Ziya Gökalp, bizde, medeniyet ve kültür ayırımını bilimsel olarak ilk ortaya koyan düşünürdür. Ona göre kültür millî, medeniyetler milletlerarasıdır. Kültür umumî ve metodsuz olarak medeniyet ise ferdî-iradî çabalarla metodlu bir şekilde oluşturulur. Kültür, taklit edilemezken; medeniyet, taklit yoluyla alınır. Kültür duygulardan, ilham ve sezgilerden; medeniyet bilgilerden, yani aklî faaliyetlerden mürekkeptir. Bu sebeple milletler birbirlerinin dinî, ahlakî, estetik duygularını taklit edemezler; fakat kendi aralarında bilgi alışverişinde bulunabilirler. Gökalp’ın bu ayırımı ve çağdaş- laşma tezi çeşitli düşünür ve bilim insanları tarafından eleştirilmiştir. Bu makalede bizim amacımız, başlangıcından bu güne kadar bu konuda kimin ne söylediği veya Gökalp’a hangi eleştirilerin yöneltildiği değildir. Bizim amacımız, bu hususta en son ve köklü bir eleştiri getiren Yılmaz Özakpınar’ın teorisine dayanarak çağdaş Türk düşünürü Nurettin Topçu’nun yerini belirlemek ve onu anlamaya çalışmaktır. Özakpınar, Kültür Değişmeleri ve Batılılaşma Mes’elesi kitabında, sorduğu sorularla Gökalp’ı temelden sarsmaktadır: “Acaba Gökalp’ın yaptığı mantıksal ayırımların unsurları, olguların gerçeğinde de birbirlerinden ayrılabilir durumda mıdır? Meselâ,bir sosyal yapının duygu unsurları ile akıl unsurları sökülüp takılabilen mekanikunsurlar gibi midir? Veya, akıl unsuru, diğer bir deyişle medeniyet, duygudan arınmışbir hâlde bir milletten alınıp başka bir milletin duygusuna monte edilebilir mi?”Özakpınar’a göre, Gökalp’ın teorisi tutarsızdır. Bütün bu teorik tahlillerin arkaplânında Yılmaz Özakpınar’ın kendisinin kurmuş olduğu diğer farklı bir medeniyet teorisi bulunmaktadır.

Ziya Gökalp is the first thinker who makes a scientific differentiation between civilization and culture in our country. According to him, culture is national but civilizations are international. Culture is general and formed unmethodically but civilization is formed with invidual-voluntary efforts and methodically. As culture can not be imitated, civilization can be taken through imitation. Culture is composed of emotions, inspirations and intuitions but civilization is composed of information, in other words; mental activities. For this reason, nations can not imitate each others’ religious, moral and aesthetical emotions but they can have information exchange among themselves. Gökalp’s this differentiation and thesis of modernity were criticised by various thinkers and scientists. In this article, it is not our purpose to deal with who said what on this issue from the beginning or which criticisms were directed against Gökalp. Our purpose is to determine the place of contemporary Turkish thinker Nurettin Topçu and try to understand him based on the theory of Yılmaz Özakpınar who brought the most recent and radical criticism in this issue. Özakpınar shakes Gökalp from the ground with the questions he asks in his book of “Changes of Culture and Problem of Westernization” such as, “Can the components of logical differentations Gökalp did be in a separable situation from each others even within the reality of phenomena? For example, are the components of emotion and mind of a social structure like the detachable-mountable mechanical elements? Or can a component of mind, in other words; civilization which is said to be international, be taken from one nation by purifying from emotions and be mounted into another nation’s emotions?” According to Özakpınar, the theory of Gökalp is inconsistent. In the background of all theoretical analyses, there is another and different theory of civilization constituted by Özakpınar himself.