12028

Türkiye’de Merkeziyetçiliğe Karşı Özerklik Kıskacında Eğitim Programları: Sorunlar ve Öneriler

Türkiye’de öğretim programları sıklıkla yenilense de, araştırmalar öğretmenlerin programlara bağlı kalamadığını gösterdiğinden, neden hâlâ aşırı merkeziyetçi bir anlayışla program tasarladığımız tartışmaya değer bir konudur. Bu çalışmanın amacı eğitimde program kontrolü, öğretmen özerkliği ve program uyarlamaları arasındaki ilişkileri belirleyerek, öğretim programlarının öğretmenler tarafından benimsenmesi ve etkili bir şekilde uygulanmasını-uyarlanmasını sağlamaya yönelik öneriler geliştirmektir. İlgili uluslararası ve ulusal alanyazın birlikte değerlendirildiğinde; merkezi sınavlarda başarıya odaklanan eğitim programları doğrultusunda öğretmenlerin programları harfiyen uygulamalarının beklendiği, özerkliklerinin oldukça sınırlandığı ve bunun sonucunda da programların nasıl ve niçin uyarlandığının arka plana düştüğü belirlenmiştir. Çalışmada bu ilişkilerin Türkiye’deki durumuna ilişkin kanıtlar; tarihi, politik ve sosyo-kültürel temelleriyle ele alınarak, sıkça yenilenen programların kâğıt üstünde kalması ya da örtük uyarlamalar yapılmasını önlemek üzere bazı öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Eğitimde program kontrolü, öğretmenlikte profesyonellikten uzaklaşma, öğretmen özerkliği

Curriculum in the Claws of Autonomy Against Centralism in Turkey: Issues and Suggestions

Although the curriculum is often renewed in Turkey, researches show that teachers cannot adhere to curriculum, but why we still design a program with a highly centralized understanding is worth discussing. The aim of this study is to identify the relationship between curriculum control, teacher autonomy and curriculum adaptation and to develop suggestions for the adoption of the curriculum in Turkey by the teachers and the effective implementation-adaptation of these. When the relevant international and national studies is evaluated together, success-oriented curriculum have focused on national exams, in which teachers are expected to fully implement the programs, their autonomy is highly limited, and as a result, how and why the curriculum are adapted fade into background. In the study, some suggestions are made to prevent the frequent renewed curriculum left on paper or implicit adaptations by taking into account the historical, political and socio-cultural considerations of the evidence of these relations in Turkey.

Keywords:

Curriculum adaptation curriculum control, teacher autonomy, teacher de-professionalism,

PDF

___

Brown, M. W. (2009). The teacher-tool relationship: Theorizing the design and use of curriculum materials. In J. T. Remillard, B. A. Herbel-Eisenmann and G.
M. Lloyd (Eds.), Mathematics teachers at work: Connecting curriculum materials and classroom instruction (pp. 17–36). New York, NY: Routledge.
Bümen, N.T., Çakar, E. & Yıldız, D.G. (2014). Türkiye’de öğretim programına bağlılık ve bağlılığı etkileyen etkenler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,14(1), 203-228.
Burkhauser, M. A. & Lesaux, N. K. (2015). Exercising a bounded autonomy: novice and experienced teachers’ adaptations to curriculum materials in an age of ac-countability, Journal of Curriculum Studies, 49(3), 291-312.
Can, N. (2009). The leadership behaviours of teachers in primary schools in Turkey. Education, 129(3), 436-447.
Çelik, Z. Gümüş, S. & Gür, B. S. (2017). Moving beyond a monotype education in turkey: major reforms in the last decade and challenges ahead. In Cha, Y.K.
Gundara, J., Ham, S.H. and Lee, M. (eds.), Multicultural education in glocal perspectives, (pp. 103-119). Singapore: Springer.
Dikbayır, A. & Bümen, N. T. (2016). Dokuzuncu sınıf matematik dersi öğretim programına bağlılığın incelenmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi. 6(11), 17-38.
Drake, C. & Sherin, M. G. (2006). Practicing change: Curriculum adaptation and teacher narrative in the context of mathematics reform education. Curriculum Inquiry, 36(2), 153-187.
Errs, M,. Kalmus, V. & Autio, T. H. (2016). ‘Walking a fine line’: Teachers’ perception of curricular autonomy in Estonia, Finland and Germany, Journal of Curriculum Studies, 48(5), 589-609.
Ertürk, S. (1986). Türkiye’deki bazı eğitim sorunları ve üzerine düşünceler. Ankara, Hacettepe Üniversitesi.
Eryaman, M.Y. & Riedler, M. (2010). Teacher-proof curriculum. In C. Kriedel. (2010). Encyclopedia of Curriculum Studies. (pp. 864-865). NY: Sage.
Garrett, R. M. (1990). The introduction of school-based curriculum development in a centralized education system: A possible tactic. International Journal of Educa-tional Development, 10, 303–309.
Giroux, H. (2012). Education and the crisis of public values: Challenging the assault on teachers, students, and public education. New York, NY: Peter Lang.
Gomendio, M. (2017). Empowering and enabling teachers to improve equity and outcomes for all, international summit on the teaching profession, Paris, OECD Publishing. Retrieved from http://dx.doi.org/10.1787/9789264273238-en
Gundem, B. B., & Hopmann, S.T. (Eds.). (1998). Didaktik and/or curriculum: An international dialogue. New York, NY: P. Lang.
Hong, W.P. & Youngs, P. (2016). Why are teachers afraid of curricular autonomy? Contradictory effects of the new national curriculum in South Korea, Asia Pacific Journal of Education, 36(1), 20-33.
Hopmann, S. T. (2003). On the evaluation of curriculum reforms, Journal of Curriculum Studies, 35(4), 459-478.
Ingersoll, R.M. & Collins, G.J (2017). Accountability and control in American schools. Journal of Curriculum Studies, 49(1), 75-95.
Kaya, E., Çetin, P.S., & Yıldırım, A. (2012). Transformation of centralized curriculum into classroom practice: An analysis of teachers’ experiences. International Journal of Curriculum and Instructional Studies, 2(3), 103-113.
Kennedy, K. (1992). School-based curriculum development as a policy option for the 1990s. Journal of Curriculum and Supervision, 7, 180–195.
Leite, C. Fernandes, P. & Figueiredo, C. (2013). National curriculum vs curricular adaptation – teachers’ perspectives. In J. Molgado, M.Alves, I.Viana,
C.Ferreia, F.Seabra, J.Pacheco (Eds.). Proceedings from European Conference on Curricu-lum Studies, (pp. 556-561). Braga-Portugal, University of Minho.
Mausethagen, S. & Mølstad, C.E. (2015). Shifts in curriculum control: Contesting ideas of teacher autonomy, Nordic Journal of Studies in Educational Policy, 2, 28520, Doi: 10.3402/nstep.v1.28520.
MEB, (2013a). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi (3-4-5-6-7-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB, (2013b). Ortaöğretim matematik dersi (9-10-11-12. sınıflar) öğretim pro-gramı. Ankara, Milli Eğitim BakanlığıMEB, (2017a). Hayat bilgisi dersi (1-2-3. sınıflar) öğretim programı. Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB, (2017b). Ortaöğretim matematik dersi öğretim programı. Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
Nelson, C., & Miron, G. (2005). Exploring the correlates of academic success in Pennsylvania charter schools. New York, NY: National Centre for the Study of Privatization in Education.
Odabaş, H., Tekdere, M. & Aktepe, E. (2016). Eğitim hizmetlerinin yerelleşmesinin muhtemel etkileri: Türkiye’de uygulanabilirliği. Proceedings from International Conference in Economics, (pp. 1-30). Barcelona, Spain.
Osgood, J. (2006). Deconstructing professionalism in early childhood education: Resisting the regulatory. Contemporary Issues in Early Childhood, 7(1), 5–14.
Özaslan, G. (2015). Teachers’ perceptions of the level of their professional autonomy. Journal of Qualitative Research in Education, 3(2), 25-39.
Özoğlu, M., Gür, B. S. & Altınoğlu, A. (2013). Türkiye’de ve dünyada öğretmenlik: Retorik ve pratik. Ankara, Eğitim Bir-Sen yayınları, no: 54.
Öztan, G. G. (2011). Türkiye’de çocukluğun politik inşası. İstanbul, Bilgi Üniversitesi Yayınları, no: 373.
Öztürk, İ. H. (2011). Curriculum reform and teacher autonomy in Turkey: The case of the history teaching. International Journal of Instruction. 4(2), 113-128.
Öztürk, İ. H. (2012). Öğretimin planlanmasında öğretmenin rolü ve özerkliği: Ortaöğretim tarih öğretmenlerinin yıllık plan hazırlama ve uygulama örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 271-299.
Papadopoulou, V., & Yirci, R. (2013). Rethinking decentralization in education in terms of administrative problems. Educational Process: International Journal, 2(1-2), 7-18.
Pearson, L. C., & Moomaw, W. (2005). The relationship between teacher autonomy and stress, work satisfaction, empowerment, and professionalism. Educational Research Quarterly, 29, 38–54.
Pekkaya, M., & Çolak, N. (2013). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin önem derecelerinin AHP ile belirlenmesi. The Journal of Academic So-cial Science Studies, 6(2), 797-818.
Ramatlapana, K. & Makonye, J. P. (2012). From too much freedom to too much restriction: The case of teacher autonomy from National Curriculum Statement (NCS) to Curriculum and Assessment Statement (CAPS), Africa Education Re-view, 9(1), 7-25.
Şahin, A. & Kumral, O. (2013). Öğretmen adaylarının öğretim programına ve program rollerine ilişkin imgeleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14, 19-32.
Sherin, M. G., & Drake, C. (2009). Curriculum strategy framework: Investigating patterns in teachers’ use of a reform based elementary mathematics curriculum. Journal of Curriculum Studies, 41(4), 467-500.
Shulman, L. (2004). The wisdom of practice. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Şirin, S. (2017). Bir Türkiye hayali. İstanbul, Doğan ve Egmont Yayıncılık. Taşkın, P. & Nayır, K.F. (2015). Okulların tüzel kişiliği var mıdır? Olmalı mıdır? CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 1-17.
TEDMEM (2015). Öğretmen özerkliği ve okul özerkliği üzerine. https://tedmem.org/mem-notlari/ogretmen-ozerkligi-ve-okul-ozerkligi-uzerine adresinden elde edildi.
Tokgöz, Ö. (2013). Transformation of centralized curriculum into teaching and learning processes: Teachers’ journey of thought curriculum into enacted one. (Unpublished doctoral dissertation), Ankara, METU.
Tuul, M., Mikser, R., Neudorf, E. & Ugaste, A. (2015) Estonian preschool teachers' aspirations for curricular autonomy – the gap between an ideal and professional practice, Early Child Development and Care, 185(11-12), 1845-1861.
Ünal, F. & Kavuncuoğlu, S. (2015). Prens Sabahattin ve âdem-i merkeziyetçilik anlayışı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 45, 118-130.
UNESCO-GEM, (2017). Global education monitoring report 2017-2018: Account-ability in education. France, United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization Publishing. Retrieved from http://unesdoc.unesco.org/images/0025/002595/259593e.pdf
Wermke, W. & Höstfält, G. (2014). Contextualizing teacher autonomy in time and space: A model for comparing various forms of governing the teaching profession, Journal of Curriculum Studies, 46(1), 58-80.
Westbury, I. (2000). Teaching as a reflective practice: What might Didaktik teach curriculum. In I. Westbury, S. Hopmann, & K. Riquarts, Teaching as a reflective practice: The German didaktik tradition, (Eds.) (pp. 15–39). Mahwah, NJ: Law-rence Erlbaum.
Westwood Taylor, M. (2013). Replacing the ‘teacher-proof’ curriculum with the ‘curriculum-proof’ teacher: Toward more effective interactions with mathematics textbooks. Journal of Curriculum Studies, 45(3), 295–321.
Yavuz, M. (2016). Eğitimde özerklik üzerine. TEDMEM. https://tedmem.org/dosya-konusu/doc-dr-mustafa-yavuz-ile-egitimde-ozerklik-uzerine adresinden alındı.
Yazıcılar, Ü. (2016). Öğretmenlerin matematik dersi öğretim programını uyarlama sürecinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir, Ege Üniversitesi.
Yazıcılar, Ü. & Bümen, N. T. (2019). Crossing over the brick wall: Adapting the curriculum as a way out. Manuscript submitted for publication.
Yıldız, A. (2014). İdealist öğretmenden sınava hazırlayıcı teknisyene: Öğretmenli-ğin dönüşümü. İstanbul, Kalkedon yayınları.
Yolcu, H. (2010). Neo-liberal dönüşümün yaşandığı ülkelerde yerelleşme ve okul özerkliği uygulamaları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 253-273.
Yurdakul, S., Gür, B. S., Çelik, Z. & Kurt, T. (2016). Öğretmenlik mesleği ve mesleğin statüsü. Ankara, Eğitim Bir-Sen Yayınları, no: 70.