Bazı Makarnalık Buğday Genotiplerinin Kahramanmaras Kosullarında Fenolojik Dönemler, Bazı Bitkisel Özellikleri ve Tane Verimi Bakımından Değerlendirilmesi
Kahramanmaras kosullarında, 2000-2003 yılları arasında, tesadüf blokları deneme desenine göre, 4tekerrürlü olarak yürütülen bu çalısmada, 12 makarnalık buğday çesidi ve 4 makarnalık buğday hattı bitki boyu(BB), bayrak yaprak boyu (BYB), bayrak yaprak eni (BYE), vejetatif periyot (VP), tane dolum periyodu (TDP) ve tane verimi (TV) bakımından değerlendirilmistir.Üç yıllık sonuçların ortalamasına göre, genotipler incelenen tüm özellikler ve TV bakımından önemli ölçüdefarklı bulunmustur. Genotiplerin BB 84.5-118,7 cm, BYB 20.7-24,5 cm, BYE 1.51-1.75 cm, VP 163.4-176,3 gün, TDP 32.0-38.0 gün ve TV 464.5-588,7 kg da-1 arasında değismistir. En fazla tane verimi Fuatbey-2000 çesidinden 588.7 kg da-1 olarak elde edilmis olup, bu çesidi Ege-88, 11264, Svevo, 11273, Zenith, Gediz-75, NN90-E3, 11272, 164 ve Syran-4 genotipleri izlemis olup, bu genotiplere ait tane verimleri sırasıyla; 580.1, 571.7, 565.0, 564.6, 548.5, 544.1, 538.5, 535.3, 525.3 ve 525.0 kg da-1 olmustur. Yukarıda bahsedilen genotiplerin TV farklılıkları istatistikî olarak önemsiz olmustur. Bayrak yaprak eni dısında, incelenen bütün karakterler yönünden yıl x genotip interaksiyonu önemli bulunmustur.Đncelenen özelliklerden TV ile BYB (r= 0.362**) ve TDP (r= 0.212**) arasında olumlu ve önemli iliskiler olduğu belirlenmistir.
Evaluation of Some Durum Wheat Genotypes for Growing Periods, Some Plant Traits and Grain Yield under the Kahramanmaras Conditions
In this research which was carried out in a randomized complete blocks design with four replications, between 2000-2003 years under Kahramanmaras conditions, 12 durum wheat cultivars and 4 durum lines were evaluated for plant height (PH), flag leaf length (FLL), flag leaf width (FLW), vegetative period (VP), grain filling period (GFP) and grain yield (GY). According to the results of three years, genotypes were significantly different for all investigated traits and grain yield. Genotypes were changed ranging from 84.5 to 118.7 cm for PH, 20.7 to 24.5 cm for FLL, 1.51 to 1.75 cm for FLW, 163.4 to 176.3 days for VP, 32 to 38 days for GFP and 464.5 to 588.7 kg da-1 for GY. The highest grain yield was obtained from Fuatbey-2000 cultivar with 588.7 kg da-1, this cultivar was followed by Ege-88, 11264, Svevo, 11273, Zenith, Gediz-75, NN90-E3, 11272, 164 and Syran-4 genotypes with 580.1, 571.7, 565.0, 564.6, 548.5,544.1, 538.5, 535.3, 525.3 and 525 kg da-1 grain yields respectively. These genotypes were not significantlydifferent from each other for grain yields. Year and genotype interactions were significant for all investigated traits except FLW.Among the investigated traits, there were significantly and positively correlations between GY and FLL (r=0.362**) and GFP (r= 0.212**).
___
- Akçura, M. 2001. Ethepton ve Mepiquat Chloride
Uygulamasının Kahramanmaras Kosullarında Đki
Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.)
Genotipinin Verim ve Verim Unsurları Üzerine
Etkisi. KSÜ. Fen Bil. Enst., Tarla Bitkileri Anabilim
Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaras, 53s.
- Akdağ, M.I., Dok, M., Doğan, H.M. 1997. Orta
Karadeniz Geçis Bölgesi Đçin Uygun Buğday
Genotiplerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Arastırma.
Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi Bildirileri (21-
25 Eylül), Samsun.
- Anonim, 1999. SAS Institute Inc., SAS/STAT® User's
Guide, Version 8, SAS Institute Inc., Cary, NC.
Anonim. 2000. Tohumluk Kataloğu. T.C. Tarım ve Köy
Đsleri Bakanlığı Tarım Đsletmeleri Genel Müdürlüğü.
Ankara.
- Anonim. 2003. Tarımsal Yapı ve Üretim. TC,
Basbakanlık, DĐE Yayınları, Ankara 546s.
Anonim, 2005a. FAO Statistical Databases.
www.fao.org. (26.10.2005).
- Anonim, 2005b. US Department of Agriculture
USDA.http://www.fas.usda.gov/pecad/highlights/20
05/07/durum2005, (23.01.2007).
- Anonim. 2005c. Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği
http://www.makarna.org.tr/pages.asp?DetailID=8m
(23.01.2007).
- Baser, Đ., Korkut, K.Z., Bilgin, O. 2001. Đleri Ekmeklik
Buğday Hatlarının (T. aestivum L.) Tane Verimi ve
Bazı Agronomik Karakterler Yönünden
Değerlendirilmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri
Kongresi (17-21 Eylül), Tekirdağ.
- Borojevic, S., Williams, W.A. 1982. Genotype x
Environment Interactions for Leaf Area Parameters
and Yield Components and Their Effects on Wheat
Yield. Crop Sci., 22(5): 1020-1025.
- Blum, A., Golan, J., Mayer, B., Sinmena, L. 1989. The
Drought Response of Landraces of Wheat from the
Northern Negeu Desert in Israel. Euphytica, 43(1):
87-96.
- Bruckner, P. L., Frohberg, R. C. 1987. Rate and
Duration of Grain Fill in Spring Wheat. Crop Sci.,
27(3): 451-455.
- Çağlar, Ö., Akten, S. 1994. Bazı Kıslık Ekmeklik
Buğday (Triticum aestivum L.) Genotip ve
Hatlarında Verim, Bitki ve Tane Protein Đliskilerinin
Đncelenmesi. I. Tarla Bitkileri Kongresi (25-29
Nisan), Đzmir.
- Çölkesen, M., Öktem, A., Eren, N., Yağbasanlar, T.,
Özkan. H. 1994. Çukurova ve Harran Ovası
Kosullarına Uygun Ekmeklik ve Makarnalık Buğday
Genotiplerinin Saptanması Üzerine Bir Arastırma. I.
Tarla Bitkileri Kongresi (25-29 Nisan), Đzmir.
- Demir, Đ., Turgut, Đ., Yüce, S., Konak, C., Sever, C.,
Tosun, M. 1997. Ege Bölgesinde Farklı
Lokasyonlarda Yetistirilen Ekmeklik Buğdayların
Verim ve Bazı Verim Öğeleri Üzerine Bir
Arastırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi
Bildirileri (22-25 Eylül), Samsun.
- Dokuyucu, T., Akkaya, A., Nacar, A., Đspir, B. 1997.
Kahramanmaras Kosullarında Bazı Ekmeklik
Buğdayların Verim ve Fenolojik Özelliklerinin
Đncelenmesi. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi
(22-25 Eylül), Samsun.
- Dornescu, A., 1989. Studies on the Relationships
Between Yield Components in the Winter Wheat
Variety Fundela 133. Cercerati Agronomice in
Moldova, 19(3): 46-50.
- Gebeyehou, G., Knott, D. R., Baker, R.. J. 1982a.
Relationships Among Durations of Vegetative and
Grain Filling Phases, Yield Components and Grain
Yield in Durum Wheat Cultivars. Crop Sci., 22(2):
287-290.
- Gebeyehou, G., Knott, D.R., Baker, R.J. 1982b. Rate
and Duration of Filling in Durum Wheat Cultivars.
Crop Sci., 22(2): 337-340.
- Isık, B. 1996. Kahramanmaras Kosullarında Bazı
Ekmeklik Buğday (T. aestivum L.) Çesitlerinde
Verim, Fenolojik Dönemler ve Önemli Fotosentez
Unsurlarının Đncelenmesi. KSÜ, Fen Bil. Enst., Tarla
Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi,
Kahramanmaras, 51s.
- Jaradat, A. A., Ajluni, M. M., Karaki, G. 1996. Genetic
Structure of Durum Wheat Landraces in a Center
of Diversity. 5th International Wheat Conference
Abstracts, 10-14.
- Knott, D. R., Gebeyehou, G. 1987. Relationships
Between the Lengths of the Vegetative and Grain
Filling Periods and Agronomic Characters in Three
Durum Wheat Crosses. Crop Sci., 27(5): 857-860.
- Mahler, R.L., Koehler, F.E., Lutcher, L.K. 1994.
Nitrogen Sourge, Timing of Application and
Placement: Effects on Winter Wheat Production.
Agron. J., 86: 637-642.
- Mou, B., Kronstad, W. E., 1989. Duration and Rate of
Grain Filling and Subsequent Grain Yield in Wheat.
Agronomy Abstract, 93, 15-20.
- Öztürk, A., Akkaya, A. 1994. Kıslık Ekmeklik Buğday
Genotip ve Hatlarında Vejetatif Peryod, Dane
Dolum Periyodu ve Dane Dolum Oranı Đle Verim ve
Verim Unsurları Arasındaki Đliskiler. Tarla Bitkileri
Kongresi. 48-51, (25-29 Nisan), Đzmir.
- Öztürk, A., Çağlar, Ö., Tufan, A. 2001. Bazı
Makarnalık Buğday Genotiplerinin Erzurum
Kosullarına Adaptasyonu. Atatürk Üniversitesi
Ziraat Fakültesi Dergisi, 32(2): 117-123.
- Pisante, M., Basso, B., Carafa, A. C., Stornaivola, S.
1996. The Possibility of Growing Spelt ( Triticum
dicoccum and T. spelta) in Arid Regions of Southern
Italy. Field Crop Abstracts 49:11.
- Sharma, R. C., 1992. Duration of the Vegetative and
Reproductive Period in Relation to Yield
Performance of Spring Wheat. European Journal of
Agronomy 1(3): 133-137.
- Sharma, R.C., 1994. Early Generation Selection for
Grain Filling Period in Wheat. Crop Sci., 34(4): 945-
948.
- Siddique, K. H. M., Kirby, M. J. E., Perry, W. M., 1990.
Ear Ratio in Old and Modern Wheat Varieties,
Relationship with Improvement in Number of
Grains Per Ear and Yield. Field Crops Research,
21(1): 59-78.
- Simane, B., Struik, P.C., Nachit, M. M., Peacock, J. M.,
1993. Ontogenetic Analysis of Yield Components
and Yield Stability of Durum Wheat in Water
Limited Environments. Euphytica,71(3): 211-219.
- Spiertz, J. H. J., Vos, J. 1985. Grain Growth of Wheat
its Limitation by Carbonhydrate and Nitrogen
Supply. In Wheat Growth and Modelling, Plenum
Press, New York, 407.
- Tsil’ke, R.A. 1984. Vegetative Period and Yield of
Spring Wheat in West-Siberia. Field Crop Abstract,
37(11): 7543.
- Ülker, M., Sönmez, F., Yılmaz, N., Ege, H. 1999. Icarda
Kökenli Bazı Kıslık Ekmeklik ve Makarnalık
Buğday Genotip ve Hatlarının Van Kosullarına
Adaptasyonu Üzerine Bir Arastırma. Türkiye 3.
Tarla Bitkileri Kongresi (15-18 Kasım), Adana.
Wiegand, C.L., Gebermann, A.H., Cuellar, J.A. 1981.
Development and Yield of Hard Red Winter Wheats
Under Semitropical Conditions. Agronomy Journal,
73(1): 29-37.
- Yılmaz, H.A., Dokuyucu, T. 1994. Kahramanmaras
Kosullarına Uygun ve Yüksek Verimli Ekmeklik
Buğday Genotiplerinin Belirlenmesi. I. Tarla
Bitkileri Kongresi (25-29 Nisan), Đzmir.