TÜRKİYE’DEKİ FUTBOL İÇERİKLİ SPOR PROGRAMLARININ REHBER İLKELER KAPSAMINDA ORTAK DENETİM AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
Dünya genelinde son otuz yılda, Türkiye‟de ise 2000‟li yıllardan itibaren İngilizce‟de “yayıncılık”anlamında kullanılan “broadcasting” (geniş bir alana yaymak) terimi, uygulamada yerini “narrowcasting”e (dar bir alana/gruba yayın yapmak) bırakmıştır. Son 10 yılda teknolojik gelişmelerden dolayı yapım maliyetlerinin düşmesi sonucu “kültür, çocuk, müzik, alışveriş, sinema, dizi, belgesel” gibi farklı temalarda yayın hizmeti sunan tematik medya hizmet sağlayıcıların sayısında ciddi bir artışın olduğu görülmektedir. Bu alanın önemli bir bölümünü de “spor kanalları ve spor programları” oluşturmaktadır. Avrupa Birliği‟ne uyum sürecinde 2011 yılında yürürlüğe giren 6112 sayılı Kanun kapsamında Türkiye‟de görsel-işitsel medya hizmetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesinde görevli idari otorite olan Radyo ve Televizyon Üst Kurulu‟na (RTÜK) spor programlarına ilişkin izleyicilerden gelen şikâyetlerin son yıllarda arttığı ve spor programlarıyla spor müsabakalarında meydana gelen şiddet olaylarının birbirini tetiklediği görülmektedir. Bu doğrultuda 2013 yılında RTÜK bünyesinde yapılan çalışma sonucu spor programlarında yaşanan sorunların giderilmesi amacıyla uyulması gereken “Spor Programları Rehber İlkeleri” belirlenmiştir. Betimsel nitelikteki bu çalışma, spor programlarında varolan sorunların etik bilinç ve öz denetim ile ortadan kalkmasını sağlayan, tüm taraflarca da uygun bulunan söz konusu “Spor Programları Rehber İlkeleri” üzerinde odaklanacaktır. Çalışmanın dikkate değer en önemli iddiası ise, “düzenleyici otorite ile sektör arasında gerçekleştirilen ortak denetim çalışmalar neticesinde herhangi bir müeyyideye gerek kalmadan yayın hizmetlerindeki sorunların büyük ölçüde giderilebildiği” olgusudur. Çalışma, konu ile ilgili yapılacak araştırmalar için bir temel oluşturma niteliği taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler:
RTÜK, Ortak Denetim, Spor Programları, Tematik Yayın, Türkiye
Evaluation of Sports Programs in Turkey Featuring Football within the Scope of Guiding Principles and from the Perspective of Co-Regulation
The term “broadcasting” which is used to denote “publishing” in English left its place to “narrowcasting” in practice in the last thirty years around the world and in Turkey since 2000. The decrease in the costs of production led to a significant increase of media service providers in the fields of “culture, children, music, shopping, cinema, tv shows, documentaries”. This field is mostly consisted of “the sports channels and sports programs”. Radio and Television Supreme Council (RTÜK) is the executive authority to apply the law enacted in 2011 under Law No. 6112 through the European Union harmonization process named as The regulation and supervision audiovisual media services in Turkey. The audience complaints received by RTÜK about the programs have increased in recent years and it was observed that sports programs on TV and the violence occurring in the sporting events induce each other. In this respect, a study was conducted in 2013 by RTÜK in order to solve these mentioned problems in sports programs. Thus, “Sports Programs Guiding Principles” were determined and decreed to be applied. This descriptive study focus on the “Sports Programs Guiding Principles” which is intended for the disappearance of the problems existing in sports programs with ethical awareness and self-control that was accepted by all parties concerned in. The most striking claim in this study is the fact that “the problems in broadcasting service can be mostly removed as a result of the co-regulation work to be performed between regulators and the industry without any sanctions”. This study have forms a basis for related researches in this issue.
Keywords:
RTÜK, Co-Regulation, Sports Programs, Thematic Broadcasting, Turkey,
___
- Aktaş, Ruşen ve Erbal, Ayda (1995). “Anneciğim Türkler Geliyor!.” Birikim Dergisi. 74: 71-77.
- Arık, Bilal (2004). Top Ekranda - Futbol ve Televizyon Arasındaki Vazgeçilmez İlişki. İstanbul: Salyangoz Yayınları.
- Aşkın Bozkurt, Berrin (2012). Televizyon Yayınlarının Denetlenmesinde Sivil Toplumun Rolü: ABD Ebeveyn Televizyon Konseyi (Parents Television Council) Örneği. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Ankara: RTÜK.
- Avşar, Bozkurt Zakir ve Demir, Vedat (2005). Düzenleme ve Uygulamalarla Medyada Denetim. Ankara: Piramit Yayıncılık.
- Bingölçe, Filiz (2005). Futbol Argosu Sözlüğü. Ankara: Alt-Üst Yayınları.
- Bora, Tanıl (2006). Kârhanede Romantizm, Futbol Yazıları. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Bourdieu, Pierre (1997). Televizyon Üzerine. Çev., Turhan Ilgaz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Bourg, Jean-Francois (1994). L‟Argent fou du Sport. Paris: La Table Ronde.
- Cerrahoğlu, Necati ve İmamoğlu, Ahmet Faik (2000). “Sporun Ekonomik Boyutu: Almanya Örneği”. I. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, 2. Cilt: Sporda Psiko Sosyal Alanlar Spor Yönetimi Bilimleri. Ankara: Sim Matbaacılık.
- Çağlayan, Suat (2015). “Üç „F‟ (Fado, Fatıma, Futbol) ve AKP.” http://www.dagarcikturkiye.com/makale_detay.asp?id=281&%C3%9C%C3%A7-%E2%80%98F%E2%80%99- Fado-Fat%C4%B1ma-Futbol-ve-AKP. 01.05.2015.
- Çetin, Cem (1996). “Türk Televizyonlarında Spor ve Olimpiyat Oyunları.” 2000‟li Yıllara Doğru Türkiye‟de TV. Emir Turam (der.) içinde. İstanbul: Altın Kitaplar.
- Çetin, Cem (2014). Spor İletişimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Hiçyılmaz, Ergun (1984). Niçin Kitlesiz Spor Değil. İstanbul: Süreç Yayınları.
- Kazaz, Mete (2007). Televizyon Spor Haberleri. İstanbul: Nüve Kültür Merkezi Yayınları.
- Kıvanç, Ümit (2001). Kesin Ofsayt - Televizyon Futbolu ve Futbol Medyası. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Klose, Andreas (2001). “Televizyon Futbolu.” Futbol ve Kültürü. Roman Horak, Wolfgang Reiter, Tanıl Bora (der.) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Kurultay, Turgay ve Aytayman, Veysel (1997). “Futbol Kültürü Tartışmaları”. Metin Kurt, Veysel Aytayman, Turgay Kurultay (der.) içinde. Arena‟da Show: Modern Sporun Dünü ve Bugünü. İstanbul: Sorun Yayınları.
- Safaz, Mustafa (2011). Seçim Dönemlerinde Radyo ve Televizyonlardaki Siyasî İçerikli Yayınların Denetlenmesi (Türkiye Örneği). Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Ankara: RTÜK.
- Şeker, Mustafa ve Gölcü, Abdülkadir (2008). “Futbolun Televizyonda Yeniden Üretimi.” Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 26: 115-134.
- Talimciler, Ahmet (1999). “Türkiye Futbol Medyası.” http://www.birikimdergisi.com/sayi/117/turkiye-futbolmedyasi. 25.06.2015.
- Talimciler, Ahmet (2003). Türkiye‟de Futbol Fanatizmi ve Medya İlişkisi. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Tezkan, Mehmet (2006). “Futbolun Yerini Geyik Muhabbeti Aldı.” Vatan Gazetesi. 27.08.2006.
- Ünsal, Bahar ve Ramazanoğlu, Fikret (2013). “Spor Medyasının Toplum Üzerindeki Sosyolojik Etkisi.” Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 2 (1): 36-46.
- Yetim, A. Azmi ve Cengiz, Recep (2012). İletişim ve Spor. Ankara: Berikan Yayınevi.
- Zeytinoğlu, Emre (2002). “Futbol Endüstrisi.” Karizma Dergisi. 64: 4-12.
- “Çakar‟a 6222 Çiziği.” (2014). Hürriyet. 27.12.2014.
- “RTÜK‟ten Çakar‟a Sarı Kart.” (2007). Miliyet. 03.10.2007.
- “Toroğlu‟nun Sözleri Eleştiri Değil Saldırı.” (2006). Milliyet. 30.08.2006.
- “ParentPort.” (2015). http://www.parentport.org.uk. 15.05.2015.
- “Spor Programları Yayın İlkeleri.” (2013). http://www.rtuk.org.tr/Home/SolMenu/25#. 01.04.2015.
- ISSN: 2146-3212
- Başlangıç: 2011
- Yayıncı: Karadeniz Teknik Üniversitesi