GÖRME ENGELLİ BİREYLERİN ENGELLİ HAKLARINA DAİR BİLGİ DÜZEYLERİNİN ÖLÇÜLMESİ-ANKARA ÖRNEĞİ-

Bu çalışmanın amacı, görme yetersizliğinden etkilenmiş bireylerin insan haklarına ve temel özgürlüklere erişimleri çerçevesinde sahip oldukları haklara dair bilgi düzeylerinin ölçülmesidir. Bu çalışma toplumun genelde engelli bireyleri nasıl algıladığına değinen çalışmalardan farklı olarak, özelde görme yetersizliğinden etkilenmiş bireylerin kendi toplumsal ve hukuki haklarına bakış açılarını ele almaktadır. Bu kapsamda Ankara’da bulunan farklı görme engelli derneklerine üye görmeyen bireylerin kendi haklarını bilme düzeyleri, bu hakları savunma kapasiteleri, hak arama mücadelesinde izledikleri yollar ve son olarak engelli insan haklarına erişmede karşılaştıkları problemler kendi yaşamlarından verdikleri örneklerle irdelenmiştir. Araştırma kapsamında 274 görme yetersizliğinden etkilenmiş birey ile görüşülmüştür. Bu çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmış, veriler anket tekniği ile toplanmıştır. Araştırma bulgularına göre, görme yetersizliğinden etkilenmiş bireylerin cinsiyetleri ve eğitim seviyeleri fark etmeksizin %95 oranında toplumsal anlamda dışlandığı ve ön yargıya maruz kaldığı görülmektedir. Ayrıca bu kesimin ekonomik, sosyal, kültürel vb. alanlarda daha fazla desteğe ihtiyaç duydukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Engelli, Görme Engelli, Engelliliğe Dayalı Ayrımcılık, Engelliler Hakkında Kanun, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi

The Assessment of Information Levels of People with Visual Impairment in Terms of Their Disabled Rights- The Case of Ankara-

The aim of this article is to assess information levels of people with visual impairment on the rights in terms of their access to human rights and fundamental freedoms. As being different from the other articles about how society generally perceives disabled persons, this article especially addresses the point of views of persons with visual impairment towards their own social and legal rights. In this scope, the information level of the persons with visual impairment on their rights who are the members of several associations of people with visual impairment in Ankara, their capacities for defending these rights, the ways they pursue to achieve their rights and finally the problems they face in the course of access to the rights of the persons with disabilities have been researched through the examples they experience in their lives. 274 persons with visual impairments have been interviewed for this study. Quantitative research method was used in the study and data were collected by questionnaire technique. According to the findings of the study, irrespective of their genders and educational levels, 95% of persons with visual impairment are isolated socially and subjected to prejudice. Additionally it has been determined that these persons need more support in economic, social and cultural areas.

Keywords:

Disabled Person, Person with Visual Impairment, Discrimination Based on Disability, Law on Persons with Disability, United Nations Conventions on Rights of Persons with Disability,

PDF

___

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2013). 13.03.2013 tarih ve 20369 sayılı İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’na ait yazılı soru önergesine ilişkin olarak hazırlanan cevap metni. http://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7-13588sgc.pdfİndirilme Tarihi:12.12.2017.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2015). Türkiye’de evlilik tercihleri. Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Yayınları.
Akbaba, M., Uludağ Kis,S., Nazlıcan, E.,Gündüz, E. (2012). Adana Havutlu beldesinde özürlülük sıklığı ve özürlülerde akraba evliliği sıklığının araştırılması. Taf Preventive Medicine Bulletin, 725-730.
Ankara Barosu Başkanlığı (2009). Türk hukukunda engelliler ve engelli haklarına ilişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi. Sempozyumu Bildiri Kitabı, Ankara: Koza Matbaacılık.
Arısoy, M. (2007). Hakaret. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (0) 72,152-205.
Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı-Devlet İstatistik Enstitüsü (2002). Türkiye özürlüler araştırması. Ankara: DİE Yayınları.
Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı (2010). Türkiye özürlüler araştırması temel göstergeleri. http://www.engelsiz.hacettepe.edu.tr/belge/ozida.pdfİndirilme Tarihi:12.12.2017.
Burcu, E. (2011). Türkiye’deki engelli bireylere ilişkin kültürel tanımlamalar: Ankara örneği. Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi,(28) 1, 37-54.
Devlet Personel Başkanlığı (2017). İstihdam edilen engelli memurların engel gruplarına göre sayısal dağılımları. http://www.dpb.gov.tr/tr-tr/istatistik/istihdam-edilen-engelli-memurlarin-182 İndirilme Tarihi:12.12.2017.
DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) (2011). Dünya engellilik raporu. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Yayını, Ankara: Anıl Group Matbaa.
DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) (2012). Global data on visual ımpairments-2010. http://www.who.int/blindness/GLOBALDATAFINALforweb.pdf?ua=1İndirilme Tarihi:12.12.2017.
Göregenli, M. (2012). Temel kavramlar: önyargı, kalıpyargı ve ayrımcılık. İçinde K. Çayır, M. Ayan Ceyhan(Edt.), Ayrımcılık çok boyutlu yaklaşımlar (ss.17-28). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Gül, İ. (2006). Fiziksel engellilerin uluslararası hukukta korunması ve uluslararası standartların iç hukuka yansıması (Yayımlanmış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Hukuk Anabilim Dalı, Kamu Hukuku Bilim Dalı, İstanbul.
Gürler, S. (2016). Engelli kadınların insan hakları. Ankara: Astana Yayınları.
Kırcaali-İftar, G. (1998). Özel gereksinimli bireyler ve özel eğitim. İçinde S. Eripek (Edt.),Özel eğitim (ss. 1-13). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Lansdown, G. (2009). Gör beni, duy beni: Engelli Kişilerin Haklarına Dair Uluslararası Sözleşmeyi kullanma ve tanıtma rehberi. Londra: Uluslararası Save The Children Birliği Yayınları.
Lord, J. E., Guernsey, K. N.,Balfe, ., J. M., Karr, V. L. (2007). İnsan hakları. evet! engelli haklarına dair eylem ve savunuculuk!(Edt: N. Flowers), (Çev: Ç. Gülabioğlu ve E. Çopuroğlu), Minnesota: Minnesota Üniversitesi İnsan Hakları Kaynak Merkezi Yayını.
Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (2017). 2017 e-YDS Klavuzu, http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2017/e-YDS/KILAVUZ_02012017.pdf İndirilme Tarihi:12.12.2017.
Özyürek, M. (1998). Görme engelliler. İçinde S. Eripek (Edt.), Özel eğitim (ss. 127-152). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü (2017). Genetik hastalıklar-sağlık personeli için el kitabı- https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Kitaplar/Genetik.Pdf. İndirilme Tarihi:18.04.2017.
Şen, R. Ş. (2010). Aydın il merkezinde akraba evliliği sıklığı ve gebelik sonuçları ile ilişkisi(Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Aydın.
Şişman, Y. (2012). Türkiye’de özürlülere yönelik yasal düzenlemeler. Sosyal siyaset konferansları dergisi, 0 (60), 169-221.
Taşgın, E., Şatır, M.G. (2016). Üniversitelerde engellilere yönelik erişilebilirlik hususunda mevcut durum analizi 2015-2016. Eğitimde Görme Engelliler Derneği Engelli Üniversite Öğrencileri İnisiyatifi Projesi, Ankara.
Tüm Engelliler ve Aileleri Yardımlaşma Derneği (2017). http://www.teday.org/engellilere-hizmet-veren-dernekler/ İndirilme Tarihi:12.12.2017.
Türkiye İstatistik Kurumu-TÜİK (2017). Türkiye sağlık araştırması. http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=2382 İndirilme Tarihi:12.12.2017.