Kur'an'da Dünya Dereceleri (Üstünlük)

Dünyada insanlar farklı imkânlara sahip olup aralarında bazı konularda derece farkları vardır. Makalemizde dünya hayatında insanlar arasında var olan derece farklılıklarını Kur’an ayetleri çerçevesinde inceledik. Dünya hayatının amacının imtihan olması, dünyadaki dereceler ve üstünlüklere herkesin ulaşamayacağı realitesi Kuran’da hatırlatılmış, ahiret üstünlüklerinin ve derecelerinin daha büyük olduğu belirtilerek insanların sonsuz hayat olan ahiret başarısı ve dereceleri için çalışmaları teşvik edilmiştir. Bu hedefi tahkim ederken dünya dereceleri hakkında da açıklamalarda bulunmuştur. Bu bağlamda dünyada insanların sahip oldukları üstünlüklerin/farklılıkların sebeplerini bildirmiş, bunların çoğunun insanın kendi kazancı olmadığını, dünyadaki üstünlüklerden daha üstünlerin insanın kendi amelleri neticesinde kazanılacağını hatırlatmıştır. Dünyadaki bu farklılıklar, insanlara verilen bu üstünlük konularıyla insanların imtihandan geçirilmeleri ve sosyal hayatta birbirlerinin işlerini görmek zorunda kalmaları için takdir edilmiştir. Kur’an’da dünyada insanlar arasındaki bir farklılıkta erkek ve kadın cinsi arasındaki bir derece farkıdır. Bu fark, erkeğin Allah katındaki üstünlüğü sebebiyle değil, yaratılıştan gelen özellikler sebebiyle yüklenmiş sorumlulukların bir sonucudur. Erkekler, bu sorumluluklarına eşdeğer olarak kadınlarda olmayan bir takım haklara sahiptirler. Makalemizde bu konuları işledik.

Anahtar Kelimeler:

Tefsir, dünya derecesi, üstünlük, imtihan, cinsiyet farkı

WORLD DEGREES (OF RANK) IN THE QURAN

People living in the world have different degrees of rank as the perspective of the Qur'an point sout. The purpose of life is to be tested and people areen couraged to work for the successand degrees of the here after. Most of worldly degreesare not result from person’s owngain, and these differences have been appreciated for people to be obliged to do each other's work in social life. Another degree difference that is valid in the world in the Quran is the difference between the gender. This difference is not a result of the superiority of men in the eye of God, but a result of there sponsibilities attributed to them by virtue of their creation. In our article, we have written these issues in the light of the explanations about there levant verses in classical and contemporary tafsir books.

Keywords:

Degrees, superiority, world, gender, deeds,

PDF

___

1. Ateş, Prof. Dr. Süleyman. Yüce Kuran’ın Çağdaş Tefsiri. 12 Cilt. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat. 1989.
2. Akdemir, Salih, “Tarih Boyunca Ve Kur’an-ı Kerimde Kadın”. İslami Araştırmalar. 5/4, 1991.
3. El-Begavî el-Ferrâ, Ebû Muhammed Muhyi’s-Sünne el-Huseyn b. Mes’ud b. Muhammed. Meâlimu’t-Tenzîl. thk. ve thrc. Muhammed Abdullah en-Nemir - Osman Cuma Dumeyriyye - Süleyman Musellem el-Haraş. 8 Cilt. b.y., 1997.
4. Celaleddin es-Suyuti, Ebu'l-Fadl Bekr Abdurrahman b. Muhammed b. Ebi Bekir. ed-Dürru'l-Mensûr fi't-Tefsîr bi'l-Me'sûr. 8 Cilt. Beyrut: Daru’l-Fikr, t.y.
5. Cevherî, İsmail b. Hammâd. es-Sıhâh fi’l-Luga ve’l-Ulûm. thk. Ahmed Abdulgafur Atar. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melâbîn, 1987.
6. Çağrıcı, Mustafa, “Fitne” Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 13/156-159. Ankara: TDV Yayınları, 2009.
7. Derveze, İzzet, et-Tefsîru’l-Hadîs. çev. Mustafa Altınkaya - Vahdettin İnce, 7 Cilt. İstanbul: Ekin Yayınları. 2. basım, 1998.
8. Ebu’l Ferec İbnü’l-Cevzî, Cemâluddîn Abdurrahmân b. Ali b. Muhammed el-Bagdâdî. Zâdu’l-Mesîr fî Ilmi’t-Tefsîr. thk. Abdurrazzak el- Mehdî. 4 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kitâb el-Arabî, h. 1422
9. Ebussuud el-Imâdî, Muhammed b. Muhammed b. Mustafâ. İrşâdü’l-Akli’s-Selîm İlâ Mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. 9 Cilt. Beyrut: Dâr İhyâi’t-Turâs el-Arabî, t.y.
10. Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı Meal-Tefsir. çev. Ahmet Ertürk - Cahit Koytak. 3 Cilt. İstanbul: İşaret Yayınları, 1996.
11. Fahreddin er-Râzî, Ebu Abdullah Muhammed b. Ömer b. El-Hasen b. El-Huseyn et-Teymî. Mefâtihu’l-Gayb: et-Tefsîru’l-Kebîr. 32 Cilt. Beyrut: Dâr İhyâi’t-Turâs el-Arabî. 3. basım, h. 1420.
12. Fazlurrahman, Ana Konularıyla Kur’an. çev. Alpaslan Açıkgenç. Ankara: Fecr Yayınları, 1993.
13. Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tahrîr Mecdüddîn Muhammed b. Ya’kûb. el-Kâmûsu’l-Muhît. thk. Muhammed Naim el- Arkasusî. Beyrut: Müessese er-Risâle, 2005.
14. Halil b. Ahmed, Ebû Abdurrahman. Kitâbu’l-Ayn. thk. Mehdî el-Mahzumî - İbrahim es-Samurâî. 8 Cilt. b.y.: Mektebetü’l-Hilâl, t.y.
15. İbn Aşur, Muhammed Tahir. et-Tahrir ve’t-Tenvir. Tunus: Daru Suhnûn, 1997.
16. İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İmâuddîn İsmail b. Şihâbiddîn Ömer. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. Beyrut: Daru’l-Marife, 1987.
17. İbn Manzûr, Cemâluddin Ebu’l-Fadl Muhammed b. Mükerrem. Lisânu’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sadr, h. 1414.
18. Karaman, Prof. Dr. Hayrettin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
19. Kırbaşoğlu, Mehmet Hayri, “Kadın Konusunda Kur’an’a Yöneltilen Başlıca Eleştiriler”. İslami Araştırmalar. 5/4, 1991.
20. Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed. el-Câmiu li Ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed el-Berdûnî - İbrahim Atfeyş. 20 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Kutub el-Mısrî, 1964.
21. En-Nesefî, Ebü’l-Berakât Abdullah b. Ahmed. Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl. thk. Yusuf Ali Bedîvî. 3 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kelimi’l-Tayyib, 1998.
22. El-Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd es-Semerkandî. Te’vîlâtü’l-Kur’ân. thk. Mecdî Bâselûm. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye. 2005.
23. Mevdudi, Ebu’l Al’â. Tefhimu’l Kur’an. çev. Komisyon. İstanbul: İnsan Yayınları, 1991.
24. Mukâtil b. Süleymân. Tefsîr-i Kebîr. thk. Dr. Abdullâh Mahmûd Şehhate. 4 Cilt. Beyrut: Dar İhyâi’t-Turâs, h. 1423.
25. Mukâtil bin Süleyman. el-Vucûh ve’n-Nezâir fi’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Hâtim Sâlih Ed-Dâmin. Riyad: Mektebetü’-Ruşd. 2. basım, 2011.
26. Mütercim Âsım Efendi. el-Okyânûsu’l-Basît fî Tercemeti’l-Kâmûsi’l-Muhît: Kâmûsu’l-Muhît Tercümesi. 6 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2013.
27. Râgıb el-İsfahânî, Ebu’l-Kâsım Huseyn b. Muhammed. el-Müfredât fî Karîbi’l-Kur’ân. thk. Safvân Adnân Dâvudî. Beyrut: Daru’l-Kalem, h. 1412.
28. Şimşek, Prof. Dr. M. Sait. Hayat Kaynağı Kur’an Tefsiri. 5 Cilt. İstanbul: Beyan Yayınları, 2012.
29. Taberî , Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, Thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 24 Cilt, b.y.: Müessesetu’r-Risâle, 2000.
30. Rıza, Muhammed Reşid b. Ali b. Muhammed Şemseddin b. Muhammed Behâeddin el-Huseyni. Tefsiru’l-Kur’âni’l-Hakîm: Tefsiru’l-Menâr. 12 Cilt. b.y.: el-Hey’etu’l-Mısriyye el-Amme, 1990.
31. Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, sad. İsmail Karaçam vd. 10 Cilt. İstanbul: Azim Dağıtım, t.y.
32. Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. el-Keşşâf an Hakâ’ikı Gavâmidı’t-Tenzîl ve ‘Uyûni’l-Ekāvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, ed. Prof. Dr. Murat Sülün vd. 6 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2016.
33. Zebîdî, Ebü’l-Huseyn Ahmed b. Fâris Muhammed Murtazâ. Tâcu’l-Arûs min Cevâhiri’l-Kâmûs. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1993.