RUS KİŞİADBİLİMİNDE YENİ BİR ADLANDIRMA SİSTEMİ: SOVYET EKOLÜ

Kişi adları, halkların geleneklerini, millî-kültürel değerlerini yansıtan, kadim dönemde ortaya çıkmış önemli kültürel kodlardır. Bunlar, bir milletin yaşam biçiminden ipuçları vererek, o toplumun dinî ve siyasî görüşü hakkında fikir edinmemizi sağlar. Her milletin kendine özgü ad verme geleneği vardır. Bu geleneğin Ruslarda, Türk geleneklerine nispeten farklı düzlemlerde geliştiği gözlenir. Münferit istisnalar dışında, tüm resmî Rus kişi adları kilise Slavcası kaynaklı, dolayısıyla Bizans-Yunan kökenlidir. XIX. yüzyılın sonlarına kadar yeni doğan çocuklara verilecek isimler, Ortodoks kilisesi kanonları çerçevesinde belirlenmiştir. 1905 yılında kilise bu ayrıcalığını yitirmeye başlar. Ekim Devrimi’yle (1917) birlikte çocuğa ad verme konusundaki kısıtlama kaldırılır. Ülkede sosyalist rejim hayata geçirildikten sonra yeni Sovyet insanının taşıyacağı adların da tamamen yeni ve devlet ideolojisine uygun olması istenerek, bu doğrultuda girişimlerde bulunulur. İhtilali müteakip, özellikle 1920’li ve 30’lu yıllar, Rusça söz varlığına devrimi yansıtan çok sayıda yeni türetilmiş ve/veya yabancı dillerden ödünçlenen şahıs adlarının girdiği yeni bir dönemdir. Bu çalışmada Sovyetlere özgü bu yeni kişi adlarının tarihsel, tematik, semantik ve morfolojik açıdan incelenmesi amaçlanmıştır.

___

  • AKTAY, Sonnur (2018). Sovyet Döneminde Yeradbilim: Kuramlar ve Alan Örneklemeleri.Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
  • AKTAY, Şekip (2019). Rus Antroponimisi: Kuramlar ve Uygulamalar. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi)
  • ALKAYA, Ercan (2001). “Tatar Türklerinin Kullandığı Türkçe Kişi Adları Üzerine bir Değerlendirme”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. XI/1: 115-136.
  • BONDALETOV, Vasiliy. D. (2012). Russkaya Onomastika. Moskva: Librokom.