İslam Kültüründe Yedi İklim Anlayışı ve Manzume-İ Yedi İklim

Coğrafya, bir yeryüzü parçasını, bir bölgeyi, bir ülkeyi belirleyen ve niteleyen fiziksel, ekonomik, biyolojik, insansal ve siyasal gerçekliklerin tümü olarak tanımlanabilir. Bu sözcük, Yunanca gaia ve gráphein sözcüklerinden türemiştir. Coğrafya, insanın yaşadığı bölgeyi anlamlandırmasını sağlar. Bu bilim sayesinde kişi yaşadığı veya bulunduğu yerin fiziksel özelliklerini bilir ve bu bilgiler sayesinde hareket tarzına yön verir veya geleceğini şekillendirir. Dolayısıyla insan, bulunduğu coğrafyadan ayrı düşünülemez. Her bölgenin kendine has coğrafik özellikleri vardır. Bu sebeple bu bölgelerin nerede başladığı ve nerede bittiğini bilmek çok önemlidir. Her coğrafyanın kendine özel fiziksel özellikleri, kendine özel insanları olduğu gibi kendine özel yönetim anlayışları da doğmuştur. Bundan dolayı seyahat eden insanlar için bu bilgiler hayati önem arz etmeye başlamıştır. Bölgelerin dağları, şehirleri, ırmakları, denizleri, gölleri, tepeleri ve her türlü coğrafik ve siyasal özellikleri bu bölgeleri anlatan kitaplarda yer almaya başlamıştır. Güneş ışınlarının dünyaya düşme açısı da bu sınıflandırma ve bölgelendirmede esas olup İslam coğrafyacıları bilinen dünyayı yedi ayrı bölgeye ayırarak anlatmışlardır. Her biri, eserlerinde geniş anlatımlarla bu yedi coğrafi bölgeyi sistematik olarak incelemeyi ve tespit etmeyi amaç edinmiştir. Yapılan değerlendirmeler, büyük bir bilgi yığını oluşturmuştur. Makalede ele alınan yazma eserde de bu yedi iklim şiirsel bir dille tasvir edilmektedir. Bu şiirsel tasvirin yanı sıra teori kısaca özetlenmiştir. Makalede önce yedi iklim anlayışına dair görüşler sunulmaya çalışılacaktır. Daha sonra makalede ele alınan yedi iklim manzumesinin incelemesi yapılacak ve literatürle karşılaştırması yapılarak kapsamı irdelenecektir. Sonuç olarak bu teori çerçevesinde gelişen yedi iklim kültüründeki yeri ve önemi tespit edilecektir.

The geography can be defined as all of the physical, economic, biological, human and political realities that define and characterize a piece of earth, a region, a country. This word is derived from the Greek words gaia and gráphein. Geography allows people to make sense of the region they live in. Thanks to this science, the person knows the physical features of his / her place of residence and thanks to this information, he / she directs the style of movement or shapes his / her future. Therefore, human beings cannot be considered separately from their geography. Each region has its own geographical features. For this reason, it is very important to know where these regions begin and where they end. Every geography has its own physical characteristics, its own unique people, as well as its unique management approaches. Therefore, this information has become vital for people traveling. The mountains, cities, rivers, seas, lakes, hills and all kinds of geographical and political features of the regions have begun to appear in the books describing these regions. The angle of sun rays falling on the world is also essential in this classification and zoning, and Islamic geographers have described the known world in seven regions. Each of them aims to systematically analyse and identify these seven geographical regions, with extensive explanations in their works. The evaluations made a large stack of information. The manuscript described in the article also depicts these seven geographical regions in a poetic language. In addition to this poetic depiction, the theory is briefly summarized. In the article, firstly, opinions on seven geographical regions concepts will be presented. Later, the seven geographical regions poems discussed in the article will be analysed and their scope will be examined by comparing them with the literature. As a result, its place and importance in the seven geographical regions cultures developed within the framework of this theory will be determined.

___

  • Ağarı, M. (2006). “İslam Coğrafyacılarında Yedi İklim Anlayışı”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, 195-214.
  • Ahmed Rıfat, Lügat-ı Tarihiyye ve Coğrafiyye. İstanbul, Mahmud Bey Matbaası, h. 1299 / m. 1881.
  • Ak, M. (2012). “İklim”, TDV İslam Ansiklopedisi (1. bs., C. 22). İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Belge, R. & Şahin, C. (2016). “İbn Haldun’da Coğrafi Determinizm”, Akademik Bakış Dergisi, 57, 439-467.
  • Ebu’l- Fida (2017). Ebu’l Fida Coğrafyası/ Takvimü’l- Büldan. İstanbul, Yeditepe Yayınları.
  • İbn Haldun (1990). Mukaddime I, II, III, Şark İslam Klasikleri. İstanbul, MEB Yayınları.
  • İpşirli, M. (2008). “Şah”, TDV İslam Ansiklopedisi (1. bs., C. 35). İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Okşar, Y. (2018). “Din ve Coğrafya İlişkisi: Şemsü'd-Din es-Semerkandî ve İbn Haldûn’un Yedi İklim Anlayışlarının Karşılaştırmalı Analizi”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1035-1069.
  • Pala, İ. (2015). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü (26. bs.). İstanbul, Kapı Yayınları.