Türkiye'de Acil ve Öncelikle Korunması Gereken Bir Alan: Kamilet ve Durguna Vadileri (Arhavi) ve Koruma Gerekçeleri

Ülkemiz kalkınma refleksi ve enerji açığının hızla kapatılması kaygıları ile çeşitli yatırım çalışmaları yapmaktadır. Ancak bu yatırımları yaparken doğa korumayı çok zaman bir lüks olarak algılama alışkanlığının varlığını sürdürmekte olması, büyük çevresel yıkımlara sebep olmaktadır. Arhavi Kamilet- Durguna Vadileri ve yakın çevresi, bu yatırım baskısına aday çok değerli ve hassas bir ekosistemdir. Bu çalışmada Artvin/Arhavi İlçesinde günümüze bakir olarak ulaşabilmiş olan bir yörenin flora, fauna, peyzaj bütünlüğü ve tehditler yönünden değerlendirilmesi ve koruma gerekçelerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışma alanının Türkiyede korunan alanlar bakımından durumu, statüsü, bünyesinde barındırdığı endemik ve nadir bitki ve hayvan türleri, bunların IUCN tehlike kategorileri gibi farklı açılardan değerlendirmeleri yapılmıştır. Yörede tehlike kategorileri verilmiş 15i endemik, 24 nadir bitki taksonu tespit edilmiştir. Ayrıca alanda mevcut hayvan türlerinin bir bölümünün listesi de verilmiştir. Bölgenin genel vejetasyon yapısı ile birlikte relikt türlerin oluşturduğu geniş doğal yaşlı ormanların varlığı da belirlenmiştir. Yine bu çalışmada yöredeki biyoçeşitliliğin devamına yönelik tehditler ve bunlara karşı alınabilecek önlemler hakkında değerlendirmeler yapılmakta, tüm bu özelliklerinin de değerlendirildiği koruma gerekçeleri sunulmaktadır.

An Ecosystem That Needs To Be Primarily Protected In Turkey: Valley of Kamilet and Durguna (Arhavi) and Reasons of Protection

Our country has been concentrating on various investment projects with the concerns of development reflex and rapidly compensating for the energy deficit. However, perceiving nature protection most of the time as a luxurious endeavor while making these investments results in great natural destructions. Valley of Arhavi Kamilet Durguna and its surroundings constitute a very valuable and vulnerable ecosystem, which is closely facing the investment pressure. In the current study, we aimed at evaluating Valley of Kamilet Durguna, which succeeded in surviving until our time untouched in Arhavi district of Artvin, in terms of flora, fauna, landscape integrity and potential threats, and identifying the reasons for protection. Evaluations were made in respect to such criteria as the current condition of the valley among other protected areas in Turkey and around the world, its status, endemic rare plant and animal species contained in the valley and their IUCN threat categories. 15 endemic and 24 rare plant taxa were discovered in the region, the risk categories of which are presented respectively. Besides, the list of present animal species of the region are also presented within the study. Along with the general vegetation structure of the region, existence of large natural old forests that are composed of relict species was detected. Threats for the sustainability of the biological diversity of the region and possible measures to be taken against them are further discussed, and reasons for protection, with which all the above characteristics were evaluated, are presented.

PDF

___

Acar, H.H., 1999. Orman işletmeciliğinde yol inşaatı, üretim ve transport çalışmalarının doğal çevre ve korunması açısından değerlendirilmesi. I. International Symposium on Production of Natural Environment and Ehrami Karaçam, Kütahya, (23- 25 th September 1999), 497507.
Akesen, A., 1997. Doğal kaynak kullanımlarında alternatif bir yöntem olarak doğa koruma sistemlerinin rolü ve önemi. Doğal Kaynak Kullanımında Alternatif Yöntemler Yeni Yaklaşımlar, Marmara Üniversitesi Türkiye Ekonomisi Araştırma Merkezi ve Friedrich- Naumann vakfı, 35-44.
Aytekin, O., 1999. Ortaçağdan Osmanlı dönemi sonuna kadar Artvindeki mimari eserler. TC Kültür Bakanlığı Yayınları/2257, Osmanlı Eserleri Dizisi / 8 ISBN 975-17-2055-9.
Baran, İ., Atatür, M. 1998. Türkiye Herpetofaunası. T.C. Çevre Bakanlığı, Ankara
CITES, 2009. Appendices I, II and III, Erişim: [http://www.cites.org/eng/app/appendices.shtml]. Erişim Tarihi:25.12.2009.
Çalışkan, E., Çağlar, S. 2010. Orman yolu yapım çalışmalarının çevreye verdiği zararların değerlendirilmesi. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi (20-22 Mayıs 2010), Cilt II, 564-570.
Çolak, A.H., 2001. Ormanda doğa koruma (ilkeler, prensipler, stratejiler, önlemler). Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü Yayını, ISBN:975-8273-33-7.
Davis, P.H., 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. I-IX.
Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K. 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 10. Edinburgh University Press, Edinburgh.
Demirel, Ö., 2005. Doğa koruma ve milli parklar. KTÜ Rektörlüğü Genel yayın No:219, Fakülte Yayın No: 37, ISBN:975-98008-0-2.
Dudley, N., Mulongoy, K..J., Cohen, S., Stolton, S., Barber, C.V., Gidda, B. 2008. Etkin korunan alan sistemlerine doğru, biyolojik çeşitlilik sözleşmesi. Korunan Alanlar İş Programı Uygulama Kılavuzu. ISBN: 978-605-60247-0-2.
Dunster, J, Dunster, K. 1996. Dictionary of natural resource management. UBC Press, ISBN 0-7748-0567-6, 363 s.
Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D.T., Lise, Y. 2006. Türkiyenin önemli doğa alanları, Cilt II. Doğa Derneği, ISBN:978- 975-98901-3-1, Ankara, Türkiye.
Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., Adıgüzel, N. 2000. Türkiye bitkileri kırmızı kitabı, eğrelti ve tohumlu bitkiler (red data book of Turkish plants, Pteridophyta and Spermatophyta). Ankara: TTKD ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Press.
Eminağaoğlu, Ö., Erşen-Bak, F. 2009. Dendroflora of Artvin, Proc. Of the International Conference of the Biological Diversity of Adjara (South Colchic) Batumi, Georgia (5-7 June 2008), 94-108.
Eminagaoğlu, Ö., Manvalidze, Z., Memiadze, N. 2010. Artvin ilinde nesli tehlike altında olan bitki türleri. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Artvin (20-22 Mayıs 2010), 3, 1075- 1090.
Ewert, A.W., 1993. The Role of the social sciences in natural resource management: restructuring for the next century. Proceeding of the Northeastern Recreation Research Symposium, New York, (18-20 April 1993), 4-7.
Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Başer, K.H.C., 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 11. Edinburgh University Press, Edinburgh.
Güner, A., 2012. Türkiye bitkileri listesi (damarlı bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları. Flora Dizisi 1. ISBN: 978-605- 60425-7-7. İstanbul.
Gürbüz, A., 2002. Sürdürülebilir tatlı su kaynakları için dağların hidrolojik çevrimdeki önemi. Türkiye Dağları 1. Ulusal Sempozyumu Ilgaz (25-27 Haziran 2002), 82-88.
IUCN, 2001. IUCN red list categories: version 3.1. IUCN Species Survival Commission, IUCN Gland, Switzerland and Cambridge. UK.
Kurdoğlu, O., 1996. Doğu Karadenizin doğal yaşlı ormanları. Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği.
Kurdoğlu, O., 2001. Korunan alanlar ve ekoturizmin Karadeniz bölgesi açısından irdelenmesi. Orman ve Av, Türkiye Ormancılar Derneği Yayını, ISSN 1303-040X, 4, 3-12.
Kurdoğlu, O., 2008. Dünyada doğayı koruma hareketinin tarihsel gelişimi ve güncel boyutu, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 8 (1), 59-76.
Kuvan, Y., 2012. Doğa koruma ve korunan alanlar. İstanbul Üniversitesi Yayınları:5066, Orman Fakültesi yayınları: 499, ISBN: 978-975- 404-914-5.
Manvelidze, Z., Eminagaoglu, Ö., Memiadze, N., Kharazishvili, D. 2009. Species diversity and conservation priorities for endemic plants of Georgian-Turkish transboundary zone in the West Lesser Caucasus corridor. Status and Protection of Globally Threatened Species in the Caucasus, 199- 205.
Megahan, W.F., 1987. Effects of forest roads on watershed function in mountainous areas. In: Balasubramaniam, A.S., Chandra, S., Bergada, D.T., Nutalaya, P. (Eds). Environmental Geotechnics and Problematic Soils and Rocks. A.A Balkema, Rotterdam, 335348.
Özhatay, N., Byfield, A., Atay, S. 2003. Türkiyenin önemli bitki alanları (ımportant plant areas of Turkey). WWF Turkey, İstanbul.
Roselaar, C.S., 1995. Taxonomy, morphology and distribution of the songbirds of Turkey. An Atlas of Biodiversity of Turkish Passerine Birds, ISBN 90-74345-07-7, Pica Press, UK.
Swanson, F.J., Dyrness, C.T. 1981. Impact of clear-cutting and road construction on soil erosion by landslides in the western Cascade Range, Oregon. Geology July 1975, 393396.
Turan, N., 1984. Türkiyenin av ve yaban hayvanları: memeliler. OGM Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
Turan, N., 1990. Türkiyenin av ve yaban hayvanları: kuşlar. OGM Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara
Türkeri, Y., 1996. Türk turizmi ve turizm yatırımlarının gelişim ve geleceği. 1. Bilkent Turizm Forumu, Ankara, 59-70.
URL1, 2002. Turizmde altın dönem, bir yılın icraat raporu. T.C. Turizm Bakanlığı, Ankara.
URL2, 2006. An ecoregional conservation plan for the Caucasus. http://wwf.panda.org/?193459/Ecoregional- Conservation-Plan-for-the-Caucasus. Erişim tarihi: 10.08.2012.
URL3, 2011. Biodiversity hotspots. CI facts, Conservation International. www.conservation.org. Erişim tarihi 10.10.2011.
URL4, 2001. Why protect old-growth forests? Finnish Environment Instute, Finnish Nature League, http://www.luontoliitto.fi.
URL5, 2002. Old growth forest, http://www.green.net.au/adan/oldgr.htm.
URL6, 2011. Sulak alanlar ve iklim değişikliği. http://www.sulakalanlarveiklim.com. Erişim tarihi 11.11.2011.
URL7, 2014. European wilderness quality standards and audit system. European Wilderness Journal, No. 2/2014, Wildland Resarch Institute. http://wilderness-society.org/wp- content/uploads/2014/02/EWQA_working- definition-Final.pdf . Erişim tarihi: 09.10.2014.
Ünder, H., 1996. Çevre felsefesi: etik ve metafizik görüşler. Doruk Yayıncılık, Ankara.
Yücel, M., 2005. Doğa koruma. Çukurova Üniversitesi Yayınları No:237, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi genel yayın No: 265, Ders Kitapları Yayın no: A-85.
Zazanashvili, N., Sanadiradze, G., Bukhnikashvili, A. 1999. Caucasus. In: RA Mittermeier, N Meyers, P Robles Gil, and CG Mittermeier. Hotspots: Earth's Biologically Richest and Most Endangered Terrestrial Ecoregions, 268-277.