Bir Üniversite Hastanesi Polikliniğine Başvuran Hastaların Sigara ve Alkol Bağımlılık Düzeylerine Etki Eden Faktörler

Amaç: Alkol ve sigara kullanımı toplum sağlığını tehdit eden önemli etkenlerin başında gelmektedir. Sigara ve alkol ile mücadelenin önünde ki en büyük engel ise bağımlılık yapıcı etkileri olarak gösterilmektedir. Çalışmamızda sigara ve alkol bağımlılık düzeyleri ve etkileyen faktörleri araştırmak amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı nitelikteki bu çalışma, bir üniversite hastanesinin aile hekimliği polikliniğine başvuran katılımcılar üzerinde yapıldı. Veriler anket formu ile toplandı. Çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 181 kişiye anket uygulandı. Sigara kullanan 64 kişi ve alkol kullanan 28 kişi değerlendirmeye alındı. Bulgular: Araştırmamızda sigara kullanım oranı %35,4, alkol kullanım oranı %13,3 olarak bulundu. Erkek cinsiyet, erken başlama yaşı ve kullanım süresinin uzaması hem sigara hem de alkol bağımlılık düzeyini arttırdığı görüldü. Evlilerde ve eğitim düzeyi azaldıkça sigara bağımlılığı artarken alkol bağımlılık düzeyinin bekarlarda ve eğitim seviyesi arttıkça yükseldiği görüldü. Sonuç: Alkol ve sigara bağımlılığı halen önemli bir halk sağlığı sorunu olduğu ve mücadelede daha fazla etkin adımlar atılmasının gerektiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sigara, Alkol, Bağımlılık, CAGE

Factors Affecting Smoking and Alcohol Addiction Levels who Applied to a University Hospital Polyclinic

Objective: Alcohol and smoking is one of the important factors that threaten public health. The biggest obstacle to the fight against smoking and alcohol is shown as their addictive effects. In our study, it was aimed to investigate the smoking and alcohol addiction levels and affecting factors of them. Material and methods: This cross-sectional study was performed on participants who applied to the family medicine outpatient clinic of university hospital. The independent data of our study were collected by sociodemographic questionnaire. The dependent variables of our study were obtained by Fagerström Nicotine Addiction Test and CAGE test. The questionnaire forms were applied to 181 volunteer participants. A total of 64 smokers and 28 people using alcohol were included in the study. Results: The degree of nicotine dependence was higher in males, married, lower education level and those who started smoking before age 15 years. The CAGE score was higher in those who started alcohol before age of 18 years, in males, in singles and in those with a high level of education. Conclusion: It is determined that alcohol and cigarette addiction is still an important public health problem and more effective steps should be taken in the struggle.

Keywords:

: Smoking alcohol, addiction, CAGE, fagerstrom,

PDF

___

KAYNAKLAR1. World Health Organization. World Health Statistics. http://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/tobacco Erişim tarihi:19,08,2018
2. Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK). Küresel Yetişkin Tütün Araştırması 2012. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri. do?id=13142. Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2013.
3. Osman ÖRSEL, Sibel ÖRSEL, Sibel ALPAR, Nazire UÇAR, Selma FIRAT GÜVEN, Tuğrul ŞİPİT, Bahar KURT. Sigara bırakmada nikotin bağımlılık düzeylerinin tedavi sonuçlarına etkisi. Solunum Hastalıkları 2005; 16: 112-118
4. Teneggi V, Squassantre L, Iavarone L, et al. Correlation and predictive performances of saliva and plasma nicotine concentration on tobacco with drawal-induced craving. Br J Clin Pharmacol 2002;54:407-14.
5. Aşut, Ö., (1995) Hekim ve Sigara. 2.Baskı, Ankara Türk Tabipler Birliği Yayınları, Maya Matbaacılık Yayıncılık Ltd. Şti.
6. Kanıt L, Keser A. Tütün bağımlılığının biyofizyolojisi. In: Aytemur ZA, Akçay Ş, Elbek O. Tütün ve tütün kontrolü. Türk Toraks Derneği, Toraks Kitapları 2010;10:141-156.
7. Benowitz NL, Hukkanen J, Jacob P. Nicotine chemistry, metabolism, kinetics and biomarkers. Handb Exp Pharmacol 2009;192:29-60.
8. Hughes J. Nicotine-related disorders. In: Kaplan & Sadock’s Comprehensive Textbook of psychiatry. SAdock BJ, Sadock VA, Ruiz P (eds.). 8th ed. Philadelphia USA : Lippincott, Williams & Wilkins; 2006: 1257-64.
9. Kandel D, Chen K, Warner LA, Kessler RC, Grant B. Prevalence and demographic correlates of symptoms of last year dependence on alcohol, nicotine, marijuana and cocaine in the U.S. population. Drug Alcohol Depend 1997; 44: 11-29.
10. Erdal Vardar. Riskli alkol tüketme davranışının tanımı ve özellikleri. Journal of Dependence, 2016, Vol:17, N.:3, pp.123-129
11. Altıntoprak E, Annette-Akgür S, Yüncü Z, et al. Alcohol use-related problems in women. Turk Psikiyatri Derg 2008;19:197-208.
12. Defne Eraslan, Selcen Kanyılmaz, Özgür Öztürk. Exercise in the Treatment of Alcohol Dependence. Journal of Dependence, 2014, Vol:15, N.:4, pp.180-184
13. Wechsler H, Moeykens B, Davenport A, Castillo S, Hansen J. The adverse impact of heavy episodic drinkers on other college students. J Stud Alcohol 1995; 56: 628-634.
14. O’Malley PM, Johnston LD. Epidemiology of alcohol and other drug use among american college students. J Stud Alcohol 2002; 14: 23-39.
15. Gürdil G. Üniversite Öğrencilerinde Travma Yaşantısı, Stresle Başa Çıkma Tarzları ve İç-Dış Kontrol Odağı İnancı ile Riskli Alkol Kullanımı Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
16. Şakir ÖZEN, Mustafa ARI, Süleyman GÖREN, Yılmaz PALANCI, Aytekin SIR. Tıp fakültesi birinci ve altıncı sınıf öğrencilerinde sigara ve alkol kullanım sıklığı. Anatolian Journal of Psychiatry 2005; 6:92-98
17. Fageström test güvenirlik: Uysal MA, Kadakal F, Karsidag C, Bayram G, Uysal O, Yilmaz V Fagerstrom test for nicotine dependence: Reliability in a Turkish sample and factor analysis Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52(2): 115-121
18. Cage testi: Ewing JA. Detecting alcoholism: the CAGE questionnaire. JAMA 1984; 252: 1905-1907.
19. Cage testi: Arıkan Z, Özdemir YD, Candansayar S ve ark. (1991) SMAST ve CAGE tarama testlerinin alkolizmin tanısal önemi üzerine bir çalışma. 27. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Antalya.
20. Heathorn TF, Kozlowski LT, Frecker RC, Fagerstrom KO. The Fagerstrom test for nicotine dependence: A revision of the Fagerstrom tolerence questionnarie. Br J Addict 1991; 86: 1119-27.
21. Haddock CK, Lando H, Klesges RC, et al. A study of the psychometric and predictive properties of the FagerströmTest for Nicotine Dependence in a population of young smokers. Nicotine Tob Res 1999; 1: 59-66.
22. Oğuzhan OKUTAN, Dilaver TAŞ, Hatice KAYA, Zafer KARTALOĞLU. Sigara içen sağlık personelinde nikotin bağımlılık düzeyini etkileyen faktörler. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007; 55(4): 356-363
23. S. Erhan DEVECİ, Haydar GÜLER, Figen DEVECİ, Yasemin AÇIK, M. Hamdi MUZ. Elazığ Emniyet Teşkilatı Personelinin Sigara İçme Davranışları, Bağımlılık Düzeyleri ve Sigara-Sağlık İlişkisine Yaklaşımları. Solunum Hastalıkları 2005; 16: 12-17
24. Buturak ŞV, Günal N, Özçiçek G, Özdemir Rezaki H, Koçak OM, Güneş Kırıcı, Kabalcı M, Dural K, Özpolat B. Sigara bırakma polikliniğine başvuran hastaların sosyodemografik özellikleri ve sigara bağımlılık şiddetleri. Turk J Clin Lab 2016; 7(3): 72-76.
25. Fagerstrom KO, Kunze M, Schoberberger R, et al. Nicotine dependence versus smoking prevalence: Comparisons among countries and categories of smokers. Tob Control 1996;5:1-3.
26. Russell MAH, Stapleton JA, Feyerabend C, et al. Targeting heavy smokers in general practice: Randomized controlled trial of transdermal nicotine patches. British Medical J 1993; 306:1308-12.
27. T. Çelepkolu, ve ark. Nikotin bağımlılık düzeyinin yaş ve cinsiyetle ilişkisi. Dicle Tıp Dergisi. 2014; 41 (4): 712-716. doi: 10.5798/diclemedj.0921.2014.04.0505
28. Cantürk Çapık, Dilek Cingil. Hemșirelik Öğrencilerinde Sigara Kullanımı, Nikotin Bağımlılık Düzeyi ve İlișkili Etmenler. Kafkas J Med Sci 2013; 3(2):55–61 doi: 10.5505/kjms.2013.91885
29. Tijen fiengezer, Fazilet Sivri, Nesrin Dilbaz, Didem Sunay. Ankara ili Yenimahalle ilçesinde birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran bireylerde tütün bağımlılığı ve ilişkili risk faktörleri. Turk Aile Hek Derg 2014;18(1):42-48
30. Muhammed Fatih Önsüz ve ark. Sigara içen hastaların sigara paketlerinin üzerindeki uyarı yazıları hakkındaki görüşlerinin ve nikotin bağımlılık derecelerinin değerlendirilmesi. Marmara Medical Journal 2009;22(2);111-122
31. Yıldırım Ç, Çelik P, Şakar A, Dinç G. Tıp Fakültesi öğrencilerinin sigaraya karşı tutumları. Solunum 2004; 6(1): 30-35.
32. Pektaş ve ark. Psikiyatri kliniğinde yatan hastalarda alkol kullanımı. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2003; 4:26-29
33. Kaya N, Cilli AS. Universite oğrencilerinde nikotin, alkol ve madde bağımlılığının 12 aylık yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2002; 3: 91-97.
34. Hamdi EMEÇ, Emrah GÜLAY. Alkol Tüketimi Ve Sosyo-Demografik Değiskenlerin Alkol Tüketimi Üzerine Etkisi. Ekonomik Yaklasım, Cilt : 19, Sayı : 68, ss. 115-134.
35. Turan M, Çilli AS, Aşkın R, Herken H, Telcioğlu M, Kucur R. Cage Testi ile Alkol Kullanımı Üzerine Epidemiyolojik Bir Çalışma
36. Evren, E. C., Saatçioğlu, Ö., Evren, B., Yancar, C., Eken, B. ve Çakmak, D. (2003). Madde kullanım bozukluğunda cinsiyet farklılığı: AMATEM'e yatan hasta verilerinin incelenmesi. DüĢünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 16, 132-138.
37. KARAER, Sahin, KUĞU, Nesim, DOĞAN, Orhan, AKYÜZ, Gamze (2003), “Sivas il Merkezinde Alkol Kötüye Kullanımı ve Bağımlılığının Epidemiyolojisi, Sosyo-demografik Değiskenlerle iliskisi ve I.Eksen Eş tanıları”, Yeni Symposium, C. 41, S. 3, 131-142.
38. GÜNER, Ç., BESER, Erdal, YAVUZ, C., TEK, N., BĐLGĐN, R. (2000), “The Health Problems Of The Adolescents In Kocaeli”, Tobacco, Alcohol and Drug Use International Public Health Congress, 152.
39. Zorlu, N., Türk, H., Manavgat, A. İ., Karadaş, B. ve Gülseren, Ş. (2011). Denetimli Serbestlik Uygulaması Kapsamında Başvuran Hastalarda Sosyodemografik, Klinik Özelliklerin ve Alkol Kullanım Bozukluğu Sıklığının Geriye Dönük Değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12, 253-257.
40. Yunus Emre ÖZTÜRK, Mehmet KIRLIOĞLU, Ramazan KIRAÇ. Alkol ve Madde Bağımlılığında Risk faktörleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal bilimler Yüksekokulu Dergisi. 2015 Cilt:18 Sayı:2 ss:97-118