Presokratik Filozoflarda Arkhe Sorununun Kozmolojik ve Ontolojik Bağlamda İncelenmesi

Antik Yunan felsefesinin Sokrates’ten önceki düşünürlerinin başlıca ilgi alanı, her şeyin kendisinden meydana geldiği en temel yapıtaşı olan arkhenin ne olduğunu araştırmak olmuştur. Arkhe arayışı her filozofu farklı sonuçlara götürmekle birlikte, kimilerinde kozmolojik hatta kozmogonik, kimilerinde ise doğrudan ontolojik bir bağlama oturmaktadır. Yine de bu üç alanı, pek çoklarında iç içe geçmiş halde bulunduğundan dolayı, kesin sınırlarla ayırmak oldukça güçtür. Presokratik düşünürlerde ortaya çıkan arkhe anlayışlarının kendilerinden önceki mitolojik düşüncenin, bilimsel ve felsefi düşünceye doğru evrilmesinde büyük katkıları olmakla birlikte, yine de bu düşünürlerin hepsinde bir ontolojinin gerçekleştirilip gerçekleştirilemediği konusu tartışmalıdır. Monist doğa filozoflarından başlayarak plüralist düşünürleri de içine alan bu süreçte kozmolojiden ontolojiye geçişin izlerini sürmeye çalıştığımız bu çalışma, Presokratikler’in arkhe anlayışlarını serimlerken, bu görüşleri kozmolojik veya ontolojik bir bağlama yerleştirmeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Presokratikler; Arkhe; Mitoloji; Kozmogoni; Kozmoloji; Ontoloji; Varlık; Phusis

PDF

___

BARNES, Jonathan (2005) The Presocratic Philosophers Argumants of the Philosophers, Routlegde: London&New York.
CAMPBELL, Keith (2005) “Ontology”, Encyclopedia of Philosophy, ed. Donald M. Borchert, vol. 7, pp. 21-27, Thomson Gale: New York.
CURD, Patricia (2011) A Presocratic Reader, Selected Fragments and Testimonia, Hackett Publishing Company, Inc.: Indianapolis/Cambridge.
GRAHAM, Daniel W. (2005) “Arche”, Encyclopedia of Philosophy, ed. Donald M. Borchert, vol. 1, pp. 248-9, Thomson Gale: New York.
GRAHAM, Daniel W. (2005) "Ancient Philosophy", Internet Encyclopedia of Philosophy, http://www.iep.utm.edu.
GRAHAM, Daniel W. (2011) “Heraclitus”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy, edit. Edward N. Zalta, http://plato.stanford.edu/archives/sum2011/entries/heraclitus.
GRANT, Edward (2007) A History of Natural Philosophy From the Ancient Wold to the Nineteenth Century, Cambridge: Cambridge University Press.
GUTHRIE, W. K. C. (1962) A History of Greek Philosophy, the earlier Presocratics and the Pythagoreans, Cambridge University Press: Cambridge.
HEIDEGGER, Martin (2000) Introduction to Metaphysics, trans. By Gregory Fried & Richard Polt, Yale University Press: New Haven & London.
HUSSEY, Edward (1999) “Heraclitus”, Cambridge Companion to Early Greek Philosophers, ed. A. A. Long, pp. 88-113, Cambridge: Cambridge University Press.
KRANZ, Walther (1984) Antik Felsefe, çev. Suad Y. Baydur, Sosyal Yayınları.
LESHER, J. H. (1999) “Early Interest in Knowledge”, Cambridge Companion to Early Greek Philosophers, ed. A. A. Long, pp. 225-50, Cambridge: Cambridge University Press.
MUNITZ, Milton K. (1967) “Cosmology”, Encyclopedia of Philosophy, vol. 2, ed. Donald M. Borchert, pp. 556-564, Thomson Gale: New York.
NADDAF, Gerard (2005) The Greek Concept of Nature, Suny Series in Ancient Greek Philosophy, State University of New York Press: Albany.
OSBORN, Catherine (2004) Presocratic Philosophy a Very Short Introduction, Oxford University Press: Oxford.
PETERS, Francis E. (1967) Greek Philosophical Terms: A Historical Lexicon. NYU Press.
SANDYWELL, Barry (1996) The Presocratic Peflexivity: The Construction of Philosophical Discourse c. 600-450 BC, Logological Investigations Volume 3, Routlegde, London&New York.
SCHAFF, Adam (1960) “Marxist Dialectics and the Principle of Contradiction”, The Journal of Philosophy, 57(7)/1960: 241-250.
SPARKNOTES EDITORS “SparkNote on Presocratics.” SparkNotes LLC. n.d http://www.sparknotes.com/philosophy/presocratics/section6.rhtml.
STACE, W. T. (1986) Hegel Üzerine, çev. Murat Belge, V Yayınları: Ankara.
VAMVACAS, Constantine (2009) The Founders of Western Thought, The Presocratics, A Diachronic Parallelism Between Presocratic Thought and Philosophy and the Natural Sciences, Springer Science+Business Media B.V.