OSMANLI ÖNCESİNDE ALTIN ORDA DEVLETİ DIŞ İLİŞKİLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

1220’li yıllardan sonra Asya ve Ön Asya’yı sarsan Moğol istilasının ortaya çıkardığı yeni siyasi oluşumlardan biri de Altın Orda İmparatorluğudur. Volga kıyılarındaki Bulgar Türklerini, Güney Rusya bozkırlarındaki Kıpçakları, Hazarları, Slavları, Harezm, Hazar bölgesindeki vilayetler ve Kafkas memleketleri de dahil olmak üzere kurulan bu büyük imparatorluğun başında, Cengiz’in torunu ve Cuci’nin oğlu Batu Han bulunuyordu. Nitekim 1257’de tahta Batu Han’ın kardeşi Berke Han geçecek ve İslamiyet’i kabul ederek, bu anlamda Altın Orda Devleti’ne katkı sağlayan hem siyasi hem ekonomik olarak önemli ittifaklar yapacaktı. Ayrıca bir taraftan Çağatay prensleriyle diğer taraftan da İlhanlı hükümdarı Hülagü ile uzun mücadelelere girişecek, diğer taraftan da İran Moğolları ile Suriye’de ağır bir mücadele halinde bulunan Mısır-Suriye Memluk imparatorluğu ile, Sultan Baybars zamanından başlayarak, diplomatik münasebetler kuracaktı. Bu bakımdan biz de bu çalışmamızda Altın Orda Devleti’nin devletleşme sürecinde ortaya koyduğu diplomatik bazı ilişkileri inceleye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler:

Altın Orda, Ruslar, Memluklular, Selçuklular

PDF

___

Tiesenhausen, W. De, (1941). Altınordu Devleti Tarihine Ait Metinler, (Çev.: İsmail Hakkı İzmirli), İstanbul: Maarif Matbaası.
Baypars, R. (1941). Baypars Tarihi, (Çev.:M. Şerefüddin Yaltkaya ), C. 2, İstanbul: Maarif Matbaası.
Köprülü, F. (1941). Altın Orda’ya Ait Yeni Araştırmalar, Belleten, C. V, s. 397, Ankara, TTK.
Orkun, Hüseyin N. (1946). Türk Tarihi- III, Ankara: Akba Kitabevi.
Cahen C. (1968). Pre-Ottoman Turkey- A General Survey of The Material and Spiritual Culture and History (1071-1330), London- Englan: Sidgwick & Jackson Publising.
Râsonyı, L. (1988). Tarihte Türklük, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Akdağ, M. (1974). Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi (1243-1453), C. 1, İstanbul: Cem Yayınları.
Kafalı, M. (1976). Altın Orda Hanlığının Kuruluş Ve Yükseliş Devirleri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yay.
Ostrogorsky G. (1981). Bizans Devleti Tarihi, (Çev.: Fikret Işıltan), Ankara: TTK.
Gürün, K. (1984). Türkler ve Türk Devletler Tarihi, İstanbul: Bilge Yayınları.
Spuler, B. (1987). İran Moğolları, (Çev.: Cemal Köprülü), Ankara: T.T.K.
Baştav Ş. (1989). Bizans İmparatorluğu Tarihi¬-Son Devir Osmanlı-Türk Münasebetleri- (1261-1461), Ankara: Türk Kültürnü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Grousset, R. (2006). Bozkır İmparatorluğu, (Çev.: M. Reşat Uzmen ), İstanbul: Ötüken Yay.
Hacı, Ö. (2009). Çengiz-Name, (Hazırlayan.: İlyas Kamalov), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Vasiliev, A. A. (2015). Bizans İmparatorluğu Tarihi, (Çev.: Tevabil Alkaç), İstanbul: Alfa Yay.
Melville, C. (2009). Anatolia Under The Mongols, Byzantium to Turkey (1071-1453), Vol. 1, Cambridge- England: Cambridge University Press.
Ciociltan, V. (2012). The Mongols and The Black Sea Trade in the Thirteenth and Fourteenth Centuries, Boston-USA: Brill Publising.
Yakubovskiy, A. YU. (2000), Altın Odu ve Çöküşü, (Çev.: Hasan Eren ), Ankara: T.T.K.
Öztürk, Y. (2004). Özü’den Tuna’ya Kazaklar-1, İstanbul: Yeditepe Yay.
Fahreddin, R. (2003). Altın Orda ve Kazan Hanları, (Çev.: İlyas Kamalov), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Özbek, S. (Mayıs 1999). Türkiye Selçukluları- Memluk Münasebetleri (1250- 1277), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 1, S.2, s. 49.
Sevim, A.- Merçil, E. (1995). Selçuklu Devletleri Tarihi- Siyaset, Teşkilat ve Kültür-, Ankara: TTK.
Vernadsky G. (2007). Moğollar ve Ruslar, (Çev.: Eşref Bengi Özbilen), İstanbul: Selenge Yayınları.
Vernadskiy G. (Şubat 1939). Mikhail Paleolog Devrinde Altınordu, Mısır ve Bizans Devletleri Mütekabil Münasebetleri, Ülkü Halkevleri Dergisi, XII/72, s. 526, Ankara.
Holt, P. M. (1999). Haçlılar Çağı 11. Yüzyıldan 1517’ye Yakındoğu, (Çev.: Özden Arıkan), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Yiğit, İ. (2008). Memlukler (1250-1517), İstanbul: Kayıhan Yayınları.
Kamalov, İ. (2009). Altın Orda ve Rusya (Rusya Üzerindeki Türk-Tatar Etkisi), İstanbul: Ötüken Yay.
Yuvalı, A. (1994). İlhanlılar Tarihi-I, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
Şeşen, R. (2009). Sultan Baybars ve Devri (1260-1277), İstanbul: İsar Vakfı Yayınları.
Lemerle, P. (1994). Bizans Tarihi, (Çev.: Galip Üstün), İstanbul: İletişim Yayınları.
Çelik A.- Güler, Ö. (2010). Altın Orda İmparatorluğu, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, C. 95, S. 188, s. 142-143.
Clot, A. (2005). Kölelerin İmparatorluğu Memlukların Mısır’ı (1250-1517), (Çev.: Turhan Ilgaz), İstanbul: Epsilon Yayınları.
Kamalov, İ.- Mirgaliyev, İ. (Kış 2008). Altın Orda-Osmanlı Münasebetleri, Akademik Bakış, C. 2, S. 3, (ss. 187-198), s. 196-97. İstanbul.
Bi. M. (2011), Kafkas Tarihi, C. 2, Ankara: Berikan Yayınları