SEYRANİ KONCAGÜL, İrfan DAŞKIRAN, MEHMET BİNGÖL

Yetiştirici elinde bulunan norduz koyunlarının laktasyon süt verimi ve laktasyon eğrisine etki eden faktörler

Bu çalışmada, Norduz ırkı koyunlara ait laktasyon eğrilerinin tanımlanmasında kullanılan modeller karşılaştırılmış ve laktasyon eğrisini en iyi tanımlayan model kullanılarak laktasyon eğrisi parametreleri tahmin edilmiştir. Daha sonra, bu pametrelere ve laktasyon süt verimine etki eden faktörler araştırılmıştır. Analizlerde, 189 tamamlanmış laktasyona ait toplam 2.366 denetim günü verim kaydı kullanılmıştır. Laktasyon eğrisinin doğumdan itibaren önce bir azalma bunu takiben laktasyon ortasına doğru bir artış ve daha sonra tekrar azalma gösteren sinüzoidal bir şekil gösterdiği gözlenmiştir. Dördüncü dereceden Legendre polinomiyal (LEG4) model, halk elinde yetiştiriciliği yapılan Norduz koyunlarının laktasyon eğrisini tanımlamakta en yaygın olarak kullanılan matematiksel modellerden daha iyi bir performans göstermiştir. 180-gün laktasyon süresine göre standardize edilmiş toplam süt verimi 130.9±3.24 kg olarak tespit edilmiştir. Laktasyon sırası, kuzulama yaşı ve kuzulama ayı laktasyon süt verimi üzerinde önemli etkiye sahip olup, kuzulama ayı ve laktasyon sırasının laktasyon eğrisinin şekli üzerinde de önemli etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

laktasyon, süt, süt üretimi, süt verimi, süt hayvanları, koyun

Factors affecting lactation milk yield and lactation curve of norduz sheep in farmer condition

In this research, mathematical models describing lactation curve of Norduz sheep breed were compared, and lactation parameters were estimated by selected model describing the lactation curve better than others. Then, factors affecting the lactation parameters and lactation milk yield were investigated. In the analysis, a total of 2.366 test-day records belonging to 189 completed lactations were used. It was observed that the lactation curve showed a decrease after lambing followed by an increase towards to the middle of the lactation, and then a decrease afterwards, like a sinusoidal shape. The forth degree Legendre polynomial model (LEG4), comparing to other models used, showed the best performance in describing the lactation curve of Norduz sheep raised in farmer condition. Total lactation milk yield, corrected to 180-day lactation lenght, was 130.9±3.24 kg. It was found that parity, lambing age and lambing month have a significant effect on lactation milk yield (LSV), and lambing month and parity also have a significant effect on lactation trajectory.

Keywords:

lactation, milk, milk production, milk yield, milk yielding animals, sheep,

PDF

___

1. Barillet F, Boichard D: Use of first lactation test-day data for genetic evaluation of the Lacaune dairy sheep. 5th World Cong on Genet Appl Livest Prod, Guelph, ON, Canada, 18, 111-114, 1994.
2. Montaldo H, Almanza A, Juiirez A: Genetic group, age and season effects on lactation curve shape in goats. Small Rum Res, 24, 195-202, 1997.
3. Sakul H, Boylan WJ: Lactation curves for several US sheep breeds. Anim Prod, 54, 229-233, 1992.
4. Şahin EH, Korkmaz A: Koyunlarda süt verim özellikleri ve kontrolü. Vet Bil Derg, 20 (1): 5-11, 2004.
5. Morant SV, Gnanasakthy A: A new approach to the mathematical formulation of lactation curves. Anim Prod, 49, 151-162, 1989.
6. Wood PDP: Algebraic model of the lactation curve in cattle. Nature (Lond.), 216, 164-165, 1967.
7. Beever DE, Rook AJ, France J, Dhanoa MS, Gill M: A review of empirical and mechanistic model of lactational performance by the dairy cow. Livest Prod Sci, 29, 115-130, 1991.
8. Camacho J, Baaijen M, Perez E: Comparison of different models for the lactation curve in a tropical country. 45th Annu Mtg Eur Assoc Anim Prod, JAM van Arendonk ed,Wageningen Pers,Wageningen, Netherlands, p. 250, 1994.
9. Cobby JM, Le Du YLP: On fitting curves to lactation data. Anim Prod, 26, 127-133, 1978.
10. Keskin İ, Tozluca A: Süt sığırlarında laktasyon eğrilerinin farklı matematik modellerle belirlenmesi ve kontrol aralığının tespiti. Süleyman Demirel Üniv Zir Fak Derg, 18 (34): 11-19, 2004.
11. Koncagul S, Yazgan K: Modelling first lactation of Holstein cows on herds in the southeast region of Turkey. J Anim Vet Adv, 7 (7): 830-840, 2008.
12. Koncagül S, Yazgan K: Siyah Alaca süt sığırlarının laktasyon eğrilerinin tanımlanmasında Legendre ve Splayn modellerin klasik laktasyon eğrisi modelleri ile karşılaştırılması. Hay Üret Derg, 52 (1): 17-23, 2011.
13. McGill K, Fullard P, Celi PC, Thomson E, Hall A, Iqbal PC, Raadsma HW: Lactation curve characteristics and persistency of lactation in dairy ewes milked once a day: Preliminary Observations. Australian Society of Animal Production, 26th Biennial Conference, Short Communication, 25-27 July, Wagga Wagga, Australia, n. 71, 2006.
14. Nelder JA: Inverse polynomials, a useful group of multifactor response functions. Biometrics, 22, 128-141, 1966.
15. Papajsik IA, Bodero J: Modelling lactation curves of Friesian cows in a subtropical climate. Anim Prod, 47, 201-207, 1988.
16. Shanks RD, Berger PJ, Freeman AE, Dickinson FN: Genetic aspects of lactation curves. J Dairy Sci, 64, 1852-1860, 1981.
17. Stanton TL, Jones LR, Everett RV, Kachman SD: Estimating milk, fat and protein lactation curves with a test day model. J Dairy Sci, 75, 1691-1700, 1992.
18. Wilmink JBM: Adjustment of test-day milk, fat and protein yield for age, season and stage of lactation. Livest Prod Sci, 16, 335-348, 1987.
19. Yazgan K, Koncagül S: Laktasyon eğrilerinin tanımlanmasında doğrusal ve Kübik Spline ile Legendre Polinomial fonksiyonlarının kullanımı. VI Zootekni Bilim Kongresi, 24-26 Haziran, Erzurum, s. 259-265, 2009.
20. Fernandez C, Sanchez A, Garces C: Modeling the lactation curve for test-day milk yield in Murciano-Granadina goats. Small Rum Res, 46, 29-41, 2002.
21. Gipson TA, Grossman M: Lactation curves in dairy goats: A review. Small Rum Res, 3, 383-396, 1990.
22. Carta A, Sanna SR, Casu S: Estimating lactation curves and seasonal effects for milk, fat and protein in Sarda dairy sheep with a test day model. Livest Prod Sci, 44, 37-44, 1995.
23. Esenbuğa N, Bilgin ÖC: İvesi koyunlarının laktasyon eğrisinin tahmini ve tanımlanması için farklı matematiksel modellerin mukayesesi. IV Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 1-3 Eylül, Isparta, s. 166-169, 2004.
24. Grossman M, Koops WJ: Multiphasic analysis of lactation curves in dairy cattle. J Dairy Sci, 71, 1598-1608, 1988.
25. Ünal N, Orman MN, Çolak C, Atasoy F, Mundan D, Aytaç M: Saf ve melez Akkaraman (KıvırcıkxAkkaraman F1 ve SakızxAkkaraman F1) koyunlarda farklı laktasyon eğrisi modellerinin karşılaştırılması. Lalahan Hay Araş Derg, 47 (2): 7-13, 2007.
26. Yıldız A: Ceylanpınar Tarım İşletmesinde yetiştirilen İvesi koyunlarının laktasyon eğrisi ve laktasyon eğrisi parametrelerine etkili faktörlerin belirlenmesi. Doktora Tezi, Fırat Üniv. Sağlık Bil. Enst., Elazığ, 1997.
27. Portolano F, Spatafora F, Bono G, Margiota S, Todaro M, Ortoleva V, Leto G: Application of the wood model to lactation curves of Comisana sheep. Small Rum Res, 24, 7-13, 1966.
28. Torres-Hernandez G, Hohenboken WD: Biometric properties of lactations in ewes raising single or twin lambs. Anim Prod, 30, 431-436, 1980.
29. Aboul-Naga AM, El-Shobokshy AS, Marie IF, Moustafa MA: Milk production from subtropical non-dairy sheep. I. Ewe performance. J Agric Sci, 97 (2): 297-301, 1981.
30. Carriedo JA, Diez R, San Primitivo F: Genetic study of some factors influencing the milk production of dairy ewes II. Environmental factors. In, Proceeding of the Second World Congress, General Application on Livestock Production VIII, Ministo de Agricultura, Madrid, Spain, pp. 748-752, 1982.
31. Gootwine E, Alef B, Gadeesh S: Under conformational its heritability in the Asf (Awassi X East Friesian) cross of dairy sheep in Israel. Ann Gene Sel Anim, 12, 9-13, 1980.
32. Lawlor MJ, Louca A, Mavrogenis A: The effect of three suckling regimes on the lactation performance of Cyprus fattailed Chios and Awassi sheep and the growth rate the lambs. Anim Prod, 18, 293-299, 1974.
33. Peralta-Lailsona M, Trejo-Gonzalezb AA, Pedraza-Villagomeza P, Berruecos-Villalobosc JM, Vasquezc CG: Factors affecting milk yield and lactation curve fitting in the creole sheep of Chiapas-Mexico. Small Rum Res, 58, 265-273, 2005.
34. Treacher TT: Balance entre necesidades y provision de alimentos para la oveja lactante. In Memorias II Jornadas sobre produccion animal, Zaragoza, Madrid, Espana, pp. 100-122, 1987.
35. Wilson LL, Varela-Alvarez H, Hess CE, Rugh MC: Influence of energy level, creep feeding and lactation stage on ewe milk and lamb growth characters. J Anim Sci, 33 (3): 686-690, 1971.
36. Bingöl M: Norduz koyunlarının döl ve süt verimleri ile büyüme-gelişme ve dışyapı özellikleri. Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniv Fen Bil Enst, Van, 1998.
37. Yılmaz O, Denk H, Nursoy H: Milk yield characteristics of Norduz sheep. Yüzüncü Yıl Üniv Vet Fak Derg, 15 (1-2): 27-31, 2004.
38. Schaeffer LR: Application of random regression models in animal breeding. Livest Prod Sci, 86, 35-45, 2004.
39. Silvestre AM, Petim-Batista F, Colaço J: The accuracy of seven mathematical functions in modeling dairy cattle lactation curves based on test-day records from varying sample schemes. J Dairy Sci, 89, 1813-1821, 2006.
40. SAS: SAS/STAT. SAS Inst Inc, Cary, NC, USA, 2000.
41. Barillet F, Astruc JM, de Brauwer P, Casu PS, Fabbri G, Feddersen E, Frangos K, Gabina D, Gama LT, Ruiz TJL, Sanna SR: Int. Committee for animal recording guidelines: International Regulations for Milk Recording in Sheep. pp. 15, Ins, de Elevage, Paris, France, 1992.42. Ruiz R, Oregui LM, Herrero M: Comparison of models for describing the lactation curve of Latxa sheep and an analysis of factors affecting milk yield. J Dairy Sci, 83 (11): 2709-2719, 2000.
43. Gabina D, Arrese F, Arranz J, de Heredia IB: Average milk yields and environmental effects on Latxa sheep. J Dairy Sci, 76, 1191-1198, 1993.
44. Maria G, Gabina D: Non-genetic effects on milk production of Latxa ewes. Small Rum Res, 12, 61-67, 1993.
45. Aguilar JA, Aparicio JJ, Fernandez-Rivera S, Tovar I: Lactation curves and milk yield of Corriedale, Rambouillet and Suffolk ewes. J Dairy Sci, 72 (Suppl 1): 426-427 (Abstr.), 1989.
46. Maria G, Gabina D: Simplification of milk recording scheme in Latxa milking sheep. Livest Prod Sci, 31, 313-320, 1992.
47. Barillet F: Amelioration genetique de la composition du lait de brebis: Exemple de la race Lacaune. PhD Diss., Inst Natl Rech Agron, Paris-Grignon, France, 1985.
48. Tufan A: Koyunlarda süt veriminin laktasyon boyunca değişimi ve farklı yöntemlere göre tahmin edilmesi. Yüzüncü Yıl Üniv Tarım Bil Derg, 11 (2): 1-7, 2001.
49. Demirsoy S: Morkaraman Koyunların Laktasyon Egrisinin Belirlenmesi İçin Uygun Modelin Tahmini. Doktora Tezi, Ankara Üniv. Sağlık Bil. Enst., Ankara, 1998.
50. Pollott GE, Gootwine E: Appropriate mathematical models for describing the complete lactation of dairy sheep. Anim Sci, 71, 197-207, 2000.
51. Silvestre AM, Petim-Batista F, Colaço J: Genetic parameter estimates of Portuguese dairy cows for milk, fat, and protein using a spline test-day model. J Dairy Sci, 88, 1225-1230, 2005.
52. Takma Ç, Akbaş Y: Variance components and genetic parameter estimates using random Regression models on test day milk yields of Holstein Friesians. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 15 (4): 547-551, 2009.