Vücûdun Vücûbu

Vahdet-i vücûd doktrini çerçevesinde geliştirilen ontoloji, bu doktrini benimseyenler tarafından çeşitli ilkelerden hareketle temellendirilir. Vücûdun müşahhas birliği, hâriçte mevcûdiyeti, mutlaklığı ve Tanrının zâtının sırf ve mutlak vücûd olması ilkeleri bu anlamda sayabileceğimiz birkaç önemli prensiptir. Bütün bu önemli ilkelerin temellendirilmesi ise vücûdun vücûbu prensibinin kabulüne bağlıdır. Dolayısıyla bu makalede vahdet-i vücûd nazariyesinin temel ilkelerinin dayanağı olan vücûdun vücûbu ve muârızların buna yönelik eleştirileri ve bu ilkeyi benimseyenlerin müdâfaaları incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Tasavvuf metafiziği, vahdet-i vücûd, vücûdun vücûbu, Tanrının zâtı

PDF

___

Abdülgafûr-i Lârî, Risâle fî Vahdeti’l-Vücûd, Emânullah Han Ktp. (Afganistan), tasnif numarası bulunmuyor.
Abdürrezâk Kâşânî, Şerhu Fusûsi’l-Hikem, (Abdurrahim Alkış, Abdurrezzak Kaşani ve “Şerhu Fususi’l-Hikem” adlı eserinin tahkik ve tahlili (MÜSBE 2008, basılmamış doktora tezi) içinde)
Alâeddin Buhârî, Fâzihatü’l-Mülhidîn, dirâse ve tahkîk: Muhammed b. İbrahim el-Avdî, Ümmü’l-Kurâ Üniversitesi, Dâ‘vet ve Usûlü’d-dîn Fakültesi, h. 1414, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
Ali Kuşçu, Şerhu Tecrîdi’l-Akâid, Kum 1393.
Baş, Derya, “Abdullah Bosnevî’nin Tecelliyâtü Arâisi’n-Nusûs’unda Teşbih ve Tenzihe Dair Görüşleri”, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 2013, cilt: XIV, sayı: 31, s. 33-56.
Dâvûd el-Kayserî, Mukaddemât, Kayseri 1997.
Ebü’l-Hasen Alâüddîn Alî b. Ahmed Mehâimî, Meşrau’l-Husûs ilâ Me‘ânî en-Nusûs, Beyrut 2008.
Haydar Âmülî, Risâletu Nakdi'n-Nukud fî Ma'rifeti'l-Vücûd, (Câmiu’l-Esrâr ve Menbau’l-Envâr ile birlikte), Tahran 1989.
İbn Sînâ, Kategoriler, trc. Muhittin Macit, İstanbul 2010.
İbn Teymiyye, Mecmû‘u Fetavâ, C. II, Medine 2004.
İbnü’l-Arabî, Fütûhât-ı Mekkiyye, trc. Ekrem Demirli, C. IX, İstanbul 2006.
Mâcit, Muhittin, İbn Sînâ’da Metafizik ve Meşşâî Gelenek, İstanbul 2012.
Molla Fenârî, Misbâhu’l-Üns, İntişârât-ı Mevlâ 1374 (eser Konevî’nin Miftâhu’l-Ğayb’ıyla birlikte basılmıştır).
Özervarlı, M. Said, “İsbât-ı Vâcib”, DİA, C. XXII, s. 495-497.
Sa‘deddin Taftâzânî, Şerhu’l-Makâsıd, , 3 cilt, Beyrut 2001.
Sadreddin Şîrâzî (Molla Sadrâ), “Risâletü’l-Vücûd”, (Mecmuatü Resâili’l-Felsefiyye içinde) Beyrut 2001.
Sâinüddîn b. Türke, Temhîdü’l-Kavâid, Tahran 1982.
Seyyid Şerîf Cürcânî, Hâşiye alâ Tecrîd, (Mekkî Efendi, Aynu’l-Hayât (Kahire 2007) üzerinden (İrşâdu Zevi’l-Ukûl ilâ Berâeti’s-Sûfiyye mine’l-İttihâdi ve’l-Hulûl içinde))
Tehânevî, Keşşâfu Istılâhâti’l-Funûn, Beyrut 1996.
Topaloğlu, Bekir, “Hudûs”, DİA, C. XVIII, s. 304-309.