GELENEKTEN GELECEĞE “NEVRUZ”

Türk milleti, köklü tarihi ile dünyanın en zengin kültür birikimlerinden birine sahiptir. Her milletin kültür unsurlarını geçmişten bugüne taşıyan gelenek ve görenekleri vardır. Bunların içinde bayram ve törenler önemli bir yer tutar. Türk dünyasında da baharın gelişi ile beraber çok çeşitli etkinliklerle yeni yıl bayramı olarak kutlanan ‘Nevruz’ oldukça önemli bir yere sahiptir. Nevruz; çok geniş bir coğrafyada hayatlarını sürdüren bütün Türk topluluklarında hemen hemen aynı tarihlerde, benzer amaçlarla ve etkinliklerle kutlanır. Tabiatın içerisinde ve ona bağlı bir hayat sürdüren Türkler, onun canlanıp yeniden hayat bulduğu baharın başlangıcına en eski çağlardan beri özel bir önem atfederler. Nevruz günü topluca yemek yenmesi, oyunlar oynanması, insanların birbirlerine dua ve iyi dileklerde bulunması toplumsal birlik ve beraberliği kalıcı hâle getiren toplumsal dayanışma örneklerindendir. Halkın moral değerlerinin pek çoğunu bünyesinde barındıran ve nesilden nesile aktarılarak günümüze ulaşan Nevruz, kimi zaman politik sebeplerle resmi düzeyde kutlanmasa da halk rutin hayat akışında bayramına sahip çıkarak onun unutulmasına mani olur. Bu makalede özellikle Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Azerbaycan başta olmak üzere bütün Türk dünyasında büyük bir heyecan ve coşku ile kutlanan Nevruz bayramı ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Nevruz, Folklor, Ortak Miras, Türk Kültürü

PDF

___

Annagulu, Nurmemmet, Türkmenlerde Renk Dünyası ve Nevruz, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 75-84.
Bal, Hüseyin, Kültürlerin Ortak Bayramı; Nevruz, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 3, 1998, s. 113-133.
Büyükkaragöz, Hatice, 1944, Ev Hanımı, İlkokul, Safranbolu, Evli (kişisel görüşme).
Çetin, Emrah, Türk Dünyasının Ortak Kültür Mirası: Nevruz, The Journal Of Academic Social Science Studies İnternational Journal Of Sosial Science Voluma 2 Issue 1, 2009, s. 63-71.
Çetin, Emrah, Türk Dünyasının Ortak Kültür Mirası: Nevruz, The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, Volume 2 Issue 1, 2009, s.63-71.
Gündüz, Şinasi, Kadim Orta Doğu’dan Orta Asya’ya Nevruz, Bilig-12. Ahmet Yesevi Üniversitesi. 2000, s. 1-15.
Güzel, Abdurrahman, Türk Kültüründe Nevruz ve Milli Birlik- Beraberlik, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 1996, s. 167-182.
Halaçoğlu, Yusuf, Osmanlılarda Nevruz Kutlamaları, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 183-188.
Hatipoğlu, Süleyman, Türklerde Nevruz ve Akdeniz Bölgesinde Kutlanışı, Bilge Dergisi Nevruz Sayısı, sayı 20, 1999, s. 18-24.
Ibırayev, Şakir, Kazak Folklorunda Nevruz, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 189-198.
İbrahim, Bozyel, Iğdır, Nahçıvan ve Tebriz Üçgeninde Nevruz Geleneği, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 114-120.
İnan, Abdulkadir, Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller Ve Araştırmalar, 9. Baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2007
Kadimov, Asker, Nahçıvan’da Nevruz Gelenekleri, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 232.
Kazakbay, Annakılıçev, Bağımsız Türkmenistan’da Nevruz Bayramı, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, ( Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 101-106.
Kundakcı, Mustafa (2019). Moldo Kılıç, Isak Şaybekov ve Kalık Akıyev’in “Zelzele” Temalı Şiirlerinde Toplumsal Eleştiri, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, Sayı: 2019/13, s. 115-129.
M. Çay, Abdulhaluk, “Türk Ergenekon Bayramı Nevruz”, Turan Kültür Vakfı, Ankara, 1996
Muratçayeva, Feride, Dağıstan’da Nevruz Bayramı, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 275-280.
Muratoğlu, Malik, Özbek Halk Edebiyatında Nevruz, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 282-292.
Mustafayev, Beşir, Adriyatik’ten Çin Seddi’ne Uzanan Nevruz Geleneği, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, cilt:2, S.3, 2013, s.260-273.
Nadirof, İlbari, İdil-Ural tatarlarında Nevruz Bayramları, Çev: Alsu kamalieva- Mustafa kalkan, Türk Dünyasında Nevruz Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, (Yay Haz. Sadık Tural, Elmas Kılıç), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara. 1996, s. 293-299.
Uca, Alaatin, , Türk Toplumunda Nevruz-II, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 33 Erzurum, 2007, s. 151-182.