PROFESYONEL MUTFAK ÇALIŞANLARININ CAM TAVAN SENDROMU ALGILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Dünya çapında son zamanlarda kadın çalışanların iş yaşamına aktif katılımlarındaki etkileyici artış, refah seviyesinde, kültürel yapıda ekonomik yapıda meydana gelen değişim ve gelişimlerin bir sonucu olarak kabul edilebilir. Kadınların iş yaşamına katılımı açısından ele alındığında, kadınlar için iş hayatı birçok kazanım ve engelleri barındırmaktadır. Son yıllarda iş yaşamına aktif katılımı çoğalan kadınların yönetim kademelerine yükselmesi ise aynı oranda olmamaktadır. Bu durum pek çok sebebe bağlıdır ancak araştırmalar kadınların görünmez bir cam tavan etkisi sebebiyle üst düzey pozisyonlara yükselemediğini göstermektedir. Cam tavan kadınların kurumsal merdivenden yönetim ve yönetici pozisyonlarına ilerlemesini engelleyen, başarı ve liyakatlerini görmezden gelen görünmez ve yapay engelleri nitelendirmektedir. Çalışmamızda kadın iş gücü, cam tavan sendromu kavramı ve özellikleri teorik olarak incelenmiş ve Sakarya Aşçılar ve Pastacılar Derneği üyesi 51 profesyonelle görüşme yapılmıştır. Çalışma için Ardahan Üniversitesi Akademik Etik Kurul izni alınmıştır. Pandemi koşulları sebebiyle Google Formlar vasıtasıyla oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla elde edilen sonuçlar, fenomenolojik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre kadın ve erkek çalışanların cam tavan sendromuna dair algı ve tutumları değerlendirilmiş ve kadınların iş yaşamında karşılaştıkları engeller ortaya konularak bu engelleri aşmaya yönelik birtakım önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler:

Kadın İşgücü, Cam Tavan Sendromu, Kadın Yönetici, Gastronomi, Mutfak

A RESEARCH ON THE PERCEPTIONS OF GLASS CEILING SYNDROME OF PROFESSIONAL KITCHEN WORKERS SUMMARY

The impressive increase in the active participation of female employees in business life around the world can be accepted as a result of the changes and developments in the cultural and economic structure. When considered in terms of women's participation in business life, business life for women contains many gains and obstacles. The rise of women, whose active participation in business life has increased in recent years, to management levels is not at the same rate. This is due to many reasons, but research shows that women are not promoted to senior positions due to the invisible glass ceiling effect. The glass ceiling characterizes the invisible and artificial barriers that prevent women from moving up the corporate ladder to managerial and managerial positions, ignoring their success and merit.

Keywords:

Female Labor, Glass Ceiling Syndrome, Female Manager, Gastronomy, Kitchen,

PDF

___

Akman, S., & Erbil, K. (2018). Modern Yaşamın Sanayi Devrimi İle Birlikte Mutfakta Kadına Etkileri. ASOS Journal-The Journal of Academic Social Science(86), 284-292.
Aldan, A., & Öztürk, S. (2020). Kadın İşgücüne Katılımında Artışın Belirleyicileri: Kuşak Etkisinin Ayrıştırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 21(2), 141-156.
Aşkın, E. Ö. (2015). Kadınların İşgücü Piyasasındaki Konumlarını Etkileyen Faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(1), 43-66.
Aydağ, P. (2012). Turizm sektöründe cam tavan sendromu: Adana ve Hatay illerindeki 4-5 yıldızlı konaklama işletmeleri ve IATA üyesi seyahat acentaları üzerine bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hatay.
Barutçugil, İ. (2002). İş Hayatında Kadın Yönetici. İstanbul: Kariyer Yayınları.
Bozdoğan, A. C. (2020). Cam Tavan Sendromunun Örgütsel Bağlılığa Olan Etkisi Ve Bir Uygulama. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İşletme Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Şanlıurfa.
Cotter, D., Hermsen, J., Ovadia, S., & Vanneman , R. (2001). The glass ceiling effect. Social Forces 80(2), 666-681. Social Forces, 666-681.
Çelik, M., & Şahingöz, A. (2018). İş Yaşamında Cinsiyet Ayrımcılığı: Kadın Aşçılar Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 370-383.
Dağaşan, G. (2017, Temmuz). Otel Mutfaklarına Gire(meye)n Kadınlar. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Mersin.
Dedeoğlu, S. (2009). Eşitlik mi Ayrımcılık mı? Türkiye’de Sosyal Devlet, Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Kadın İstihdamı. Çalışma ve Toplum(2), 41-54.
Diker, O., Taşpınar, O., & Soylu , Y. (2017). İstanbul/Beyoğlu-Taksim Bölgesindeki 4-5 Yıldızlı Otel Mutfak Personelinin Çelişki Duygulu Cinsiyetçilik Düzeyleri İle Kadın Çalışanlara Yönelik Tutumları İlişkisinin İncelenmesi. Journal of Life Economics, 4(4), 125-142.
Dreher, G. F. (2003). Breaking the Glass Ceiling: The Effects of Sex Ratios and Work-Life Programs on Female Leadership at the Top. Human Relations, 56(5), 541-562. doi:10.1177/0018726703056005002
Druckman, C. (2010). Why Are There No Great Women Chef's? Gastronomica, 10(1), 24-31.
Ecevit, Y. (2003). Toplumsal Cinsiyetle Yoksulluk İlişkisi Nasıl Kurulabilir? Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 83-88.
Garrigos, J. A., Haddaji, M., & Segovia, P. G. (2020). Gender Discrimination in Haute Cuisine: A Systematic Literature and Media Analysis. International Journal of Hospitality Management(89). doi:10.1016/j.ijhm.2020.102569
Geertzen, S. (2017). The Road to Equality- What are the factors that influence the glass ceiling in the private sector in Lima, Peru? Master thesis in International Public Management and Policy. Rotterdam, Hollanda: Erasmus University Rotterdam.
Günden, Y. (2011). Konaklama İşletmelerinde Çalışan Kadın Yöneticilerin Karşılaştıkları Cam Tavan Engelleri Ve Muğla Örneği. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Muğla.
Harris, D. A., & Giuffre, P. (2010). "The Price You Pay": How Female Professional Chefs Negotiate Work and Family. Gender Issues(27), 27-52.
Hymowitz, C., & Schellhardt, T. (1986). The Glass Ceiling: Why Women Can‟s Seem to Break the Invisible Barrier that Blocks them from the Top Jobs. The Wall Street Journal, 1573-1592.
İnce, Ş. (2016). Şeflerin Savaşı: Profesyonel Mutfaklarda Erkek ve Kadın Şefler. Moment Dergisi, 3(2), 409-435.
İpçioğlu, İ., Eğilmez, Ö., & Şen, H. (2018). Cam Tavan Sendromu: İnsan Kaynakları Yöneticileri Bağlamında Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(25), 686-709.
Jackson , J., & O’Callaghan, E. (2009). What do we know about Glass Ceiling Effects? A Taxonomy and Critical Review to Inform Higher Education Research. Research Higher Education, 50, 460-482.
Jahangirov, N. (2012). Kültürel Bir Değişken Olarak Güç Mesafesi Ve Cam Tavan Engeli Arasındaki İlişkiler Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dış Ticaret Eğitimi Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karakılıç, N. Y. (2019). Evaluation of Glass Ceiling Syndrome in Terms of Gender Discrimination Perception. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(2), 214-233.
Keskin, E., & Kızılırmak, İ. (2020). Mutfak Departmanında Çalışan Kadınlar: Cinsiyet Ayrımcılığı Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(69), 1210-1218.
Kızıldağ, D. (2018). Yönetimde Kadın Sorunsalı. Yönetim Araştırması Dergisi, Çalışma Ahlakı Özel Sayıs, 14(1-2), 48-69.
Kozak, M. (2017). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Kurnaz, A., Kurtuluş, S. S., & Kılıç, B. (2018). Evaluation of Women Chefs in Professional Kitchens. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3), 119-132.
Lockwood, N. (2004). The Glass Ceiling: Domestic and International Perspectives. Human Resource Magazine Research Quarterly, 1-10.
Martin, G. (2009). Glass Ceiling. 28.03.2021 tarihinde https://glassceiling.info/about-glass-ceiling-info/ adresinden alındı
Mizrahi, R., & Aracı, H. (2010). Kadın Yöneticiler Ve Cam Tavan Sendromu Üzerine Bir Araştırma. Organizayon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 149-156.
Moore, D. (1995). Role Conflict: Not Only for Women? A Comparative Analysis of 5 Nations. International Journal of Comparative Sociology;, 36(1), 17-35.
Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi. Ege Akademik Bakış, 10(4), 1217-1230.
Pehlivan, İ. (1995). Yönetimde Stres Kaynakları. Ankara: PEGEM.
Powell, G., & Butterfield, A. (1994). Investigating The ‘’Glass Ceiling’’ Phenomenon: An Empirical Study of Actual Promotions to Top Management. The Academy of Management Journal, 37(1), 68-86.
Sezen, B. (2008). Örgütlerde kadın çalışanların karşılaştıkları cam tavan engeli: orta ve büyük ölçekli otel işletmelerinde bir araştırma. Çanakkale Onsekizmart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale.
Şen, H. (2017). Cam tavan sendromuna yol açan faktörler ve çıkış yollarının incelenmesi: insan kaynakları yöneticileri bağlamında bir araştırma. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bilecik.
T.C. Başbakanlık. (2008). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı 2008–2013. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. 01.04.2021 tarihinde https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/6314/toplumsal-cinsiyet-e%C5%9Fitli%C4%9Fi-ulusal-eylem-plan%C4%B1-2008-2013.pdf adresinden alındı
Taşkın, E., & Çetin, A. (2012). Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Algısının Cam Tavanı Aşma Stratejilerine Etkisi: Bursa Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(33), 19-34.
Tekindal, M., & Arsu, Ş. U. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 153-182.
Telli, B. (2020, Mayıs). Katılım Bankalarında Çalışan Kadın Personellerin Cam Tavan Algılarının Belirlenmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası Finans Ve Katılım Bankacılığı Anabilim Dalı Uluslararası Finans Ve Katılım Bankacılığı Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü .
Tümüklü, A. (2000). Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 543-559.
UNDP. (2018). Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri. Ankara: UNDP Türkiye. 30.03.2021 tarihinde https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainable-development-goals.html adresinden alındı
Üzmez, S. (2015). Milliyet. 15.04.2021 tarihinde https://www.milliyet.com.tr/cadde/sureyya-uzmez/kadin-ascilarin-yukselisi-2050038 adresinden alındı
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, İ., & Akay, E. (2020). Gastronomi Sektöründe Kadınların Durumunun Değerlendirilmesi. International Journal of Social and Economic Sciences-IJSES, 10(2), 81-86.