Kırgızlar ve oyratlar: Çoroslar - cungar adı nerden gelmiştir?

Kırgızların ve Oyratların tarih ve kültür ilişkileri Moğol saldırılarına kadar şekillenmeye başlamıştır. Bu ilişkiler Naymanların, ondan sonraki Karahıtayların saldırılarından sonra da devam etmiştir. Sonuçta, bir devlet olan Kırgızlar Yenisey ve Tanrı Dağı Kırgızları olarak ikiye ayrılmışlar. Ayrıca Yenisey Kırgızları ile Oyratlar, ondan sonra Cungarlar (Oyrat - Kalmuklar) siyasi-ekonomik açıdan yakın alakalarda bulunmuşlar.1399da Yenisey Kırgızları Oyratlar ile birlikte devlet kurdular. Devlet yöneticisi Kırgız soylu olan Munke-Temir (Güylüçü-kaşka) olduğu bilinmektedir. Bu devlet Çin (Min) kaynaklarında da-dan (Tatar) adıyla belli olmuştur. Sonraki OyratlarınCungariya (Züüngar) devleti de Merkezi ve Orta Asyada etkisi büyük önemli devletlerin birisi olduğu bellidir. Devleti kuranlar aristokrat (soylu) çoros boyundan çıkmışlar.Bu soydan olan hükümdarlar başka devletlerde de etkili oldukları hakkında makalemizde ele alınacaktır.

Kyrgyz and the oirot: Choros. where does the name zhungar come from?

Historicalandculturalrelationship of theKyrgyzandOirat had takenshapeuntilthe Mongolonslaught. Theserelationshipscontinuedduringtheattack of theNaimansandlateruntilKarakhitaisattack. As a result; Kyrgyzstatewasdividedintotwo as YeniseiKyrgyzandTengirtooKyrgyz. Additionally, YeniseiKyrgyzandtheOirats,andthenZhungars (Oirat-Kalmyk) had politicallyandeconomicallycloserelations. In 1399,YeniseiKyrgyzfounded a statewithOirats. It is knownthattherulerMunke-Temir (GüylüchüKashka) was of Kyrgyzorigin. Thisstate is mentioned as da-dan (Tatar) in Chinesesources. It is alsoknownthatthelaterstate of theOirats, ZhungariaState (Züüngar),was a significantstatewithgreatimpact in Central Asia. State-founderswerefromthearistocraticChorosclan. It is alsoinvestigated in thearticle how therulersfromthisclanwereinfluential in otherstates.

PDF

___

HoytSanci. Obzoroyratskoyistorii. (www.kyrgyz.ru/?page=90Elista. 2010).
Erdniev U.E. Каlmıкi: İstoriko-etnografiçeskiyeoçerki. Elista, 1985. 288 s.
Avlyaev G.O. Proishojdeniyekalmıtskogonaroda. 9. yy. ort. 18.yy. 1. çeyreği. -Elista,1994.
Moyiseev V.A. Jungarskoyehanstvoikazahi XVII-XVIII vv. Almatı, 1991.
Sançirov V.P. İlethelSastir kak istoçnikpoistoriioyratov. Moskova, 1990
Kozin S.A. Jangariyada. Geroyiçeskayapoemakalmıkov. -Moskova-Leningrad, 1940.
Raşid ad-Din. Jami at-Tavarih. Tom I, Kniga I. Moskova, 1952.
Potanin G.N. OçerkiSevero-ZapadnoyMongolii v çetıryohtomah. -SPb, 1883.
Altan Tobçi. Zolotoyeskazaniye. -Moskova, 1973.
Sagan Setsen. MehguYuanlyu. Proyishojdeniyemongolov. -HuhHoto. 1981.
Zlatkinİ.Ya. İstoriyaJungarskogohanstva (1635-1758). -Moskova, 1964.
BeyşenaliyevТ. Kırgızı i Gungarskoyehanstvo. Taşkent, 1989.
Gumagulov Ç. EpıgrafikaKırgızıstana. T. 1. Frunze, 1963.
MİKK. Materiyalıpoistoriikırgızov i Kırgızıstana. Moskova, 1973.
«Manas». Ensiklopediya. T.1. Bişkek, 1995.
BaskakovN.A.,Toşakova V. Russko-0yratskiy slovar. Moskova, 1947.
Januzakov T. Oçerkikazahskoyonomastiki. Almatı, 1982.
Ekeev N. Çorocı oyratskıyeknazya. www.kyrgyz.ru/?page=253