ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİ DÖNEMİNE AİT BİLİNMEYEN BİR RİSÂLE: HAẔĀ KİTĀBU MESĀ’İLİ ŞETTĀ VE BİHĪ NESTAʿĪN

Klasik Türk Edebiyatı, kapsadığı geniş coğrafya ve varlığını sürdürdüğü yüzyıllar içerisinde pek çok kıymetli eserin yazıldığı bir dönemdir. Ancak halen birçok eser üzerinde çalışma yapılmamıştır. Özellikle XIV ve XV. yüzyıllarda yazılmış eserlerin bir kısmının yazarları ve telif tarihleriyle ilgili bilgiler mevcut değildir. Kütüphane kataloglarında, el yazmalarının çoğu hakkında verilen bilgiler, sayfa sayısı ve konularının ötesine geçmemektedir. Bu çalışmada Milli Kütüphane El Yazması ve Nadir Eserler bölümünde bulunan 06 Mil Yz A 8835 numaralı yazma eser hakkında kısaca bilgi verilecek ve eserin 100b-103a varaklarında bulunan “Haẕā Kitābu Mesā’ili Şettā ve Bihī Nestaʿīn” başlıklı risâle dikkatlere sunulacaktır. Eser katalogda, Kitâb-ı Ahvâl-i Kıyâme olarak kayıt altına alınmıştır. Bunun sebebi eserdeki ilk metnin Haẕā Kitāb-ı Aḫvāl-i Ḳıyāmet başlığını taşımasıdır. İkinci eserin başlığı yoktur. Ancak burada geçen beyitler metnin yazarı hakkında bilgi vermesi açısından önemlidir. “İman nedir?” sorusuyla başlayan eser, imanın şartları, İslam’ın şartları, erkeğin eşi üzerindeki hakları gibi dini konular üzerinde durmaktadır. Bazı rivayetler, ayet ve hadislerle bahsedilen konular açıklanmıştır. Üçüncü eser ise cuma namazı, bayram namazı ve cenaze namazı hakkında bilgi vermektedir. Katalogda Kitâb-ı Ahvâl-i Kıyâme başlığıyla tek eser gibi görünen yazma, muhtemelen hepsi aynı yazara ait olan üç farklı eseri ihtiva etmektedir. Çalışmamızda 8835 numaralı yazmadaki üçüncü eser transkribe edilmiştir. Bahsedilen konular özetletmiş ve metnin sonuna orijinal metin eklenmiştir.

___

  • Ahvâl-i Kıyâmet. Milli Kütüphane, El Yazması ve Nadir Eserler, 06 Mil Yz A 8835.
  • DEVELLİOĞLU, F. (1998). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat. İstanbul: Aydın Kitabevi Yayınları.
  • KÖKSAL, M. F. (2011). Mevlid-nâme. Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
  • KÖKSAL, M. F. (2020). “Za’îf, Yahyâ, Hacı Mustafaoglu “. ZA’ÎF, Yahyâ, Hâcî Mustafâoğlu (yesevi. edu.tr)
  • Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli, (2018). Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
  • KÜLTÜRAL, Z. (2009). Hacı Mustafaoğlu, Mecmaü’l Envâr Tenkitli Metin-İnceleme. İstanbul: SimurgKitapçılık, Yayıncılık ve Dağıtım Ltd. Şti.
  • Yeni Tarama Sözlüğü, (1983). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.