Niğde Müzesi Tyana Darplı Roma İmparatorluk Dönemi Sikkeleri

Niğde ili Bor ilçesi Kemerhisar kasabasında yer alan Tyana Antik Kenti’nin önemli yol güzergâhlarında olması, tarım ve madencilik açısından zengin bir bölgede yer alması, erken çağlardan başlayarak günümüze kadar yerleşim yeri olmasını sağlamıştır. Tyana Antik Kenti’nde ilk yerleşme izleri, MÖ 1600 civarı, Hititler dönemine tarihlendirilir. Sonrasında antik kent, Geç Hitit, Roma ve Bizans döneminde de yerleşme görmüştür. Ancak Tyana Antik Kenti’nde en parlak dönem, Roma Çağı’nda yaşanmıştır. Makaleye söz konusu sikkeler, Tyana Antik Kenti’nde darp edilen Roma Dönemi’ne ait sikkelerden oluşmaktadır. Bu sikkelerin ön yüzünde yer alan imparatorlar, sırasıyla Traianus MS 98-117 (Magistrate T. Pomponius Bassus), Hadrianus (MS 117-138), Antoninus Pius (MS 138-161), Marcus Aurelius (MS 161-180), Septimius Severus (MS 193-211), Caracalla (MS 198-217) ve imparatoriçe Iulia Domna (MS 196-211)’dır. Bu sikkelerin arka yüzlerinde çeşitli tanrı, tanrıça, kahraman, kent kurucusu ve hayvan betimleri yer almaktadır. Bu çalışma ile Tyana antik kentinde tapınım gören kültlerin ve kentin kuruluşuna ait izlerin sikkeler aracılığı ile tespit edilmesi amaçlanmıştır. Aynı zamanda o dönemdeki sosyal, siyasal gelişmelerin ve Romalılaştırma ile kolonizasyon hareketlerinin sikkelere yansımaları, ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Tyana, Kent Kurucusu, Romalılaştırma, Koloni, Tyche

Tyana Minted Roman Imperial Period Coins in Niğde Museum

The ancient city of Tyana, located in the town of Kemerhisar in the Bor District of Niğde Province, had been on important road routes, MS located in a region rich in agriculture and mining, and has enabled it to be inhabited from the early ages to the present day. The first traces of settlement in the ancient city of Tyana are dated to the Hittite period around 1600 BC. Afterwards, the ancient city was also settled during the Late Hittite, Roman and Byzantine periods. However, the silver age in the ancient city of Tyana was experienced in the Roman Age. The coins in question in the study consist of the coins from the Roman period minted in the ancient city of Tyana. The emperors on the face of these coins are, respectively, Trajan AD 98-117 (Magistrate T. Pomponius Bassus), Hadrian (A. D. 117-138), Antoninus Pius (AD 138-161), Marcus Aurelius (AD 161-180), Septimius Severus (AD 193-211), Caracalla (AD 198-217) and empress Julia Domna (AD 196-211) There are various depictions of gods, goddesses, heroes, city founders and animals on the reverse sides of these coins. It MS aimed to determine the cults worshipped in the ancient city of Tyana and the traces of the foundation of the city through coins in this study. Furthermore, the reflections of the social and political developments of that period and the Romanization and colonization movements on the coins are tried to be revealed.

Keywords:

Tyana, City Founder, Romanization, Colony, Tyche,

PDF

___

Açıkgöz, F. (2019). Tyana Antik Kenti ve Kentte Gerçekleştirilen Kazı Çalışmalarının Tarihçesi. O. Doğanay (Ed.). Tyana Kazı ve Araştırmalar I, (ss. 19-20). İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Albrigt, W. F. (1922). A. Misunderstood Syrian Place Name Dana and Tyana. The American Journal of Philology, 43(1), 74-75.
Baydur, N. (1999). İmparator Iulianus, İstanbul, Arkeoloji ve Sanat.
Berges, D. & Nollé, J. (2000). Tyana Archäologisch-historische Untersuchungen zum südwestlichen Kappadokien, (C. I-II). Vol., Bonn.
Charlesworth, M. P. (1926). Trade-Routes and Commerce of the Roman Empire. Cambridge
Cohen, G. M. (1995). The Helenistic Settlements İn Europe, The Islands And Asia Minor, (Hellenistic Culture and Society, 17) Berkeley-Los Angeles-London.
Doğanay, O. & İşler, B. (2019). Geç Antik Çağdan Günümüze Tyana (Kemerhisar). Akdeniz Sanat, 13, 639-648.
Doğanay, O. & Tuncer, M. (2019). Tyana Antik Kenti ve Kemerhisar Beldesinin Turizm Potansiyeline Yönelik Gözlemler ve Öneriler. O. Doğanay (Ed.). Tyana Kazı ve Araştırmalar I, (ss. 163-170). İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Evren, M. (2019). Tyanalı Apollonius ve Yunan/Roma Medeniyetine Katkıları. O. Doğanay (Ed.). Tyana Kazı ve Araştırmalar I, (ss. 137-162). İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Ganschow, T. (2018). Münzen von Kappadokien: Sammlung Henseler. I ve II Gephyra 5, İstanbul, Ege.
Gurney, O. R. (1961). Hittites, London.
Harper, R. P. (1976). Tyana, The Princeton Ennylopedia of Classical Sites, (Ed. R. Stillwell) Princeton-New Jersey, 942.
Hild, F. & Restle, M. (1981). Kappadokien (Kappadokia, Charsianon, Sebasteia und Lykandros) Tabula Imperii Byzantini, Band 2, Wien.
Imhoof- Blumer, F. (1902). Kleinasitiische Münzen, Wien.
Imhoof- Blumer, F. (1977). Zur Griechischen und Römischen Münzkunde, Hildesheim, Newyork.
İşler, B. (2019). Tyana (Kemerhisar) Kazılarında Ele Geçen Kemik Sarraf Terazileri. O. Doğanay (Ed.). Tyana Kazı ve Araştırmalar I, (ss. 93-103). İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Karasu & İşler (2022). Tyana (Kemerhisar) Kazısı Geç Osmanlı Dönemi Fincan ve Lüle Buluntuları. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (3), 269-288.
Kınal, F. (1991). Eski Anadolu Tarihi. Ankara, Türk Tarih Kurumu.
Ksenephon, Anabasis Onbinlerin Dönüşü. (T. Gökçöl, Çev). İstanbul, Sosyal yayınları, 1998.
Kurt, M. & Bulut, E. (2019). Helenistik ve Roma Dönemlerinde Tyana. O. Doğanay (Ed.). Tyana Kazı ve Araştırmalar I, (ss. 63-81). İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Lebreton, S. (2013). Quelques éléments de réflexion sur l’étude de la Cappadoce. H. Bru, G. Labarre (Ed.), L’Anatolie des peuples, cités et des cultures (IIe millénaire av. J. -C. – Ve siècle ap. J. -C. ), 1, (pp. 183-206). Besançon.
Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor to the End of the Third Century After Christ, (Vol. I-II). New Jersey, Princeton University Press.
Maricq, A. (1958). Classica et Orientalia, 5. Res Gestae Divi Saporis. Syria, 35, 295-360.
Mitchell, S. (1993). Anatolia: Land, Men and Gods in Asia Minor, The Rise of the Church,(Vol. I-II). Oxford, Clarendon Press.
Öcal, T. (2010). Antik Tyana Şehrinden Günümüz Kemerhisar’a Kadar Olan Yerleşmenin Tarihsel Süreci. Marmara Coğrafya Dergisi, 22, 388-408.
Ramsay, W. M. (1960). Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, İstanbul, Ege.
Robert, L. (1946). Hellenica Recueil ḊÈpicraphie De Numismatique Et ḊAntiquitѐs Grecques, (Vol. II). Paris.
Ruge, W. (1948). Tyana, Pauly-Wissowa-Kroll, Real Encyclopädie der klassischen Altertumswissenschaft, VIIA (2), 1630-1642.
Strabon (2000). Geographika, Antik Anadolu Coğrafyası, XII-XIII-XIV (A. Pekman, Çev.) İstanbul.
Syme, R. (1995). Anatolica, Studies in Strabo (A. Birley, Ed.) Oxford.
Şener, H. H. (2019). Tyana Kenti’nin Roma İmparatorluk Dönemi Sikke Basımları O. Doğanay (Ed.). Tyana Kazı ve Araştırmalar I, (ss. 105-136). İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Tekin, O. (2008). Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş. İstanbul İletişim Yayıncılık.
Tekin, O. (2009). Antik Sikkeler ve Simgeler. Sikkeler Ne Anlatır? Orta çağ Anadolu Sikkelerinde Simgeler ve Çokkültürlülük (ss. 13-27). İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
Texier, C. (1862). Asie Mineure Description Geographique, Historiquѐ Des Provinces Et Des Villes De La Chersonnѐse ḊAse, Paris.
Ünlüler, Y. (2019). Tyana Antik Kenti’nde Sondaj Kazı Çalışmaları. O. Doğanay (Ed.). Tyana Kazı ve Araştırmalar I, (ss. 43-54). İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Williams, F. (1996). Xenophon’s Dana and the Passage of Cyrus Army over the Taurus Mountains. Historia: Zeitschrift für Alte Geschicte, 45(3), 284-314.
Yiğit, T. (2000). Tabal. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, 40(3-4), 177-189.