Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin vefatından sonra kurulan ve zaman içinde sistemli bir tarikat hâline gelen Mevlevîlik düşünce, kültür, sanat ve edebiyat hayatımıza doğrudan ya da dolaylı bir şekilde pek çok katkıda bulunmuştur. Bu süreçte mevlevîhâneler Mevlevîliğin hayata dönük yüzü olmuş, çeşitli düşünce, eğitim ve sanat faaliyetleri daha ziyâde bu mekânlar vâsıtasıyla gerçekleştirilmiştir.Bağdat, Şam, Halep, Saraybosna, Filibe, Selanik, Üsküp vd. gibi Anadolu coğrafyası dışındaki Osmanlı şehirlerinde kurulan önemli Mevlevî dergâhlarından biri olan Lefkoşa Mevlevîhânesi, adanın fethinden yirmi iki yıl sonra, Arap Ahmet Paşa tarafından kurulmuştur. Aynı zamanda şehre kimlik kazandıran önemli mekânlardan biri olan Lefkoşa Mevlevîhânesi’nden günümüze sadece semâhâne ve türbe bölümleri ulaşmıştır. Yapı günümüzde Mevlevî Müzesi olarak hizmet vermektedir.Lefkoşa Mevlevîhânesi’nde, kuruluşundan itibaren birçok ismin postnişîn olarak görev yaptığı bilinmektedir. Esasen şeyh efendiler arasında sanatın bir veya birkaç dalı ile ilgilenmiş, bilhassa şairlik yönü bulunan başka isimler de olmakla birlikte, bildirinin amacı ve çerçevesi gereği, bunlardan sadece Siyâhî Mustafa Dede üzerinde durulmuştur. Kıbrıs’ta dünyaya gelen Siyâhî Mustafa Dede, hocası Dânişî Ali Dede’nin Kudüs Mevlevîhânesi’ne tâyini üzerine bir süre Lefkoşa Mevlevîhânesi’nde onun derslerini devam ettirmiştir. Daha sonra Gelibolu ve Mısır Mevlevîhânesi’nde postnişînlik yapmış, akabinde tekrar Lefkoşa’ya tâyin olunmuş ve vefâtına dek bu dergâhta irşad vazifesini sürdürmüştür. Mustafa Sâkıb Dede ve Nesîb Yusuf Dede gibi birçok ünlü Mevlevî şahsiyetin yetişmesine katkı sağlamış olan Siyâhî Mustafa Dede’nin annesi Habeşî asıllıdır. Kendisi de siyah çehreli olduğundan, daha ziyâde şiirlerinde kullandığı Siyâhî mahlası ile anılmıştır. Bir dîvânı olan Siyâhî Mustafa Dede’nin bilhassa gazelleri âşıkâne, rindâne ve ârifânedir.