Şeyma YURTSEVEN, Sevban ARSLAN, Sevgi DENİZ DOĞAN, Derya GEZER, Pınar KAYA, M. Sencer BULUT ÖZSEZER

Yoğun Bakım Hemşirelerinde Ölüm Algısı

Amaç: Bu araştırma yoğun bakım ünitelerinde ölümü yaklaşan hastalara bakmanın stresli deneyimini yaşayan hemşirelerin, ölüm ile ilgili görüşlerinin neler olduğunu, bu hastalara bakmanın ölüm algılarını nasıl etkilediğini, benzetmeler ve çizimler aracılığıyla nitel olarak incelenmesini amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntemler: Araştırmaya toplam 40 yoğun bakım hemşiresi dâhil edilmiştir. Araştırma verileri nitel veri toplama yöntemlerinden görüşme yöntemi kullanılarak toplanmış ve görüşmelerden elde edilen verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmada hastaların ölümü karşısında yoğun bakım hemşirelerinin algıları; bedensel, duygusal, ruhsal, bilişsel ve davranışsal; ölümü yaklaşan hastaya verilen bakımın amacı, fiziksel, psikolojik ve manevi; hemşirelerin kendi ölümlerini algılamaları ise kabullenme, kaçış ve korku temaları altında sunulmuştur. Sonuç: Çalışmada hemşirelerin ölüm ve ölümü yaklaşan birey ile karşılaştıklarında ölüm karşısında üzüntü ve korku hissettikleri, bakım esnasında ise en çok yetersizlik ve çaresizlik yaşadıkları saptanmıştır. Tüm bu bulgular sonucunda ölüm ile sık karşılaşan yoğun bakım hemşirelerinin kendi duygularını fark ederek uygun bireysel baş etme mekanizmaları geliştirebilmesi ve ölüme ilişkin olumlu tutum sergilenmesi için hizmet içi eğitimler planlanması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Ölüm, Yoğun bakım, Hemşire, Nitel araştırma.

Perception of Death in Intensive Care Nurses

Objective: This research aims to analyze the views of nurses, who have the stressful experience of caring for near-death patients in intensive care units, about death, how caring for these patients affects their perceptions of death, through analogies and drawings. Materials and Methods: A total of 40 intensive care nurses were included in the study. The research data were collected using the interview method, one of the qualitative data collection methods, and the content analysis method was used in the analysis of the data obtained from the interviews. Results: Perceptions of intensive care nurses in the face of the death of patients; physical, emotional, spiritual, cognitive, and behavioral; the purpose of the care given to the near-death patient, physical, psychological, and spiritual; nurses' perception of their own death was presented under the themes of acceptance, escape and fear. Conclusion: In the study, it was determined that the nurses felt sadness and fear in the face of death when they encountered death and the person approaching death, and they experienced inadequacy and helplessness the most during care. As a result of all these findings, it can be recommended to plan in-service training so that intensive care nurses, who are frequently faced with death, can develop appropriate individual coping mechanisms by realizing their own feelings and displaying a positive attitude towards death.

Keywords:

Death, Intensive care, Nurse, Qualitative research.,

PDF

___

Ay F, Gençtürk N. Ebe öğrencilerin ölüm, terminal dönem ve palyatif bakım ile ilgili görüşleri: Odak grup çalışması. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2013;21(3):164-171.
Şahin M, Demirkıran F, Adana F. Hemşirelik öğrencilerinde ölüm kaygısı, ölmekte olan bireye bakım verme isteği ve etkileyen faktörler. Journal of Psychiatric Nursing/Psikiyatri Hemşireleri Derneği. 2016;7(3):135-141.
Gurdogan EP, Kınıcı E, Aksoy B. The relationship between death anxiety and attitudes toward the care of dying patient in nursing students. Psychology, Health & Medicine. 2019;24(7):843-852.
Harding Y, Ishibashi Y, Mori M, Yano M, Ando M. Relationship between Death Conference Experiences and Nurses’ Terminal Care. Open Journal of Nursing. 2020;10(04):381.
Beiermann M, Kalowes P, Dyo M, Mondor A. Family members’ and intensive care unit nurses’ response to the ECG Memento during the bereavement period. Dimensions of Critical Care Nursing. 2017;36(6):317-326.
Kayalı S, Çiftlik EE, Durmuş MK, Tan YM, Akça Ö, Yiğit Ö. Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin ölüme ilişkin tutumları ve kaygı düzeyleri. Performans ve Kalite, 2017:65.
Yalçın D. Kanser hastaları yakınları ve hemşirelerin ölüme ve iyi ölüme ilişkin görüşleri. Yüksek lisans tezi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara. 2019.
Göriş S, Taşcı S, Özkan B, Ceyhan Ö, Kartın PT, Çeliksoy A ve ark. Effect of terminal patient care training on the nurses’ attitudes toward death in an oncology hospital in Turkey. Journal of Cancer Education. 2017;32(1):65-71.
Puente‐Fernández D, Lozano‐Romero MM, Montoya‐Juárez R, Martí‐García C, Campos‐Calderón C, Hueso‐Montoro C. Nursing professionals’ attitudes, strategies, and care practices towards death: A systematic review of qualitative studies. Journal of Nursing Scholarship. 2020;52(3):301-310.
Nicol J, Pocock M. Memento Mori: Can art assist student nurses to explore death and dying? A qualitative study. Nurse education today. 2020;89:104404.
Zheng RS, Guo QH, Dong FQ, Owens RG. Chinese oncology nurses’ experience on caring for dying patients who are on their final days: A qualitative study. International journal of nursing studies. 2015;52(1):288-296.
Nia HS, Lehto RH, Ebadi A, Peyrovi H. Death anxiety among nurses and health care professionals: A review article. International journal of community based nursing and midwifery. 2016;4(1):2.
Frommelt KHM. Attitudes toward care of the terminally ill: An educational intervention. American Journal of Hospice and Palliative Medicine. 2003; 20(1): 13-22.
Sancar B, Yalcin AS, Acikgoz I. An examination of anxiety levels of nursing students caring for patients in terminal period. Pakistan journal of medical sciences, 2018;34(1):94.
İnci F, Öz F. Ölüm eğitiminin hemşirelerin ölüm kaygısı, ölüme ilişkin depresyon ve ölümcül hastaya tutumlarına etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2009;10(4):253-260.
Menekli T. Hemşirelerin ölüm algısının ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17(4):222-228.
Özdemir K. Yoğun Bakım Hemşirelerinde Görülen Ölüm Kaygısı. Doktora tezi. 2014.
Teskereci G, Sümen A, Esirgenler A, Abdullah Ş. Son ile başlangıç arasında kalmış bir durum: Ölüm algısı. International Journal of Social Sciences and Education Research. 2020;6(1):1-10.
Zafer C. Ölüm olgusu ve ölümün sosyolojik etkileri. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (MÜSBİD). 2019;8(15):64-82.
Bal Yüksek T. Sağlık Profesyonellerinin ve Bakım Vericilerin Ölüm Algıları ve Saygın Ölüme İlişkin Tutumları. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2018.
Kıra Özhan T. Üçüncü basamak yoğun bakımda çalışan hemşirelerin ölüme karşı tutumları ve beyin ölümü gerçekleşen hastalara bakım verirken yaşadıkları güçlükler, Yüksek lisans tezi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Bursa. 2019.
Üzen Cura Ş, Elif A. Palyatif bakım kliniğinde çalışan hemşirelerin ölmekte olan hastaya bakım vermede yaşadıkları zorluklar. JAREN. 2020;6(3):483-490.
Gültekin A, Özdemir A, Kavak F. Hemşirelik öğrencilerinin palyatif bakımla ilgili görüşleri, Uluslararası evde sağlık ve sosyal hizmetler kongresi ‘‘Uzun Dönem Bakım’’ Bildiri Kitapçığı, 2018:61-68.
Güner AE, Şahin E, Çetin M. Terminal dönemdeki hastaların ihtiyaçlarının evde bakım profesyonelleri açısından değerlendirilmesi. Uluslararası evde sağlık ve sosyal hizmetler kongresi ‘‘Uzun Dönem Bakım’’ Bildiri Kitapçığı. 2018:66-69.
Dadfar M, Lester D. Death concern and death obsession in ıranian nurses. psychological reports. 2015;116:704-709.
Yılmaz E, Vermişli S. Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin ölüme ve ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumları. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2015;2(2):41-46.
Anderson NE, Kent B, Owens RG. Experiencing patient death in clinical practice: Nurses’ recollections of their earliest memorable patient death. International journal of nursing studies, 2015;52(3):695-704.
Ceyhan Ö, Özen B, Zincir H, Şimşek N, Başaran M. How intensive care nurses perceive good death. Death Studies. 2018;42(10):667-672.