are changing. In this direction, the concept of geographical indications, which has crucial manner in international business activities, has gained importance in Turkey. The aims of this study are to evaluate the improvements on geographical indications and to observe the yearly distribution of geographical indications registered and waiting to be registered in Turkey from Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS) agreement up to our day. In addition, this study is to provide a systematic approach to increase the functionality of the geographical indications registered in Turkey.Methods: The distribution of the numbers of the geographical indications registered and waiting to be registered provided from the web site of Turkish Patent Authority are handled according to years. While the schematic approach is presented in order to increase the functionality of the geographical indications such registered product as olive oil, etc. in Turkey, the attention is drawn to the usage of statistics and computer science fields whose importance is increasing during the information age. Results: As a result of this study, the concepts of geographical indications are scrutinised. The problems are encountered during the application process of geographical indications in Turkey, a methodology is summarized to increase the applicability of geographical indications.

Keywords:

Geographical indication, local product, industrial property rights, geographical characterization,

PDF

___

Çalışkan, V., Koç, H. (2012) Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Dağılış Özelliklerinin ve Coğrafi İşaret Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, 17 (28), 193-214.
Galtier, O, Dupuy, N, Le Dr´eau, Y. Ollivier, D., Pinatel, C., Kister, J., Artaud J. (2007) Geographic Origins and Compositions of Virgin Olive Oils Determinated by Chemometric Analysis of NIR Spectra, Analytica Chimica Acta, 595, 136–144.
Gökovalı, U. (2010) Coğrafi İşaretler ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21 (2), 141-160.
Gumuşkesen, S., Yemiscioglu, F. (2007) Proje İsmi: Türkiye'deki Zeytin Çeşitlerinin ve Zeytinyağlarının Bölgesel Olarak Karakterizasyonu (2007) Proje Numarası: 2005/BİL/020. [http://food.ege.edu.tr/d-83/akademikyapi.html.]Erişim Tarihi: 13/12/2017.
Harrington, P. B., Kister, J., Artaud, J., Dupuy, N. (2009). Automated Principal Component-Based Orthogonal Signal Correction Applied to Fused Near Infrared-Mid Infrared Spectra of French Olive Oils. Analytical Chemistry, 81 (17) 7160-7169.
International Olive Council (1996) Method for The Organoleptic Assessment Of Extra Virgin Olive Oil Applying to use a Designation of Origin” [http://www.internationaloliveoil.org/estaticos/view/224-testing-methods]Erişim Tarihi: 13/12/2017.
Kan, M., Gülçubuk, B. (2008) Kırsal Ekonominin Canlanmasında ve Yerel Sahiplenmede Coğrafi İşaretler, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (2), 57-66.
Kan, M., Gülçubuk, B, Kan, A., Küçükçongar, M., (2010) Coğrafi İşaret Olarak Karaman Divle Tulum Peyniri, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (19), 15-23.
Kan, M., Gülçubuk, B., Küçükçongar, M. (2012) Coğrafi İşaretlerin Kırsal Turizmde Kullanılma Olanakları, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (22), 93-101.
Kantarcı, S. (2010). Multi Expert Decision Making By Using 2 Tuple Fuzzy Linguistic Representation And Its Application To Olive Oil Sensory Evaluation, Master thesis, Dokuz Eylül University, İzmir.
Kantarcı, S., Vahaplar, A., Kınay, A. O., Nasibov, E. (2013). A Software (Olivedesoft) System for Geographic Characterization of Turkish Virgin Olive Oil via Fuzzy Decision Tree. In 3rd International Fuzzy Systems Symposium, 198-202.
Meral, Y., Şahin A. (2013) Tüketicilerin Coğrafi İşaretli Ürün Algısı: Gemlik Zeytini Örneği, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 16 (4), 16-24.
Nasiboğlu, E. Kantarci S., Kınay A.Ö., Vahaplar A. (2013). Geographic Classification of Turkish Natural Olive Oil via CART Decision Tree Algorithm Achieved from Chemical Data. XIV. Ekonometri, İstatistik ve Yöneylem Araştırması ve İstatistik Sempozyumu, 210.
Nasibov, E., Kantarcı, S. (2010). Çok Tanecikli Bulanık Sözel Bilgiye Dayalı Karar Verme Modeli ve Zeytinyağının Duyusal Analizine Uygulanması. 11. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu.
Nasibov, E., Kantarcı Savaş S., Vahaplar, A., Kınay, A.Ö. (2016) Geographic Classification of Virgin Olive Oil with using T-operators in Fuzzy Decision Tree Approach, Chemometrics and Intelligent Laboratory Systems, 155, 86-96.
Nizam-Bilgiç, D. (2014) Geographical Indications in Commodity Chain Analysis: Policy And Resource Rents, PhD Thesis, University of Sydney.
Petrakis, P. V., Agiomyrgianaki, A., Christophoridou, S., Spyros, A., Dais, P. (2008) Geographical Characterization of Greek Virgin Olive Oils (Cv. Koroneiki) Using "H" And "P NMR" Fingerprinting With Canonical Discriminant Analysis And Classiﬁcation Binary Trees, Journal of Agricultural and Food Chemistry, 56 (2008) 3200–3207.
Rezzi, S., Axelson, D.E., Hėberger, K. Reniero, F., Marini, C., Guillou, C. (2005) Classification Of Olive Oils Using High Throughput Flow HNMR Fingerprinting With Principal Component Analysis, Linear Discriminant Analysis And Probabilistic Neural Networks, Application of Chemometrics to Food Chemistry, 13-24.
Sınai Mülkiyet Kanunu (2016). Resmî Gazete, 6769, 10 Ocak 2017.
T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (Mart, 2015). Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi Ve Eylem Planı Erişim: 13/12/2017, [https://www.sanayi.gov.tr/DokumanGetHandler.ashx?dokumanId=10d3f687-62ad-4d27-96944e736ea1b 76d].
Tanrıkulu, M. (2011) Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Tespiti ve Tescil Edilmesinin Önemi, Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 1 (2), 173-184.
Toklu, İ. T., Ustaahmetoğlu, E., Öztürk Küçük, H. (2016) Tüketicilerin Coğrafi İşaretli Ürün Algısı Ve Daha Fazla Fiyat Ödeme İsteği: Yapısal Eşitlik Modellemesi Yaklaşımı, Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23 (1), 145-161.
Türk Patent ve Marka Kurumu, “Veri” [http://www.turkpatent.gov.tr/] Erişim Tarihi: 13/12/2017.
Türk Patent ve Marka Kurumu (2017), “Coğrafi İşaretler Bilgilendirme” [http://www.turkpatent.gov.tr/ TURKPATENT/commonContent/CAbout] Erişim Tarihi: 13/12/2017.
World Intellectual Property (1967). “Summary of the Lisbon Agreement for the Protection of Appellations of Origin and Their International Registration” [http://www.wipo.int/treaties/en/registration/lisbon/ ]Erişim Tarihi: 13/12/2017.
World Intellectual Property Organization (1967). “Paris Convention for the Protection of Industrial Property” [http://www.wipo.int/treaties/en/ip/paris/]Erişim Tarihi: 13/12/2017.
World Trade Organization (1994). “Uruguay Round Agreement: TRIPS Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights” [http://www.wipo.int/treaties/en/text.jsp?file_id=305907]Erişim Tarihi: 13/12/2017.