Teknoloji Çağında Rasyonalite, Deneyim ve Bilgi: Sorunlar & Eleştiriler

Bu çalışmada modern endüstri toplumlarında teknolojinin, bireylerin ve bir bütün olarak toplumun rasyonalitesini nasıl etkilediği ve bunun da ötesinde nasıl belirlediği incelenecektir. Bu inceleme Herbert Marcuse’nin Tek Boyutlu İnsan adlı eserinde ortaya koyduğu teknolojiye ilişkin görüşleri üzerinden yapılacaktır. Rasyonalite, bilgi ve deneyim arasındaki ilişki teknoloji üzerinden irdelenecek ve daha sonra Marcuse’nin ‘teknolojik rasyonalite’ kavramı Claus Offe’nin eleştirileri bağlamında çözümlenecektir. Son olarak Marcuse’nin teknoloji eleştirisi günümüzde ortaya çıkan toplumsal pratiklerle ele alınarak değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Teknoloji; Bilgi; Eleştiri; Pratik; Kapitalist Toplum; Politika; Rasyonalite

PDF

___

AHISKA, Meltem (2002) “Bilginin Araçsallaşması ve Gündelik Hayatın Bilgisi”, Bilgi Toplumuna Geçiş, ss. 112-123, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
CALLINICOS, Alex (2007) Toplum Kuramı: Tarihsel Bir Bakış, çev. Yasemin Tezgiden, İstanbul: İletişim Yayınları.
DELLALOĞLU, Besim F. (2007) Frankfurt Okulu’nda Sanat ve Toplum, İstanbul: Say Yayınları.
ELLUL, Jacques (2003) “The Autonomy of the Technological Phenomenon”, Philosophy of Technology, The Technological Condition: An Anthology, ed. Robert C. Scharff & Val Dusek, ss. 386-397, Oxford: Blackwell Publishing.
FEENBERG, Andrew (1988) “The Bias of Technology”, Marcuse: Critical Theory and The Promise of Utopia, ed. Robert Pippin, Andrew Feenberg, Charles P. Webel, ss. 225-255, Massachusets: Bergin & Garvey Publishers.
HELD, David (1990) Introduction to Critical Theory: Horkheimer to Habermas, Cambridge: Polity Press.
HORKHEIMER, Max (1998) Akıl Tutulması, çev. Orhan Koçak, İstanbul: Metis Yayınları.
KOÇAK, Orhan (1998) “Önsöz (Horkheimer ve Frankfurt Okulu)”, Akıl Tutulması içinde, İstanbul: Metis Yayınları.
MARCUSE, Herbert (1967) Das Ende Der Utopie, Berlin.
MARCUSE, Herbert (1968) Tek Boyutlu İnsan, çev. Seçkin Çağan, İstanbul: May Yayınları.
OFFE, Claus (1988) “Technology and One-Dimensionality: A Version of the Technocracy Thesis?”, trans. Anne-Marie Feenberg, Marcuse: Critical Theory and The Promise of Utopia, ed. Robert Pippin, Andrew Feenberg, Charles P. Webel, ss. 215-224, Massachusets: Bergin & Garvey Publishers.
MARCUSE, Herbert (1989) “From Ontology to Technology: Fundamental Tendencies of Industrial Society”, trans. Micheline Ishay, Critical Theory and Society, ed. Stephen E. Bronner & Douglas M. Kellner, ss. 119-127, New York/London: Routledge.
MARCUSE, Herbert (1998) “Some Social Implications of Modern Technology”, Essential Frankfurt School Reader, ed. Andrew Arato & Eike Gebhardt, ss. 138-162, New York: The Continuum Publishing.
PARKER, Martin; FOURNIER, Valerie; REEDY, Patrick (2010) Alternatifler Sözlüğü, çev. Bülent Doğan, Emine Ayhan, İstanbul: NTV Yayınları.
WIGGERSHAUS, Rolf (1995) The Frankfurt School, çev. Michael Robertson, Cambridge: Polity Press.