1919’DA BAKÜ: İNGİLTERE-SOVYET RUSYA HÂKİMİYET MÜCADELESİ

Birinci Dünya Savaşı’nın en stratejik gereksinimi hiç kuşkusuz petroldü. Petrol temini için Büyük Güçlerin en fazla odaklandıkları yerler arasında; Doğu Avrupa, Karadeniz, Hazar Denizi hattı ön plana çıkmaktaydı. Savaş zamanında olduğu kadar, savaştan sonra da adı geçen bölgeye/hatta hükümran olmak yönünde yürütülen faaliyetler 1919’da artarak devam etmiştir. Kafkasların stratejik önemini iyi bilen İngilizler, sadece Bakü’deki petrol bölgelerini kontrol etmekle kalmamış; aynı zamanda Sovyet Rusya’nın büyük çaplı endüstriyel kayıplarla karşılaşmasına yol açmaktan da geri durmamıştır. Kafkasların yanı sıra pozisyonlarını güçlendirmek isteyen İngilizler, ayrıca tüm Karadeniz’i, Azak Denizi’ni ve Hazar Denizi’ni tek taraflı kontrol altına almaya çalışmışlardır. Çarlık Rusya’sının yerini almaya çalışan Sovyet yönetimi ise, Bakü başta olmak üzere, aynı hattı geleceği için hayati görmüş, buna bağlı olarak da kapsamlı bir mücadelenin fitilini ateşlemiştir. Bir yandan siyasi, iktisadi ve askeri çatışmalar/çekişmeler yaşanırken, bir yandan da ideolojik argümanlar yayılmacı politikaların temel faktörü haline gelmiştir.Çalışmada, ana kaynak olarak, Almanca yayımlanan gazetelerden Die Rote Fahne (Viyana), Pester Lloyd (Budapeşte), Wiener Zeitung (Viyana) özenle tetkik edilmiştir.

BAKU IN 1919: THE HEGEMONY STRUGGLE BETWEEN ENGLAND AND SOVİET RUSSİA

The most strategic demand of the First World War was inarguably the oil. The places which the “Big Powers” mostly focused on for the supply of oil was East Europe, Black Sea, The Caspian Sea region. The operations which aimed to gain the dominancy over the region had continued after the war in 1919 as well as during the war times. The English who knew the strategic importance of the Caucasian Region, did not only control the oil regions in Baku but also caused major industrial losses in Soviet Russia. Apart from the Caucasian Region, the English also tried to gain the unilateral dominancy over the Black Sea, Sea of Azov and the Caspian Sea. The Soviet rulers who were trying to displace the Czarist Russia, also set eyes on the same region for it was vital for their future and to this respect fired the start of an extensive battle. On one hand, while the political, economical and military conflicts were going on, on the other hand, the ideological arguments had become the fundamental element of the expansionist policies.  As the main sources of this study, Die Rote Fahne (Vienna), Pester Lloyd (Budhapest), Wiener Zeitung (Vienna) were thoroughly reviewed.