TOPLUMSAL CİNSİYET BAĞLAMINDA EVLİLİK PROGRAMLARI

Bu makalede evlilik ve kadın-erkek ilişkilerini konu alan ve ATV‟de yayınlanan “Esra Erol‟da Evlen Benimle” programının bir aylık dönemi toplumsal cinsiyet bağlamında analiz edilmiştir. Araştırmaya ataerkil ideolojiye yönelik göstergelerin evlilik programlarında nasıl var olduğunu ve ataerkil yapının herhangi bir değişim ya da dönüşüme uğrayıp uğramadığını anlama çabasıyla başlanılmıştır. Araştırmada evlilik programlarında kadına ve erkeğe nasıl bir rol biçildiği, ataerkil ideolojinin kendini hangi göstergelerle var ettiği ve bu yönde hangi stereotiplerin kullanıldığı sorularına yanıt aranmıştır. Program, dünyada ve Türkiye‟de televizyon ve toplumsal cinsiyet konuları üzerine yapılan çalışmalardan yararlanılarak analiz edilmiştir. Analiz için televizyon eleştirisi ve bu çalışmaya uygunluğu açısından göstergebilimsel çözümleme yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda söz konusu evlilik programı bir metin olarak ele alınıp Roland Barthes‟ın yaklaşımıyla incelenmiştir. Analiz sonucunda “Esra Erol‟da Evlen Benimle” programının kadına ve erkeğe yönelik cinsiyet stereotiplerini yeniden üreterek toplumsal cinsiyet rollerini meşrulaştırdığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal Cinsiyet, Evlilik Programları, Stereotip, İdeoloji

Dating Programs in the Context of Gender

In this article, a month of the program “Esra Erol‟da Evlen Benimle” (Marry me at Esra Erol) that was aired on ATV was analyzed in the context of gender. The aim of the article was to understand how signs intended for patriarchal ideology are represented and whether the patriarchal ideology had undergone any transformation in the dating shows. Therefore, it was important to find an answer to how the dating programs represent roles of men and women and which patriarchal signs and gender role stereotypes are used in the program. The program was analyzed by making use of studies on television and gender in Turkey by comparing it with other studies in the world. For the analysis, the semiotic analysis was applied on account of the suitability for television criticism and this research. In this context, the dating program was considered as a text and was examined with the approach of Roland Barthes. As a result of the analysis, it was determined that the program “Esra Erol‟da Evlen Benimle” legitimates gender roles by reproducing stereotypes related to men and women.

Keywords:

Gender, Dating Shows, Stereotype, Ideology,

PDF

___

Akbulut, H., Baştürk A.,E. (2005), “Kadın Programlarına Bir Bakış: Kadının Sesi ve Sizin Sesiniz‟de Tür, Anlatı ve Format”, İletişim Araştırmaları Dergisi, 3 (1-2): 41-73
Akıner, N. (2010), Mersin‟in Banliyölerinde Öfke Patlaması, Karakutu Yayınları, İstanbul
Atabek, G. Ş. (2007), Göstergebilimsel Çözümleme İletişim Çalışmalarında Göstergebilimsel Yöntem, Medya Metinlerini Çözümlemek, 65-85, Der. Atabek, Ü., Atabek, G. Ş., Siyasal Kitabevi, Ankara
Barthes, R. (1984), Myth Today, Çev. Annette Layers, Hill and Wang, New York
Barthes, R. (1994), The Semiotic Challenge, University of California Pres, Berkeley, Los Angeles, Ca, USA
Baudrillard, J. (2008), Tüketim Toplumu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul
Bourdieu, P. (2000), Televizyon Üzerine, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
Connell, R. W. (1998), Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum Kişi ve Cinsel Politika, Çev. Cem Soydemir, Ayrıntı Yayınları, İstanbul
Demez, G. (2005), Kabadayıdan Sanal Delikanlıya Değişen Erkek İmgesi, Babil Yayınları, İstanbul
Doumit, G., Wright, F.C., Graham, I.D., Smith, A., Grimshaw, J. (2011), Opinion leader and changes overtime: a survey, Doumit et al. Implementation Science
Fiske, J. (1999), Popüler Kültürü Anlamak, Çev. İrvan, S., Ark Yayınları, Ankara
Foucault, M. (2006), Hapishanenin Doğuşu, Çev., Kılıçbay, M. A., İmge Kitabevi Yayınları, Ankara
Giddens, A. (2000), Sosyoloji, Haz. Güzel, C., Özel, H., Ayraç Yayınevi, Ankara Gürbilek, N. (2007), Vitrinde Yaşamak, Metis Yayınları, İstanbul İmançer, D. (2010), Medyayı Anlamak Stereotipler, Değerler ve Söylem, De Ki Basım Yayım, Ankara
Kongar, E. (1999), 21. Yüzyılda Türkiye , Remzi Kitabevi, İstanbul, 1999.
Kotaman, A., Meral, P. S. (2006), Televizyonda Yayınlanan Kadın Programlarının Eleştirisi: “Biz Bize” Programı Örneği, Medyada Olmayanlar, 329-340, Der. Bilgili, C., Beta Yayınları, İstanbul Kress, G., Leeuwen, T.V. (2002), Colour as a semiotic mode: notes for a gramer of colour, Visual Communication, 1: 343
Modleski, T. (1995), Günümüz Pembe Dizilerinde Geleceği Arama, Kadın ve Popüler Kültür, 99-117, Der. İrvan, S., Binark, M., Ark Yayınevi, Ankara
Mutlu, E. (2004), İletişim Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara
Mutluer, N. (2008), Türkiye‟de Cinsiyet Hallerinin Sınırları, Cinsiyet Halleri, Der. Mutluer, N., Varlık Yayınları, İstanbul
Rakow, L. (1995), Popüler Kültüre Feminist Yaklaşımlar: Ataerki‟nin Hakkını Teslim Etmek, Kadın ve Popüler Kültür, 15-40, Der. İrvan, S., Binark, M., Ark Yayınevi, Ankara
Ritzer, G. (1992), Sociological Theory, McGraw-Hill, Third Edition, Çev. Tatlıcan, Ü.
Van Dijk, T. A. (1994), Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları, Medya İktidar İdeoloji, Der. Küçük M., 315-375, Ark Yayınevi, Ankara
Yazan, Ü. M., (1997), “Türkiye‟de Kadın ve Sosyo-Ekonomik Analizi”, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 4. Sayı, 1993-1995, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul
Zoonen, L. V (1994), Feminist Media Studies, Sage Publications, London
Bali, R., 80 Sonrası Türkiye „Tarz-ı Hayattan Life Style‟e‟ http://www.rifatbali.com/images/stories/dokumanlar/atilim.pdf (Erişim Tarihi: 21 Mayıs 2013)
Ecevit, Y., Kadın Emeğini Değersizleştiren İki Ortak: Ataerkillik ve Kapitalist Piyasa, 2009 http://kendineaitbiroda.wordpress.com/2009/07/30/kadin-emegini-degersizlestiren-iki-ortak-ataerkillik-vekapitalist-piyasa-yildiz-ecevit/ (Erişim Tarihi: 18 Ocak 2012)
Habertürk, 107 Yıl Önce İzdivaç ilanları, 2011 http://www.haberturk.com/yasam/haber/609544-107-yilonce-izdivac-ilanlari-galeri (Erişim Tarihi: 21 Şubat 2012)
Pira, A., Elgün, A., Toplumsal Cinsiyeti İnşaa Eden Bir Kurum Olarak Medya; Reklamlar Aracılığıyla Ataerkil İdeolojinin Yeniden Üretilmesi, 2004, (525: 537) http://cim.anadolu.edu.tr/pdf/2004/1130848482.pdf , (Erişim Tarihi: 18 Ocak 2012)
Sabah Gazetesi, Yurtyapan, M., “Programda mı tanışıp evlendiniz?”, 2010 http://www.sabah.com.tr/Gunaydin/Magazin/2010/08/14/programda_mi_tanisip_evlendiniz_dediler , (Erişim Tarihi: 11 Şubat 2012) Yüksel, O., 12 Eylül 1980‟den Günümüze Türkiye‟de Siyasal Yaşam ve İktidar, http://www.okanyuksel.com/dosyalar/12%20Eyl%C3%BCl%201980'den%20G%C3%BCn%C3%BCm%C3%B Cze%20T%C3%BCrkiye'de%20Siyasal%20Ya%C5%9Fam.pdf , (Erişim Tarihi: 21 Mayıs 2013).