Orman Köylerinde Sosyo-Ekonomik Yapı: Trabzon İli Örneği

Orman köyleri genellikle yüksek rakımlarda ve tarıma uygun olmayan eğimli arazilerde kurulmuşlardır. Bu yapı, orman köylerinde yaşamayı zorlaştırmakta, ormanlara bağımlılığı arttırmaktadır. Belirlenme kriterleri mülki sınırları içinde orman olup olmamasına dayandırılmakta, sosyo-ekonomik ölçütler dikkate alınmamaktadır. Orman köyleri ve köylülerinin sosyo-ekonomik yapılarını ortaya koyarak geçmişle kıyaslamak, geleceğe ışık tutulması bakımından önemli olacaktır. Trabzon İli’ndeki 211 orman köyünün 68’inde, 848 kişi ile görüşülerek, sosyo-ekonomik yapı ortaya konulmaya çalışılmış, geçmişle kıyaslanarak geleceğe dair öngörülerde bulunulmuştur. Araştırma alanındaki kadınların sosyo-ekonomik konumu, Türkiye ortalamalarının altında, bazı bölgelerin kırsal kesim ortalamalarından daha iyi durumda ve gelişmekte olan çoğu ülke ortalamalarının üzerinde olduğu belirlenmiştir.Konut yapılarındaki değişim, hanelerde sahip olunan dayanıklı tüketim mallarının artması, hayvan sayılarındaki azalma, yeni tarım tercihleri, yakacakların çeşitlenmesi, köylerde yaşayanların özellikle de kadınların yaşam kalitesini arttırırken orman kaynaklarına olan talebi azaltmaktadır. Köylülerin %89,5’inin sağlık güvencesine sahip olması önemli ölçüde rahatlama sağlamıştır. Orman köylerindeki gelirlerin büyük bir kısmını maaşlar oluşturmaktadır. Orman işçiliğinde çalışma ve ormanlardan gelir elde etme gün geçtikçe azalmaktadır. Köylerde yaşayan özellikle orta yaş üzerindeki kadınların okur-yazar olma oranı düşük olmasına karşın, gençlerde bu oran gelişmiş ülkeler düzeyindedir. Köylerin altyapı olanakları, köylülerin sosyal ve ekonomik nitelikleri gelişirken nüfuslarının azaldığı belirlenmiştir. Sürecin devam etmesi halinde, orman köyleri genellikle emeklilerin yaşadığı mekanlara dönüşecektir. Bu değişimler aynı zamanda orman kaynaklarına olan bağımlılığı da azaltacaktır

Anahtar Kelimeler:

Orman Köyleri, Sosyo-Ekonomik Yapı, Nüfus, Trabzon

The Socio-Economic Structure of the Forest Villages: The Case Study in Trabzon

Keywords:

-,

PDF

___

Alkan, S., 2007. Trabzon İli orman köylerinde kadın ve orman kaynakları ilişkisi. Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, 167s. Trabzon.
Alkan, S., Toksoy, D., 2006. Doğu Karadeniz bölgesi’nde yerel halkın ormanların işletilmesine karşı çıkma nedenlerinin değerlendirilmesi. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi (26-28 Mayıs 2006), 41-47, Ilgaz.
Anonymous, 2004. Türkiye Ulusal Ormancılık Programı 2004-2023. Çevre ve
Kalkındırma Hizmetlerine İlişkin Esas ve Usuller, (26040), 31.12.2005.
Orman Bakanlığı, 80 s. Ankara.
Çağlar, Y., 2001. Köylülükte farklılaşmanın yersel temelleri ve “orman köylüleri” örneği, Toplum ve Bilim Dergisi, 88, 144-162.
DİE, 1947. Genel Nüfus Sayımı. İstatistik Umum Müdürlüğü Matbaası, 649 s. Ankara.
DİE, 1963. Genel Nüfus Sayımı. DİE Matbaası, 601 s. Ankara.
DİE, 1977. Genel Nüfus Sayımı, Trabzon İli. DİE Matbaası, 44 s. Ankara.
DİE, 1983. Genel Nüfus Sayımı, Trabzon İli. DİE Matbaası, 83 s. Ankara.
DİE, 2002. Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, İl/Trabzon. ISBN: 975-19-3065-0, 213 s. DİE Matbaası, Ankara.
Gümüş, C., 1996. Orman Köyleri Kalkınma Planlarında Çok Boyutlu Yöntemlerden Yararlanma Olanakları (Gümüşhane İli Orman Köyleri Örneği), Ekspres Ofset, 80 s. İstanbul.
Hedge, R., Enders, T., 2000. Forest products and household economy: A case study from Mudumalai Wildlife Sanctuary, Southern India, Environmental Conservation, 27 (3), 250-259.
ORKÖY, 1975. Ormanla İlgili Köyler. ORKÖY Genel Müdürlüğü, Yayın No: 10, 661 s. Ankara.
ORKÖY, 1976. Trabzon İli Çaykara İlçesi Orman Köyleri Kalkınma Planı (1976–1980). Trabzon Proje Başmühendisliği, 31 s. Trabzon.
ORKÖY, 1977. Trabzon İli Vakfıkebir İlçesi Orman Köyleri Kalkınma Planı (1977–1981). Trabzon Proje Başmühendisliği, 106 s. Trabzon.
ORKÖY, 1978a. Trabzon İli Maçka İlçesi Orman Köyleri Kalkınma Planı (1978–1983). Trabzon Proje Başmühendisliği, 61 s. Trabzon.
ORKÖY, 1978b. Trabzon İli Tonya İlçesi Orman Köyleri Kalkınma Planı (1978–1980). Trabzon Proje Başmühendisliği, 37 s. Trabzon.
ORKÖY, 1979. Trabzon İli Araklı İlçesi Orman Köyleri Kalkınma Planı (1979–1988). Trabzon Proje Başmühendisliği, 38 s. Trabzon.
ORKÖY, 2005. Çevre ve Orman Bakanlığı, ORKÖY Genel Müdürlüğü, 2005 Yılı Uygulama Hedefleri. 29 s. Ankara.
ORKÖY, 2008. Orman köylerinde bakanlığımız uygulamalarını içeren bilgi notu. www.cevreorman.gov.tr/orkoy/orkoy2008.doc, 10 Nisan, 2008.
Özgür, H., 1993. Trabzon İli’nde turizm merkezi olarak ilan edilen yaylaların yeşil turizm açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, s. Trabzon.
Toksoy, D., Ayaz, H., Şen, G., 2005. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde orman-köylü ilişkileri, Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 6 (1-2), 79-85.
Toksoy, D., 2008. Orman köylerinde sosyo- ekonomik değişim. Doğu Karadeniz’in kalkınmasında lokomotif: Ormancılık paneli, 18 Nisan 2008, Trabzon, 44-50.
TÜİK, 2007. Haber Bülteni, Sayı: 31, 20 Mart 2007, Ankara.
TÜİK, 2008. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı. http://report.tuik.gov.tr, Erişim Tarihi: 15 Nisan 2008.
Tümertekin, E.,, Özgünç, N., 2005. Ekonomik Coğrafya, Kalkınma ve Küreselleşme, Çantay Kitabevi, 641 s. İstanbul.
Yükseler, Z., 2003. 2002 Hanehalkı bütçe anketi: gelir dağılımı ve tüketim harcamalarına ilişkin sonuçların değerlendirilmesi. http://www.tek.org.tr/dosyalar/HANE2002.psd, 17 Mart 2007.