İLKÖĞRETİM OKULLARINDA ZORBACI DAVRANIŞLARIN AZALTILMASINA YÖNELİK EMPATİ EĞİTİM PROGRAMININ ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI1

Bu araştırmanın amacı; empati eğitimi programının, ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencileri arasında görülen zorbacı davranışlar üzerindeki etkililiğini belirlemektir. Geliştirilen empati eğitim programı, haftada bir defa olmak üzere toplam 10 oturumda uygulanmış, bir deney ve bir kontrol grubu ile zorba davranışlarda bulunan 18 denek üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada; Zorba ve Kurban Belirleme Ölçeği-Çocuk Formu ve Çocuklar İçin Empati Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın veri analizi, özgün adı “Split-Plot Desing” olan 2x2 faktörlü ve tekrar ölçümlü ANOVA ile yapılmıştır. Bulgulara göre, deney grubundaki deneklerin zorba davranışlarında, kontrol grubundakilere göre anlamlı düzeyde azalma olduğu, deney grubundaki deneklerin empatik becerilerinde anlamlı düzeyde bir yükselme olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Empati eğitimi, zorbalık, İlköğretim okulu

INVESTIGATING THE EFFICIENCY OF EMPHATY TRAINING PROGRAM FOR PREVENTING BULLYING BEHAVIORS IN PRIMARY SCHOOLS

The purpose of this study is to determine the effectiveness of empathy training as an intervention programme on bullying behaviours witnessed among forth and fifth-grade primary students. The empathy training programme implemented in one session in a week throughout ten weeks. The sample of the study included 18 students. In the study, Child Form of Bully and Victim Determination Scale and Empathy Scale for Children were used as data gathering tools. For data analysis Split-Plot Desing, which includes 2x2 factor and Repeated Measurements ANOVA were used. According to findings bullying behaviours of subjects in the experiment group decreased significantly compare to subjects in the control group. Furthermore, empathic skills of subjects in the experiment group increased significantly.

Keywords:

Empathy training, Bullying, Primary school,

PDF

___

1. Nansel, R. T., Overpeck, M., Pilla, R. S. & et. al. Bullying behaviors among us youth: Prevalence and association with psychosocial adjustment. Journal of the American Medical Association, 285(16), 2094-2100, ABD, 2001.
2. Bridge, B. Zorbalık: Bilinmeyen çeşitleri ve çözümleri. İstanbul: Beyaz Yayınları, 2003.
3. Ayas, T. & Deniz, M. The Prevalence and nature of bullying in primary schools (turkısh sample) international conference on education. 26-29 May, 2008 Athens, Greece, 2008.
4. Dölek, N. İlk ve orta öğretim okullarındaki öğrenciler arasında zorbacı davranışların incelenmesi ve “zorbalığı önleme tutumu programı”nın etkisinin araştırılması. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2001.
5. Kapçı, G. E. İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik saygısıyla ilişkisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. Cilt 37, 1–12. Ankara, 2004.
6. Koç, Z. Lise öğrencilerinin zorbalık düzeylerinin yordanması, Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2006.
7. Pişkin, M. Okullarımızda yaygın bir sorun: Okul zorbalığı. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. Malatya: İnönü Üniversitesi, 09-11 Temmuz, Malatya, 2003.
8. Pişkin, M. & Ayas, T. Lise öğrencileri arasında yaşanan akran zorbalığı olgusunun okul türü bakımından karşılaştırılması. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde Sunulmuş Bildiri. Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi. 21-23 Eylül. İstanbul, 2005.
9. Bilgin, A. & Kartal, H. Bullying in the elementary schools: From the aspects of the students, the teachers and the parents. Elementary Education Online, 7(2), 485-495. Ankara, 2008.
10. Dake J. A., Price, J. H. & Telljohann, J. K. The nature and extent of bullying at school. Journal of School Health, 73(5), 173-181, 2003.
11. Fekkes, M.; Pijpers, F. & Verlove-Vanhorick S. P..Bullying: who does what, when and where? Involvement of children, teachers and parents in bullying behavior. Health Education Research, 20, 81-91, 2005.
12. Kumpulainen, K., Rasanen, E. & Puura, K. Psychiatric disorders and the use of mental health services among children involved in bullying. Aggressive Behavior, 27, 102-110, USA, 2001.
13. Bosworth, K., Espelage, D. L. & Simon, L. Factors associated wiht bullying behavior in middle school student. Journal of Early Adolescence, 19 (3): 341–361, 1999.
14. Olweus, D. Bullying at school: What we know and what we can do Malden, MA Blackwell Publishers Ltd., 1993.
15. Özbay, Y. Danışanı merkez alan psikoterapi yaklaşımında empatik atmosfer ve insan ilişkileri. I. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, Adana, 1994.
16. Özbay. Y. & Şahin, M. Empatik sınıf atmosferi tutum ölçeği (ESATÖ) geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 74–79. Ankara, 1999.
17. Petterson, C. H. Theories of counseling and psychotherapy. Horpers and Row, New York. 1973.
18. Rogers, R. C. On becoming a person. Boston: Houghton Mifflin, 1961.
19. Dökmen, Ü. İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 2005.
20. Gilhorta, J. The concepts of selfobject function and empathy in couple’s therapy. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 27, 294-297, 1993.
21. Evans, B.J., Stanley, R.O. & Burrows, G.D. Measuring medical students’ empathy skills. British Journal of Medical Psychology, 66, 121-133, 1993.
22. Ersanlı, K. İnsan ilişkilerinde empatik yaklaşımın yeri ve önemi. M. E. B. Eğitim Dergisi, 4, 70–72, Ankara, 1993.
23. Arcel, G. Developing empathy in nurses: An in-service training program. Archives of Psychiatric Nursing, 20, (6), 249-257, 2006.
24. Barraclough, D. J. Changes in counselor intentions after empathy training. Retrieved march, 2001, Web: http/:www.umi.com/dissertations, 2000.
25. Gysels,M., Richardson, A. & Hinginson, I. J. Communication training for health professional who car efor patients with carcer: a systematic review of training methods. Supportive Care in Cancer Care 13 (2005), 356-366, 2005.
26. Irit, G. Incarcerated mothers: Effects of the mother/off spring life development program (mold) on recidivism, prosaically development, empathy, hope and parent-child attachment. http://www.lib.umi.com/dissertations/fullcity, 2000.
27. Ünal, F. Empatik iletişim eğitiminin okul öncesi çocuğu olan annelerin empatik beceri düzeylerine etkisi, Gazi Üniversitesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara, 2003.
28. Kalliopuska, M. & Ruokonen, S. A study with a follow-up of the effects of music education on holistic development of empathy. Perceptual Motor Skills, 76, 131–137, 1993.
29. Kalliopuska, M. & Titinen, U. Influence of developmental programmes on the empathy and prosociability of preschool children. Perceptual Motor Skills, 72, 323–28, 1991.
30. Otfinowski, G. A. Effects of empathy training on the peer approval of third graders. Doctoral Dissertation, University of Francisco, 2000.
31. Robert, W. & Strayer, J. Children’s anger, emotional expressiveness, and empathy: relations with parents’ empathy, emotional expressiveness and parenting practices. Social Development, 13(2), 229–254, 2004.
32. Strayer, J. & Roberts, W. Empathy and observed anger and aggression in five-year-old. Social Development, 13, 1–13, 2004.
33. Warden, D. & Mackinnon, S. Prosocial children, bullies and victims: an investigation of their sociometric status, empathy and social problem-solving strategies. British Journal of Developmental Psychology, 21, 367–385, 2003.
34. Yılmaz-Yüksel, A. Empati eğitim programının ilköğretim öğrencilerinin empatik becerilerine etkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara, 2003.
35. Kandemir, M. İlköğretimde algılanan sınıf içi empatik atmosfer ile benlik algısı arasındaki etkileşimin akran zorbalığı ile ilişkisi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara, 2006.
36. Pişkin, M. & Ayas, T. Akran zorbalığı belirleme ölçeği çocuk formunun geliştirilmesi. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi (5-7 Eylül), 2007.
37. Özbay, Y. & Şahin, M. Psikoloji danışmada empatik atmosfer ve beceri düzeyinde kazandırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 137–150, 2006.
38. Feshbach, N. D. Learning to care. Scott, Foresman and Company, 1983.
39. Strayer, J. Verbal and facial measures of children’s emotion and empathy. Journal of Experimental Child Psychology, 59, 299-316, 1995.
40. Ohbachi, K. I., Ohno, T. & Mukai, H. Empathy and aggression: Effects of self-disclosure and fearful appeal. The Journal of Social Psychology,133(2), 243–254, 1993.
41. Pecukonis, V. E. A cognitive/affective empathy training program as a function of ego development in aggressive adolescent females. Adolescence Spring, 25(97), 59–76, 1990.

ISSN: 1300-8811
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1992
Yayıncı: -

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

İLKÖĞRETİM OKULLARINDA ZORBACI DAVRANIŞLARIN AZALTILMASINA YÖNELİK EMPATİ EĞİTİM PROGRAMININ ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI1

Mustafa ŞAHİN, Sırrı AKBABA

TÜRKİYE’DEKİ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEK OKULU SON SINIF ÖĞRENCİLERİNİN İSTİHDAM SORUNU AÇISINDAN UMUTSUZLUK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Hüseyin KIRIMOĞLU

LİSE 1. SINIF BİYOLOJİ DERSLERİNDE DERS MATERYALİ KULLANIMINA AİT ÖĞRENCİ TUTUMLARI

Sevgi ENSARİ, Rıdvan KETE

ATATÜRK VE TÜRK DÜNYASI

Ercan ÇELEBİ