Türkiye’de Cari İşlemler Dengesi ve Turizmin Önemi

Özet Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hızla gelişen turizm, ödemeler dengesi açıklarının çözümünde çok büyük rol üstlenmektedir. Türkiye ekonomisinin en önemli sorunlarında biri olan cari işlemler açığının ve özellikle bu açığa neden olan dış ticaret açığının giderilmesinde turizmin katkısı gittikçe artmaktadır. Bu çalışmada, turizm gelirlerinin dış ticaret açığını kapatmada olumlu yönde etkili olduğu gerçeğini desteklemek üzere ampirik bir analiz ortaya konulmuştur. Bu amaçla, 1984-2010 dönemini kapsayan aylık veriler kullanılarak Türkiye’de turizm gelirleri ile mal ihracatı-ithalatı (dış ticaret açığı) arasındaki ilişki, Johansen eşbütünleşme testi, hata düzeltme modeli ve Granger nedensellik yöntemi ile analiz edilmiştir. Elde edilen ampirik sonuçlara göre, turizm gelirleri ile dış ticaret açığı arasında anlamlı bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

Current Account Balance in Turkey and Importance of Tourism

Tourism that rapidly developing in Turkey as in the world undertakes a very big role in solving of the payments balance deficits. The contribution of tourism is increasing in eliminating the current account deficit which is one of the most important problems of Turkey's economy, and especially the foreign trade deficit which resulting from this deficit. In this study, have put forward an empirical analysis to support the fact that tourism incomes are a positive effect in reducing the foreign trade deficit. For this purpose, using monthly data covering the period 1984-2010, the relationship between tourism incomes and the export-import of goods (foreign trade deficit) in Turkey was analyzed by Johansen cointegration test, error correction model and Granger causality method. According to empirical results obtained, a significant causality relationship was identified between tourism incomes and foreign trade deficit.

PDF

___

Bahar, O. (2006), Turizm Sektörünün Türkiye’nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: Var Analizi Yaklaẟımı, Celal Bayar Üniversitesi, İ.İ.B.F, Yönetim Ve Ekonomi Dergisi, 13(2), 137-150.
Balaguer, J., & Cantavella-Jorda, M. (2002), Tourism As A Long-Run Economic Growth Factor: The Spanish Case, Applied Economics, 34(7), 877-884.
Barutçugil, İ. S. (1989), Turizm İşletmeciliği, 3. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Bulut, E. (2000), Türk Turizminin Dünya’daki Yeri Ve Dış Ödemeler Bilançosuna Etkisi, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 2(3), 71-86.
Cleverdon, R., & Edward, A. (1982), International Tourism To 1990, Elu Special Series, Cambridge Massachusetts: Abt. Books, No:4.
Crouch, G.I., & Ritchie, J.R.B. (1999), Tourism, Competitiveness And Societal Prosperity, Journal Of Business Research, 44(3), 137-152.
Çımat, A., & Bahar, O. (2003), Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi içindeki Yeri Ve Önemi Üzerine Değerlendirme, Akdeniz Üniversitesi Đ.Đ.B.F Dergisi, 3(6), 1-18.
Dıckey, D.A., & Fuller, W.A. (1979), Distribution Of The Estimators For Autoregressive Time Series With A Unit Root, Journal Of The American Statistical Association, 74, 427-431.
Dıckey, D.A., & Fuller, W.A. (1981), Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root, Econometrica, 49 (4), 1057-1072.
Dinçer, M.Z. (1993), Turizm Ekonomisi Ve Türkiye Ekonomisinde Turizm, istanbul: Đstanbul Üniversitesi Basımevi.
Erdoğan, H. (1996). Uluslararası Turizm, Bursa:Uludağ Üniversitesi Basımevi.
Göçer, İ. (2011), Türkiye Ödemeler Bilançosu Dengesinin Sürdürülebilirliği: Sınır Testi Yaklaşımı, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29, 263-278.
Gündüz, L., & Hatemi-J, A. (2005), Is The Tourism-Led Growth Hypothesis Valid For Turkey, Applied Economics Letters, 12(8), 499-504.
İlkin, A., & Dinçer, M.Z. (1991), Turizm Kesiminin Türk Ekonomisindeki Yeri Ve Önemi, Tobb Yayını, No:217, Ankara. Johansen, S. (1988), Statistical Analysis Of Cointegration Vectors, Journal Of Economic Dynamics And Control, 12(2-3), 231-254. Kar, M., Zorkiriẟçi, E. Ve Yıldırım, M. (2004), Turizmin Ekonomiye Katkısı Üzerine Ampirik Bir Değerlendirme, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 4(8), 87-112.
Kızılgöl, Ö. (2006), Türkiye’de Đhracata Ve Turizme Dayalı Büyüme Hipotezinin Analizi: Eẟbütünleẟme Ve Nedensellik Đliẟkisi, Akademik Bakış, 10, 1-19.
Kültür Ve Turizm Bakanlığı, Turizm Đstatistikleri, http://www.kultur.gov.tr
Lorde, T., Lowe, S., & Francıs, B. (2010), Do Tourism Receipts Contribute To The Sustainability Of Current Account Deficits in Barbados, Central Bank Of Barbados, Research Department, 1-34.
Malık, S., Chaudhry, I.S., Sheıkh, M.R., & Farooqı, F.S. (2010), Tourism, Ekonomic Growth And Current Account Deficit Đn Pakistan: Evidence From Co-İntegration And Causal Analysis, European Journal Of Economics, Finance And Administrative Sciences, No 22, 21-31.
Manisalı, E., & Yarcan, Ş. (1987), Türk Turizm Endüstrisi Araştırması, Turizm Bakanlığı Yayını, Ankara.
Marcouiller, D.W., Kim, K.K.., & Deller, S.C. (2004), Natural Amenities, Tourism And Income Distribution, Annals Of Tourism Research, 31(4), 1031-1050.
Olalı, H. Ve Timur, A. (1986), Turizmin Türk Ekonomisindeki Yeri, İzmir: Ofis Matbaacılık.
Ongan, S. (2008), The Sustainability Of Current Account Deficits And Tourism Receipts İn Turkey, The International Trade Journal, 22(1), 39-62.
Özkök, F., Tufan, E., & Hamarat, B. (2007, April-May), Effect Of Tourism İncome On Current Account Deficit İn Turkey, İnternational Tourism Biennial, Çanakkale, 250-261.
Tarı, R., & Yıldırım, D.Ç. (2009), Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye Đçin Bir Uygulama, Yönetim Ve Ekonomi, 16(2), 95-105.
Tosun, C., & Timothy, D.J. (2001), Shortcomings İn Planning Approaches To Tourism Development Countries: The Case Of Turkey, İnternational Journal Of Contemporary Hospitality Management, 13(7), 352-359.
Tosun, C., Timothy, D.J., & Öztürk, Y. (2003), Tourism Growth National Development And Regional Inequality İn Turkey, Journal Of Sustainable Tourism, 11(2&3), 133-161.
Türkiye İstatistik Kurumu (Tuik), http://www.tuik.Gov.tr/disticaretapp/menu.zul
WTO (World Tourism Organization), (1998), Economics Review Of World Tourism: Tourism Đn The Context Of Economics Crisis And The Dominance Of The Service Economy, Madrid.
WTO (2006), Tourism Market Trends,, 2006 Editions, http://www.unwto.org/facts/menu.html (Eriẟim Tarihi:15.08.2011).
WTO (2011), Tourism Highlights, 2011 Editions, http://www.unwto.org/facts/menu.html , (Eriẟim Tarihi:15.08.2011).