RUS EDEBİYATINDA NOEL HİKÂYESİ KAVRAMI VE “KİBRİTÇİ KIZ” ÖYKÜSÜNE GÖRE TASNİF PROBLEMİ

Folklor ve halk edebiyatı çalışmalarında bilimsel tartışmaların nedenini oluşturan çözümlenmemiş sorunlar ve konulardan bir tanesi de Noel Hikâyelerinin tasnif problemidir. Noel hikâyeleri, Noel bayramında bir yandan insanlığın merhameti ve şefkatini yansıtan diğer yandan da hayatın acımasız yüzünü tüm gerçekleriyle ele alan bir hikâye türüdür. Daha önceleri on iki gün süren Noel kutlamalarında anlatılan bu hikâyeler daha sonra edebi bir gelenek olarak ortaya çıkmıştır. Edebiyat alanında Noel hikayeleri 18. yüzyılda ortaya çıkmaya başlamış, 19. yüzyılın son çeyreğinde ise aktif bir şekilde yaygınlık göstermiştir. Avrupa edebiyatında Noel hikâyeleri 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren popülerlik kazanmış, Rus edebiyatında ise, Noel hikâyelerinin tarihi ve gelişim süreci 18. yüzyıldan başlayarak günümüze kadar, yani üç yüzyıl boyunca sürerek devam etmektedir. Buna karşılık her bir edebiyat geleneği Noel hikâyelerini kendince farklı edebi türlerde sınıflandırmaktadır. Bu çalışmada H.C. Andersen’in yazdığı, takvim edebiyatının bir parçası olan ve ne edebi ne de halk masalının özelliklerini taşıyan ve karşımıza bir Noel hikâyesi olarak ortaya çıkan “Kibritçi kız” öyküsü ele alınmaktadır. Bununla birlikte, Batı edebiyatı ile karşılaştırmalı olarak Rus edebiyatında Noel hikâyesi kavramı incelenmekte ve böylece Noel hikâyelerinin tasnif problemi “Kibritçi Kız” öyküsü örneği ile sunulmaktadır. Çalışmanın amacı, yabancı kaynaklar kullanılarak Türkiye’de daha önce araştırılmamış “Christmas Story” (“svyatoçnıy rasskaz“) kavramı incelemek, bu konunun tasnif problemi üzerinde durmak ve incelemeye alınmamış bu konunun geniş kitlelere ulaşmasını sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kibritçi Kız, Noel hikâyesi, Takvim edebiyatı, Tasnif problemi

THE CONCEPT OF THE "CHRISTMAS STORY" IN THE RUSSIAN LITERATURE AND THE PROBLEM OF THE CLASSIFICATION ON THE EXAMPLE OF THE TALE "THE LİTTLE MATCH GIRL"

One of the unresolved issues and issues that constitute the reason for scientific discussions in folklore and folk literature studies is the classification problem of Christmas Stories. The Christmas stories are a kind of story that reflects the mercy of humanity and compassion on the one hand and the cruel side of life in all its realities. These stories, which were previously described in twelve days of Christmas celebrations, later emerged as a literary tradition. In the field of literature, Christmas stories began to emerge in the 18th century, and they were active in the last quarter of the 19th century. In European literature, Christmas stories gained popularity since the second half of the 19th century, and in Russian literature, the history and development of Christmas stories began from the 18th century until today, that is to say, for three centuries. On the other hand, each literary tradition classifies Christmas stories in different literary genres. In this study “The Little Match Girl” story written by H.C. Andersen, which is a part of the calendar literature and which neither literary nor folk tales and which appears as a Christmas story to us, is dealt with. However, in comparison with Western literature, the concept of Christmas story in Russian literature is examined and the classification problem of Christmas stories is presented with the “The Little Match Girl” story. The aim of this study was investigated using foreign sources in Turkey before "Christmas Story" ("svyatoçnıy rasskaz") to examine the concept, stand on the classification problem of these issues and examine sour this issue is to reach a broad audience.

Keywords:

The Little Match Girl, Christmas story, Calendar literature, Classification problem,

PDF

___

Belokurova, S. (2005). “Literaturnaya skazka”. Slovar literaturovedçeskih terminov. Sankt-Peterburg: Paritet. https://literary_criticism.academic.ru/. (19.10 2017).
Braude, L. (1979). Skandinavskaya literaturnaya skazka. Moskova: Nauka.
Dalkılıç, L. Ç. (2014). Rus Halk Kültüründe Kolyada Bayramı. Folklor/Edebiyat. Cilt: 20. Sayı: 79. 79-92.
Dostoyevskiy, F. (1982). Malçik u Hrista Na Yölke. Sobranie soçineniy v 12 tomah. Tom XII.. Moskova: Pravda. 457-462.
Dundes, A. (2005). Folklor Nedir? Çev. Gülay Aydın. Yayıma hazırlayan: Sezgin Karagül. Millî Folklor. Yıl 17, Sayı 65. 127-129.
Duşeçkina, Y. (1995). Svyatoçnıy rasskaz. Stanovleniye Janra. Sankt-Peterburg. İzdatelskiy Otdel Yazıkıvogo Tsentra SPBGU.
Fasmer M. (1986). Etimologiçeskiy slovar russkogo yazıka. T. II., M.: Progress.
Jekulina, V.İ., Rozova, A.N. (1989). Obryadovaya Poeziya. Moskova.: Sovremennik.
Katarskiy, İ. (1966). Dikkens v Rosii. Seredina XIX. veka. Moskova. 139-150.
Kopaneviç, İ. (1896). Rojdestvenskiye Svyatki i Soprovojdayuşiye İh Narodnıye İgrı i Razvleçeniya v Pskovskoy Gubernii. Pskov.
Leskov, N. (1956-1958). Sobraniye Soçineniy v 11-ti Tomah. Moskova.
Maksimov, S. (1994). Neçistaya, Nevidomaya, Krestnaya Sila. Sankt-Peterburg: Poliset.
Morgunov, L.İ. (2015). Rodopa, Rodis. Bolşoy Mifologiçeskiy Slovar. Noginsk: Osteon-Press.
Oğuz, M.Ö., Ekici, M., Aça, M., Düzgün, D., Akarpınar, R.B., Arslan, M., Yılmaz, A.M., Eker, G.Ö., Özkan, T. (2012). Türk halk edebiyatı. El kitabı. Ankara: Grafiker. 9. Baskı.
Pluş, V., Suhih, O. (2015). Svyatoçnıy Rasskaz v Hudojestvennom Osmıslenii F.M. Dostoyevskogo (“Malçik Hrista na yölke”) i M. Gorkogo (“O Malçike i Devoçke, Kotorıye Ne Zamerzli”). N. Novgorod: Vestnik Nijegorodskogo Universiteta im. Lobaçevskogo. N 3.
Perets, V. (1894). Derevnya Budagoşa i Eyo Predaniya. Jivaya starina. Vıpusk 1. 3-18.
Pomerantseva, E. (1971). “Skazka”. Kratkaya Literaturnaya Entsiklopediya. Moskova. 880-882.
REM (Rus Etnografik Müzesi Arşivi). F7.on1. d200. L1.
Starıgina, N. (1922). Svyatoçnıy Rasskaz Kak Janr. Problemı İstoriçeskoy Poetiki. Hudojestvennıye i Nauçnıye Kategorii. Vıpusk 2. Petrozavodsk: İzd. Petrozavodskogo Universiteta.
Sukhorukov, E. A. (2014) Sootnoşeniye Ponyatiy “Folklornaya-Literaturnaya-avtorskaya Skazka” (Na Primere Sovremennıh Ekologiçeskik Skazok). Vestnik MGLU. Vıpusk 19. 705.
Zabılin, M. (2014). Russkiy Narod. Ego Obıçayi, Obryadı, Predaniya, Suyeveriya i Poeziya. Moskova. İnstitut Russkoy Tsivilizatsii.
Zavoyko, G.K. (1914). Verovaniya, Obraydı i Obıchii Velikorossov Vladimirkoy Gubernii. Etnografiçeskoe Obozreniye. N. 3-4.
Zinovye, Valeriy. (1987). Mifologiçeskiye Rasskazı Russkogo Naseleniya Vostoçnoy Sibiri. Novosibirsk: Nauka