AYDIN OLMANIN SORUMLULUĞUNU TAŞIYAN BİR TOPLUM ÖNDERİ: OSMAN ÖREK

Ülkelerin ve / veya toplumların yaşamı da tıpkı insanların yaşamında olduğu gibi tek düze değildir. Toplumlar da tarihsel süreç içerisinde bunalımlı, çalkantılı dönemler geçirebilir, hatta varlık yokluk savaşı bile verebilirler. Bu savaşımı da genellikle bağrından çıkardığı toplum önderleri aracılığı ile sürdürürler.Dünden bugüne uzanan stratejik öneminden ötürü Osmanlıların, Kıbrıs’ı 1571’de fethetmeleri üzerine, adayı yurt tutup Kıbrıs Türk toplumunu oluşturan insanların sonraki kuşakları da benzer şekilde bir dizi çalkantılı döneme tanıklık etmiş, acılar çekmiş ve varoluş mücadelesi vermişlerdir. Kıbrıs Türklerinin mücadelesinin, adanın 1878 tarihinde İngiltere’ye devredilmesinden sonra başladığı biliniyor. 1940’lı, 1950’li yıllar ise Kıbrıs’taki mücadelenin ivme kazandığı yıllardır. Bu yıllara bakıldığında Fadıl Korkut, Necati Özkan, Hâkim İzzet Bey, Dr. Rauf, Hâkim Zekâ Bey, Faiz Kaymak gibi öncülerden sonra[1], karşımıza mücadeleyi omuzlayarak sürdüren ve ona yön veren Dr. Fazıl Küçük, Rauf R. Denktaş ve Osman Örek gibi yapı taşları çıkmaktadır.Ferai Tınç bu gerçeği,  17 Nisan 2005 tarihinde yazdığı bir yazıda; sessiz sokaklarda dolaşırken, 50 yıl öncesinden çocuk seslerini duyar gibi oluyorum. Ellerinde Türk bayrakları dünün çocukları, dünün kurucu liderlerini karşılarken şu sözleri tekrarlıyorlardı:            “Doktor Küçük, Rauf Denktaş, Osman ÖrekÜç arkadaş birleşmişler gardaş  gardaş…”[2] diyerek dile getirmektedir.Bir toplum ve ülkenin durumunu çeşitli boyutları ile öğrenmenin en uygun yollarından birisi, o topluma öncülük eden aydınların faaliyetlerini ele alıp, incelemekten geçer. Çünkü en önde giden, bir nevi toplumun “lokomotifi” rolünü oynayan aydınlar, bir taraftan mensup oldukları toplumun çoğu özelliklerini taşımakta, diğer taraftan da meydana gelen hareket ve olaylarda merkezi/belirleyici bir yer tutmaktadırlar.[3]Kıbrıs Türk toplumunun bağrından çıkan Osman Örek de donanımlı bir hukukçu olarak, hem kariyerinde hem de siyasette önemli roller üstlenmiş, arkasında çok yönlü olarak incelenmesi gereken kültürel ve siyasal bir miras bırakmıştır.Osman Örek, kendisini toplumsal önderliğe götüren yolu, donanıp donatarak yürümüştür. O, henüz öğrenci olduğu 1940’lı yıllarda kâh kimi derneklerin kuruculuğunda bulunarak kâh bu derneklerde aktif bir üye olarak toplumsal sorumluluk üstlenme gereğini duymuştur. Toplum yararına çalışan derneklerin, çoğunlukla geleceğin liderlerini yetiştiren birer okul olduğu bilinen bir olgudur. Osman Örek, böylesi bir süreçten geçip yurt dışındaki eğitimini de tamamlayarak adaya döndükten sonra, bir aydın olarak toplumsal mücadelenin içerisinde yer almış,  bırakınız elini - deyim yerindeyse - gövdesini taşın altına koymuş, siyasete girmiş ve kendisini başbakanlığa kadar götürecek olan onurlu bir yolun yolcusu olmuştur.Biz burada, Osman Örek’in uzun soluklu bu yürüyüşünden kimi kesitler alarak, sorumluluk sahibi bir “aydın” çözümlemesi yapmaya ve Kıbrıs’ın yakın siyasi tarihi ile ilgili sayfaları biraz daha aralamaya çalışacağız.
Anahtar Kelimeler:

Kıbrıs Tarhi, Osman Örek, Aydın

___

  • KAYNAKÇA
  • I-SÜRELİ YAYINLAR
  • A-Gazeteler
  • Halkın Sesi, 12 Şubat 1959.
  • Hürriyet, 17 Nisan 2005.
  • Kıbrıs Postası, 23 Ekim 1986. --------------, 27 Ekim 1986. --------------, 28 Ekim 1986. --------------, 29 Ekim 1986. --------------, 31 Ekim 1986. --------------, 4 Kasım 1986. --------------, 6 Kasım 1986. --------------, 8 Kasım 1986. --------------, 15 Kasım 1986. --------------, 18 Kasım 1986. --------------, 22 Kasım 1986. --------------, 27 Kasım 1986. --------------, 2 Aralık 1986. Zaman, 21 Nisan 1978.
  • B-Belgeler
  • Türk Cemaat Meclisi Basın Bülteni, Cilt I, Sayı: 7, 7 Kasım 1961.
  • II. İNCELEME YAPITLAR A-Kitaplar Gazioğlu, Ahmet C., İngiliz İdaresinde Kıbrıs (1878-1960), Ekin Basımevi, İstanbul, 1960.
  • Gazioğlu, Ahmet C., İngiliz Yönetiminde Kıbrıs Son İki Yıl (1958- 60) Enosis Çemberinden Kıbrıs Cumhuriyeti’ne, Cyrep Yay., Lefkoşa, Nisan 2000.
  • Gazioğlu, Ahmet C. Direniş Örgütleri, Gençlik Teşkilatı ve Sosyo Ekonomik Durum (1958-1960), Lefkoşa, Temmuz 2000.
  • İmanov, Vügar, Ali Merdan Topçubaşı (1865-1934) Lider Bir Aydın ve Bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Temsili, Boğaziçi Üni. Yay., İstanbul, 2003.
  • İsmail, Sabahattin, Kıbrıs Barış Harekâtı’nın Nedenleri – Gelişimi - Sonuçları, Akdeniz Haber Ajansı Yyn., İstanbul, 1988, s. 61.
  • Örek, Osman (1925-1999), Kıbrıs Türk Liderleri, Design& Production by: Doluay Art Design& Advertising Agency Ltd. Yay., Lefkoşa, 15 Kasım 2000.
  • Örek, Yeşim, Belgelerle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Tarihi Gerçekleri, Alfa Yayınları, İstanbul, 1. Basım: Şubat 2010.
  • Serter, Vehbi Zeki, Kıbrıs Tarihi, Milli Eğitim Bakanlığı Yay., Lefkoşa, 2002.