Kentsel Dönüşüm Süreçlerinin Kentsel Haklar Temelinde Değerlendirilmesi Gerekliliği

Hukuk kavramı Arapça hak kavramının çoğuludur. Tarihin bütün devirlerinde hukuk “hak” sahibi olanın koyduğu kurallar çerçevesinde belirmiştir. Bu anlamda güçlü olan, gücünün yettiği alan içerisindeki ilişki biçimlerini tayin etme ve düzenleme “hak”kına sahip olmuştur. İnsanlığın varolduğu günden bugüne gelinceye değin hukuk kavramı çeşitlenmiş ve insan hakları ana başlığı altında siyasal haklar, sosyal haklar, dayanışma hakları diye nitelendirilebilen bir şekilde yeni hak alanları belirmiştir. Bu hak alanlarının içeriklerinde eğitim hakkı, barınma hakkı, sağlık hakkı, engelli hakkı, çocuk hakkı vs. sayılabilir. Bu çalışma, insan hakları düşüncesinin son halkası olan ve dayanışma hakları içerinde yer alan kent hakkı (ya da kentsel haklar) kavramı çerçevesinde kentsel dönüşüm süreçlerini irdelemektedir. Son zamanlarda ülkemizde kamuoyunun gözünden kaçmayacak şekilde yoğun olarak konuşulan, tartışılan kentsel dönüşüm kavramını (ve süreçlerini) kentsel haklar kavramının gözünden incelemek ve değerlendirmek zorunlu bir hal almıştır. İyi örgütlenmemiş, gerçek bir katılımsal süreci işletmeyen, sosyal sonuçları düşünülmemiş (ya da umursanmamış) kentsel dönüşüm uygulamaları kentleri, gerçek bir insan hakları ihlalleri mekânına dönüştürmüştür. Bu nedenle kentteki insan hakkı ihlalleri üzerine düşünmek, kavramlar üretmek, yasalaştırmak ve bunu kent ve kentli birbirinden tamamen kopmadan bir an önce yapmak gereklidir. Kentler, sadece güçlü olanın hakkını tanımlayan ve koruyan bir hukuksal yapının cisimleşmiş hali olarak tanımlanamaz. Kentler birlikte yaşamı destekleyen ve besleyen mekânlar olmalıdırlar

Anahtar Kelimeler:

Kentsel Dönüşüm, Gecekondu, Kentsel Haklar

Kentsel Dönüşüm Süreçlerinin Kentsel Haklar Temelinde Değerlendirilmesi Gerekliliği

The term “law” in Turkish is the plural form of the term “right” in Arabic. In every period of the history, law has been appeared in the frame of the rules which are made by the owner of the “right”. In that sense, people who have the power had the “right” of predicting and regulating the interactions. Since the day human beings exist, the term “law” has been changed and became varied. Under the main title of human rights, numbers of “rights” categories were appeared; such as social rights, political rights, and solidarity rights. That study is examining the urban transformation processes by using the perspective of “right to the city” which is one of the newest subcategories of the solidarity rights. Examining the urban regeneration processes, which is also one of the most popular public debates in our country, is highly significant and necessary. There are numbers of mistakes we can observe in urban regeneration processes; such as absence of well-organized plans and ignorance of the public expectations. Because of these mistakes, urban regeneration processes violate the human rights. As a result, there is an urgent need for thinking about these human right violations, creating solutions and policymaking before these violations destroy the basic characteristics of the cities. Cities cannot be defined as the areas that protect the rights of the powerful ones. Cities have to be the areas that create and support the togetherness

Keywords:

Urban Regeneration, Gecekondus, Right To The City,

PDF

___

Akkoyunlu E., Kıvılcım (2008), “Kent Hakkı Üzerine Düşünceler”, Amme İdaresi Dergisi, 41 (4), 125-141.
Aras, M. Ö. - Alkan, L., (2007). Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Ankara Kent Makroformu Üzerinde Ekonomik, Politik, Sosyo-Kültürel Etkilerinin İrdelenmesi, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 2-6 Nisan 2007, Ankara.
Arslan, Hakan (2011), Sosyal Dışlanma ve Kentsel Haklar Bağlamında Türkiye’de Kentsel Dönüşüm: İzmir- Narlıdere Kentsel Yenileme Uygulaması (NARKENT Projesi) Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Ataöv, Anlı ve Osmay, Sevin (2007), “Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım”, METU JFA, 24 (2), 57-82.
Avrupa Kentli Hakları Deklarasyonu (Avrupa Kentsel Şartı), 1996. (Çev. Z. Yener ve K. Arapkirlioğlu) İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara. http://www.cankaya.bel.tr/oku.php?yazi_id=470
Avrupa Kentsel Şartı-2: Yeni Bir Kentlilik İçin (Çev. Manifesto, http://kisi.deu.edu.tr/yakup.ozkaya/UIKDocs_kentselsart_.pd f Aydan Erim)
Erder, Sema (1996), Bir Kent Kondu: Ümraniye, İletişim yayınları, İstanbul.
Ergun, Cem - Gül, Hüseyin (2010), “Barınma Hakkının İhlal Edilme Sürecinde Kentsel Dönüşüm Projeleri”, 2. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, Pamukkale Üniversitesi, 4-6 Kasım 2010, Denizli.
Habitat II (1996), Türkiye Ulusal Raporu ve Eylem Planı, İstanbul.
Harvey, David (2003), “Debates and Developments: The Right to the City”, International Journal of Urban and Regional Research, 27 (4), 939-941.
Işık, Oğuz – Pınarcıoğlu, Melih (2003), “Yoksulluğun Değişen Yoksulluğa”, Görüş Dergisi. Yoksulluktan Kuralsız
Kaboğlu, İbrahim (1996), Dayanışma Hakları, TODAİE, Ankara.
Kurtuluş, Hatice (2005), “Kentsel Dönüşüm: Toplumsal Dışlama, Yok Sayma” Evrensel Kültür Dergisi, Ağustos Sayısı.
Kurtuluş, Hatice (2008), “Kentsel Dönüşümün Politik Ekonomisi”, İktisat Dergisi, No: 499, 26-33.
Lee, Peter (1999), “Where are the Socially Excluded? Continuing Debates in the Identification of Poor Nighbourhoods” Regional Studies, 33, 483-486.
Radikal Gazetesi, 4 Ağustos 2013.
Radikal Gazetesi 29 Ağustos 2013.
Sadri, Hossein, “Kent Hakkından Kentte İnsan Haklarına”, Kent ve İnsan Hakları Sempozyumu, 13-14 Kasım 2009, İstanbul.
Shirley and Smith, C. (2002), “Integrated Water Management as a Tool for Sustainable Urban Regeneration”, The Sustainable City II, Urban Regeneration and Sustainability, MFK Group, Stevenage, UK.
Sönmez, N. Özdemir (2006), “Düzensiz Konut Alanlarında Kentsel Dönüşüm Modelleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Planlama Dergisi, 2006/2, 121-127.
Şen, Besime (2008), “Kentsel Dönüşüm: Kavramsal Karmaşa ve Neoliberalizm”, İktisat Dergisi, No: 499.
Tekeli, İlhan (2001), Modernite Aşılırken Kent Planlaması, İmge Kitabevi, Ankara.
Thorns, David C. (2004), Kentlerin Dönüşümü, Soyak Yayınları, İstanbul.
Toprak, Zerrin (2008), Kent Yönetimi ve Politikası, Birleşik Yayınları, İzmir.
Torlak, S. Evinç ve Önez, Zuhal (2005), “Bir Katılım Modeli Olarak Yerel Gündem 21’e Bakış”, Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar, Ed. Özgür, H., Kösecik, M., 649- 673, Nobel Yayınları, Ankara.
Türker, P. A. Devecigil, (2003), An Agent Oriented Approach to the Analysis of Urban Transformation Process: Ankara Dikmen Valey within the Context of Sustainable Urban Development, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Orta Doğu teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
UNESCO-UN-HABITAT-ISS, 2005. Urban Policies and The Right to the City, Discussion Paper for Seminar, Paris, http://www.hicnet.org/articles.php?pid=1686 2005). (18 March
Uzunçarşılıoğlu, Cihan Baysal (2010), İstanbul’u Küresel Kent Yapma Aracı Olarak Kentsel Dönüşüm ve Ardındaki Konut Tutunamayanlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uzunçarşılıoğlu, Cihan Baysal (2012), “Kentsel Dönüşüm Söyleminin http://cihanuzuncarsilibaysal.blogspot.com/2012/08/kentsel- Gizlediği donusum-soyleminin-gizledigi.html (30.08.2013).