Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Durumları ve Öğretim Sürecinde Bu Duruma Yol Açan Nedenler: Karma Araştırma Yaklaşımı

Bu araştırmada beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik durumlarını karma araştırma yaklaşımı ile incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılında Trabzon ve Ankara İllerindeki farklı eğitim kademelerinde görev yapan 242 beden eğitimi öğretmeni oluşturmuştur. Çalışmanın nicel verileri Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen Türkçeye uyarlaması Ergin (1992) tarafından yapılan “Maslach Tükenmişlik Ölçeği”, nitel veriler ise araştırmacılar tarafından hazırlanan “Açık uçlu soru formu” ile elde edilmiştir. Araştırmada beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişliğinde öğrencilerin derse olan ilgisizliğinin önemli payı olduğu, öğrencilerin derse gereken önemi vermedikleri, okulun sahip olduğu şartların yetersizliğinin de tükenmişliğin önemli nedenleri arasında olduğu kanısına varılmıştır.

Occupational Burnout Situations of Physical Education Teachers and The Causes of This Situation in Teaching Process: A Mixed Research Approach

In this research, it was aimed to investigate the occupational burnout situations of physical education teachers through the mixed research approach. The study group of the research consisted of 242 physical education teachers working in different educational stages in the provinces of Trabzon and Ankara during 2015-2016 academic years. The quantitative data were obtained by using the "Maslach Burnout Inventory", developed by Maslach and Jackson (1981) and adapted into Turkish by Ergin (1992); the qualitative data were obtained through “Open-ended question form" developed by the researchers. The findings of the research revealed that the levels of occupational burnout of teachers were moderate and occupational burnout varied according to marital status and workplace institutions. In the research, it was concluded that the lack of interest of the students has an effect on the burnout of the physical education teachers, that the students do not give due importance to the lesson and the inadequacy of the conditions that the school has are among the important reasons of the burnout.

___

  • Akman, Y. (2016). Yıkıcı liderlik ile mesleki tükenmişlik arasındaki ilişki: öğretmenler üzerine bir araştırma. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(3), 627-653.
  • Alarcon, G. M. (2011). A meta-analysis of burnout with job demands, resources, and attitudes. Journal of Vocational Behavior, 79(2), 549-562.
  • Anderson L. W. (1988). Attitudes and their measurement. In J. P. Keeves (Ed.), Educational research, methodology and measurement: An international handbook (pp. 885-895). New York: Pergamon Press.
  • Aslan S. H., Aslan. R. O., Alparslan. Z. N., Gürkan. S. B., & Ünal. M. (1997). Hekimlerde tükenmede cinsiyetle ilişkili etkenler. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 22(2), 132-136.
  • Baltaş, A., & Baltaş, Z. (1993). Stres ve başa çıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Başol, G., & Altay, M. (2009). Eğitim yöneticisi ve öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(58), 191-216.
  • Beausaert, S., Froehlich, D. E., Devos, C., & Riley, P. (2016). Effects of support on stress and burnout in school principals. Educational Research, 58(4), 347-365.
  • Brouwers, A., Tomic, W., & Boluijt, H. (2011). Job demands, job control, social support and self-efficacy beliefs as determinants of burnout among physical education teachers. Europe’s Journal of Psychology, 7(1), 17-39.
  • Brouwers, A., & Tomic, W. (2000). A longitudinal study of teacher burnout and perceived self-efficacy in classroom management. Teaching and Teacher Education, 16, 239-253.
  • Brudnik, M. (2010). Macro-Paths of Burnout in Physical Education Teachers and Teachers of Other General Subjects. Studies in Physical Culture & Tourism, 17(4), 353-365.
  • Budak, G., & Sürgevil, O. (2013). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-108.
  • Chang, M. L. (2009). An appraisal perspective of teacher burnout: Examining the emotional work of teachers. Educational Psychology Review, 21(3), 193-218.
  • Cemaloğlu, N., & Şahin, D. E. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465-484.
  • Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. (Third Edit.). California: Sage Pub. Creswell, J.W., & Plano Clark, V.L. (2011). Designing and conducting mixed methods research. Sage Pub.
  • Çolakoglu, F. F., & Yılmaz, T. (2014). Burnout levels of physical education teachers according to personal factors. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 152, 409-414.
  • Çağlar, Ç. (2011). Okullardaki örgütsel güven düzeyi ile öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1827-1847.
  • Dericioğulları, A., Konak, Ş., Arslan, E., & Öztürk, B. (2007). Öğretim elemanlarının tükenmişlik düzeyleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5), 13-23.
  • Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin uyarlanması. Rüveyde Bayraktar ve İhsan Dağ (Ed.), VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları içinde (143-154). Ankara: VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Derneği.
  • Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn‐out. Journal of Social Issues, 30(1), 159-165.
  • Ghanizadeh, A., & Jahedizadeh, S. (2016). EFL teachers’ teaching style, creativity, and burnout: a path analysis approach. Cogent Education, 3(1), 1-17.
  • Geçit, Y. (2012). Coğrafya eğitimcilerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 88-103.
  • Giannakaki, M. S. (2005). Using mixed-methods to examine teachers' attitudes to educational change: the case of the skills for life strategy for improving adult literacy and numeracy skills in england. Educational Research and Evaluation, 11(4), 323-348.
  • Girgin, G. (2010). Öğretmenlerde tükenmişliğe etki eden faktörlerin araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 31-48.
  • Greenglass E. R., Burke, R. J., & Fiksenbaum, L. (2001). Workload and burnout in nurses. Journal of Community & Applied Social Psychology, 11(3), 211-215.
  • Farber, A. B. (1984). Stress and burnout in suburban teachers. Journal of Educational Research, 77(6), 325-331.
  • Fejgin, N., Ephraty, N., & Ben-Sira, D. (1995). Work Environment and burnout of physical education teachers. Journal of Teaching in Physical Education, 15(1), 64-78.
  • Fernet, C., Guay, F., Senécal, C.,& Austin, S. (2012). Predicting ıntraindividual changes in teacher burnout: the role of perceived school environment and motivational factors. Teaching and Teacher Education, 28(4), 514-525.
  • Kan, Ü. D. (2008). Bir grup okulöncesi öğretmeninde tükenmişlik durumunun incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 431-438.
  • Kline, R. B. (1994). [Review of Handbook of psychological assessment, Goldstein and Herson (Eds., 1990).] Journal of Psychoeducational Assessment, 12, 180-185.
  • Maslach, C., & Zimbardo, P.G. (1982). Burnout-the cost of caring. Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey.
  • Maslach, C. (1982). Burnout: The cost of caring. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
  • Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.
  • Mérida-López, S., & Extremera, N. (2017). Emotional intelligence and teacher burnout: A systematic review. International Journal of Educational Research, 85, 121-130.
  • Miles, M.B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis (Second Edition). United Kingdom: Sage Publication.
  • Montgomery, C., & Rupp, A. A. (2005). A meta-analysis for exploring the diverse causes and effects of stress in teachers. Canadian Journal of Education, 28(3), 458-486.
  • Otacıoğlu, S. G. (2008). Müzik öğretmenlerinde tükenmişlik sendromu ve etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 103-116.
  • Özdemir, M., & Büyükgöze, H. (2016). Gerçeklik şoku beklentisi ölçeğinin uyarlaması ve aday öğretmenler üzerine bir uygulama. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 17(2), 243-257.
  • Öztürk, .A., Tolga, Y., Şenol, V., & Günay, O. (2008). Kayseri ilinde görev yapan sağlık idarecilerinin tükenmişlik düzeylerinin değerlendirilmesi. Erciyes Tıp Dergisi, 30(1), 92‐99.
  • Peker, R. (2002). Anaokulu, ilköğretim ve lise öğretmenlerinde mesleki tükenmişliğin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 319-331.
  • Peers, I. (1996). Statistical analysis for education and psychology researchers: Tools for researchers in education and psychology. London: Falmer Press.
  • Rakovac, M., & Heimer, S. (2008). Work conditions: A health risk factor in physical education teachers? 5th International Scientific Conference on Kinesiology. Zagreb: Croatia. University of Zagreb.
  • Schaufeli, W., & Enzmann, D. (1998). The burnout companion to study and practice: a critical analysis. USA: CRC press.
  • Seferoğlu, S. S., Yıldız, H., & Avcı-Yücel, Ü. (2014). Öğretmenlerde tükenmişlik: Tükenmişliğin göstergeleri ve bu göstergelerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(174), 13-26.
  • Sezgin, F., & Kılınç, A.Ç. ( 2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(3),103-127.
  • Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: a study of relations. Teaching and Tacher Education, 26(4), 1059-1069.
  • Smith, D., & Leng, G.W. (2003). Prevalence and sources of burnout in singapore secondary school physical education teachers. Journal of Teaching Physical Education, 22(2), 203-218.
  • Spooner-Lane, R., & Patton, W. (2007). Determinants of burnout among public hospital nurses. Australian Journal of Advanced Nursing, 25(1), 8-16.
  • Timms, C., Brough, P., & Graham. D. (2012). Burnt‐out but engaged: the co‐existence of psychological burnout and engagement. Journal of Educational Administration, 50(3), 327-345.
  • Tomic, W., & Tomic, E. (2008). Existential fulfillment and burnout among principals and teachers. Journal of Beliefs & Values, 29(1), 11-27.
  • Trinküniene, L., & Kardeliene, L. (2013). Occupational difficulties at work of physical education teachers. Ugymas; Küno Kultüra, Sportas, 1(88), 88-96.
  • Tuna, M., & Çimen, Z. (2013). Ankara'da görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 60-78.
  • Türkçapar, Ü. (2011). Beden eğitimi öğretmenlerinin farklı değişkenlere göre tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3), 135-146.
  • Żołnierczyk-Zreda, D. (2005). An ıntervention to reduce work-related burnout in teachers. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 11(4), 423-430.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
  • Yılmaz, A., & Namlı, S. (2017). Öğretmenlik uygulaması dersine katılan uygulama öğretmeni ve öğretmen adaylarının mesleki yeterliklerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 14(3), 3061-3077.
Kastamonu Eğitim Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-8811
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1992
  • Yayıncı: -
Sayıdaki Diğer Makaleler

Oyun-Tabanlı Öğrenme Ortamlarının Akademik Başarıya Etkisi: Bir Meta– Analiz Çalışması

Çetin TORAMAN, Özge Ceren ÇELİK, Melek ÇAKMAK

Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık ve Mükemmeliyetçilik Düzeyleri Arasındaki İlişkide Duygusal Zekânın Aracılık Rolü

Feridun KAYA, Zehra Nesrin BİROL

Beden Eğitimi ve Sporda Değerler ve Değer Sistemi: Altyapı Sporlarında Değerler Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması İçin Genç Türk Sporcu Öğrencilerle Bir Araştırma

Bahri GÜRPINAR, Serkan TOPRAK, Merve AYVALLI, Jean WHITEHEAD

Öğretmen Adaylarının Sunum Programlarına Yönelik Görüşleri

Pınar MIHCI TÜRKER, FERHAT KADİR PALA

Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Özel Yetenek Sınavına Katılan Adayların Öğrenme Biçemleri ve Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

TOLGA ESKİ, İLYAS GÖRGÜT

Akademisyenlerin Bakış Açısıyla Eğitim Fakültelerindeki Değişim: Öğrenci Profili, Taban Puan Uygulaması ve Öğrenci Seçimi

İSHAK KOZİKOĞLU, Mehmet Fatih KAYAN

Sosyal Bilgiler Atatürkçülük Konuları Bağlamında Yurttaşlık Bilincine Yönelik Sözlü Tarih Çalışması: Bulgaristan Göçmenleri

Enver TÜRKSOY, Nihat KARAER

İngilizcenin Yabancı Dil Olarak Öğretildiği Sınıflarda Sözlü Düzeltici Dönütlerin Kullanımının Araştırılması: Bir Devlet Üniversitesinde Durum Çalışması

Özlem FAKAZLI

Müzik Öğretmeni Adaylarının ‘Bilimsel Araştırma Yöntemleri Dersi’ne Dönük Görüşleri

CAHİT AKSU

İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin Hazırladıkları Testlerin Öğretim Programı Kazanımları Açısından Bir Analizi

BÜLENT NURİ ÖZCAN, AHMET DELİL