Türkiye’de kalkınma planları kapsamında yapılan eğitim planlarının analizi

Bu çalışmada, Türkiye’de eğitim planlamasının 1963-2005 yılları arasındaki dönemde geçirdiği değişim, kalkınma planları üzerinde yapılan nitel bir analiz ile belirlenmeye çalışılmıştır. Sekiz kalkınma planı üzerinde yapılan analiz sonucunda, yaklaşık kırk yıllık dönemde eğitim anlayışında önemli bir değişme olmadığı; eğitimin, planın ekonomik hedeflerine ulaşılmasında bir araç olarak ele alındığı ve eğitim sisteminin buna göre planlandığı saptanmıştır. Eğitim planlamasına yön veren bu yaklaşımın, eğitim sisteminin ekonomik bir çerçeveye daraltılmasına, özellikle içerik ve yaygınlaşma açılarından eğitimin olası gelişimine engel olmasına yol açtığı sonucuna ulaşılmıştır. Eğitimin bireyi özgürleştirici bir içeriğe kavuşması ve tüm nüfusa yaygınlaştırılabilmesi için, eğitim planlaması çalışmalarının iktisadî rasyonaliteyi temel alan bir yönlendirmeden kurtarılması ve “eğitim hakkı” temelinde örgütlenmesi gerektiğini söylemek olanaklıdır.

The analysis of education plans done according to the development plans in Turkey

In this study, the changes that educational planning in Turkey went through between 1963 and 2005, were tried to be defined using a qualitative analysis done on the Development Plans. At the end of the analysis done on the eight Development Plans, it was determined that there were no significant changes in the educational understanding in about forty years period, and that it was mostly seen as a means for reaching the economical aims of the plan. It was found that, this understanding that directs educational planning, caused narrowing of educational system to an economic frame, and prevented the possible improvement of education. It is possible to say that, in order for education to have an emancipatory content and expend it into all population, the concept of “right to education” –which has been neglected for many years- should be the starting point in the works of educational planning.

PDF

___

Âdem, M. (1982). Kalkınma Planlarında Eğitimimizin Hedefleri ve Finansmanı. Ankara:
Ankara Üniversitesi Eğitim (Bilimleri) Fakültesi Yayınları, No: 109.
Âdem, M. (1995). Demokratik Laik Çağdaş Eğitim Politikası. (Ankara: Şafak Matbaacılık).
Âdem, M.(2008). Eğitim Planlaması. Ankara: Ekinoks.
Altıntaş, M. (1978). Türkiye’de Planlı Kalkınma ve Uygulama Sonuçları. (Ankara: Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Muğla İşletmecilik Yüksek Okulu Yayını No: 2).
Altunya, N. (2000). Eğitimde Geleceğe Bakış. İstanbul: Uygun.
Boratav, K. (1982). Sosyalist Planlamada Gelişmeler. (Ankara: Tekin Yayınevi).
Devlet Planlama Teşkilatı. (1963). Kalkınma Planı (Birinci Beş Yıl) 1963-1967. http://www. dpt.gov.tr/
Devlet Planlama Teşkilatı. (1968) İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1968-1972. http://www.dpt.gov.tr/
Devlet Planlama Teşkilatı. (1973) Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1973-1977. http://www.dpt.gov.tr/
Devlet Planlama Teşkilatı. (1979) Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1979-1983. http://www.dpt.gov.tr/
Devlet Planlama Teşkilatı. (1985) Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1985-1989. http://www.dpt.gov.tr/
Devlet Planlama Teşkilatı. (1990) Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı 1990-1994. http://www.dpt.gov.tr/
Devlet Planlama Teşkilatı. (1996) Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1996-2000. http://www.dpt.gov.tr/
Devlet Planlama Teşkilatı. (2001) Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001-2005. http://www.dpt.gov.tr/
Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı.
Erder, N., Karaosmanoğlu, A., Çilingiroğlu, A. ve Sönmez, A. (2003). Planlı Kalkınma Serüveni 1960’larda Türkiye’de Planlama Deneyimi, Panel. (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayını).
Hesapçıoğlu, M. (1994). İnsan Kaynakları Yönetimi ve Ekonomisi. İstanbul: Beta.
Hesapçıoğlu, M.(2001). Türkiye’de Makro Düzeyde İnsan Kaynakları Planlaması. (Ankara: Anı Yayıncılık).
Karakütük, K. (2002). Öğretim Üyesi ve Bilim İnsanı Yetiştirme Lisansüstü Öğretimin Planlanması. Ankara: Anı.
Kurtkan, A. (1977). Sosyolojik Açıdan Eğitim Yolu İle Kalkınmanın Esasları. (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayın No: 2262, İktisat Fakültesi Yayın No: 388).
Milli Eğitim Bakanlığı. (1993). Kalkınma Planlarında Eğitim. Ankara: Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı.
Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı. (1991). Yükseköğretim Gelişme Planı 1992-2012. Ankara.
Öney, E. (1985). İktisadi Planlama. (Ankara: Savaş Yayınları, Dördüncü Baskı).
Özşen, T. (1987). Planlama Yönetimi. (Ankara: İçişleri Bakanlığı Yayını).
Psacharopoulos, G. (1995). “Eğitim Planlaması: Şu Anda Neredeyiz?” Eğitim Bilimleri Dergisi. (Çev. P. Nadim). İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Sezen, S. (1999). Devletçilikten Özelleştirmeye Türkiye’de Planlama. (Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını, No: 293).
Tekeli, İ. ve İlkin, S. (1981). Savaş Sonrası Ortamında 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planı. (Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi İdari İlimler Fakültesi Yayını, No: 24).
Ünal, L. I. (1996). Eğitim ve Yetiştirme Ekonomisi. Ankara: EPAR.